Алтайдын Чолмоны

«Бис бери узакка келгенис…»

15.08.2017

Кан-Оозы аймакта каруузы кирелӱ «Мясо опт» деп ӧмӧлик иштеп баштаганынаҥ бери узак ӧй ӧтпӧгӧн. Оныҥ ачылганыла колбой, аймактыҥ эл-јонына мал-ажын табыштырар јер тӧзӧлгӧн деп айдар керек.

 Jуукта јол-јорыкла Кан-Оозы аймакта болуп, ӧрӧ адалган предприятиениҥ бӱдӱреечи директоры Андрей Фроловко бир канча сурактар берер арга келишкен.

—Кан-Оозы аймакка качан келгенигер?

—Бистиҥ предприятие Кан-Оозы аймакка  2016 јылдыҥ јаҥар айыныҥ 12-чи кӱнинде келген деп айдарга јараар. Ол кӱннеҥ ала мындагы эткомбинаттыҥ эски туразын јазап баштаганыс, мал-аш сойор площадканы јаҥыртканыс. Эмди мында бир уунда 60 тонна эт алып тоҥырар арга бар.

Предприятиениҥ юридический сурузы—Кан-Оозы јурт, Туганбаевтиҥ оромы, 106.

—Айдарда, каландар аймактыҥ бюджедине барып јат?

—Эйе, чын. Каландар јербойында артат.

—Тоҥырган этти кайдӧӧн апарып јадыгар?

—Эт Барнаулдыҥ садузына аткарылат. Амадуларыс јаан. Бис бери удурум ӧйгӧ эмес, јаантайын иштеерге келгенис. Предприятиебис  мал-ашты сезондоп эмес, јыл туркунына алар деп амадайт. Бӱгӱн бисте кӱнине соок тумчукту 80 тын мал сойор арга бар. Оны да кӧптӧдӧргӧ турус. Jербойыныҥ эл-јонына бу јаан арга эмей, мал-ажын туура јерге апарганча, мында ла табыштырарга јараар. Оноҥ мал-ашты бирдеҥ, экидеҥ эмес, кӧптӧдӧ табыштырганы јакшы. Оныҥ да учун улусты бириксин деп сурайдыс.

Бис бери узакка келгенис деп байа айттым. Оныҥ да учун мында иштеер јакшынак айалгалар тӧзӧлгӧн, ишчилерге јадатан јерлер јазалган.

—²мӧликте јербойыныҥ улузы иштейт пе?

—Эйе, иштейт. Jе мында бир сурак тура берет. Не дезе, улуста иш јок, је качан ишке алзаҥ, иштеер кӱӱндери јок турар. Мен бойым 2005-2011 јылдарда Туйактуныҥ эткомбинадында иштегем. Кийнинде 2011 јылдаҥ ала 2016 јылга јетире Шабалинде мындый ок предприятиени башкаргам. Бу ишти јакшы билерим, башкараачы иште ченемелим бар. Улусла иштеп билетени сӱрекей учурлу. Бу ӧйдиҥ туркунына мындагы эл-јонныҥ ич кӧрӱм-турумын јакшы билип алдым. Сӱрекей јилбилӱ телекейлӱ улус деп айдарым.

Узак ӧйдиҥ туркунына иштеер јерлер јок болгонынаҥ ба, кандый, улуста иштеер тыҥ ла кӱӱн јок. Биске дезе озо ло баштап специалисттер керек. Бӱгӱн бисте иштеп турган улуска мында тӧзӧлгӧн айалгалар јарайт.

—Ишчилердиҥ алып турган ишјалы канча?

—Ишјал керегинде айдар болзо, ишчилерле гражданский јӧптӧжӱлер тургузылат, эткен иштердиҥ акттары аайынча тӧлӧйдис. Кем канча кире иштеген, ишјалды анча ла кире тӧлӧйдис. Кем де тӱни-тӱжи иштеер кӱӱндӱ болзо, иштезин. Ишјалдыҥ орто кеми—10-15 муҥ салковой. Оныҥ ӱстине мында ла иштеп  јаткадый айалгалар тӧзӧлгӧн. Ажанатан кып, ӱч душ, мылча, јылу туалет, јадатан јерлер бар. Jуук јаткан јурттардаҥ Озернойдоҥ агалу-карындаштар, Кӧзӱлдеҥ эки кижи иштейт. Бастыра кайда да 15 кижи. Амадулар јаан деп айттым. Ишчилердиҥ тоозын кӧптӧдӧри база бу амадулардыҥ тоозына кирет. Ишке алган улусты ӱредедис. Бисте јербойыныҥ ветеринар врачтары база бар.

—Аймактыҥ администрациязынаҥ јӧмӧлтӧ—болуш јетирилет пе?

—Эйе, кандый бир суракла баштанзас, јӧмӧйт. Олордоҥ јылу сӧстӧр дӧ уксаҥ, ол јӧмӧлтӧ эмей. Эҥ учурлузы—бис аймакла колбулу. Бистиҥ ижисти келип кӧргӱлеген, аттестация ӧткӱрген. Бис аймактыҥ администрациязыныҥ јӧмӧлтӧзине јаантайын сӱӱнедис.

—Мында ла эттеҥ аш-курсак белетеер јер, темдектезе ле, колбасный цех ачар деген амаду бар ба?

—Айса болзо, кийнинде. Эмди тургуза этке суру бар тушта, этти ле сададыс. Сӧӧктӱ этти тоҥырып аткарадыс. Туулу Алтайдыҥ мал-ажыныҥ эдиниҥ чыҥдыйы, ӧскӧ тергеелерге кӧрӧ, бийик болгоны учун, улус оны јакшы алат. Ороонныҥ башкарузыныҥ јӧптӧгӧн программаларыныҥ бирӱзи јурт ээлемди ӧскӱрери болуп јат. Предприятие арендада эмес, бойыныҥ ээзи бар. Ол предприятиези кирелте экелзин деп амадайт. Мен бойым бӱткӱл јыл туркунына мында иштеерим. Бизнес планыс та анайда тургузылган. Эт алар ишти јыл туркунына ӧткӱрерис.

—Мениҥ билеримле, слерде кӧдӱриҥилӱ ачылта да болбогон, лента да кезилбеген.

—Эйе, кӧдӱриҥилӱ ачылта этпегенис. Бис иштеп турган предприятие, озо иштиҥ турулталарына једерис, кӧдӱриҥилӱ ачылтаны дезе кийнинде эдерис. Озо иш, байрам— кийнинеҥ.

—Jарт. Ачык-јарык эрмек-куучын учун быйан.

К. Яшев