Турулталар кӧрӱлген

17.11.2017

Текшироссиялык албаты фронтыныҥ Алтай Республикадагы активисттери ле эксперттери ОНФ-тыҥ тергеелик конференция-јуунын ӧткӱрген. Анда 2017 јылда эдилген иштиҥ, ОНФ-ныҥ республикада бӱдӱрип турган ӱлекер-проекттериниҥ турулталары кӧрӱлген.

Jуунда Албаты фронтыныҥ тергеелик ишмекчи группалары РФ-тыҥ Президентиниҥ јакылталары, май айдагы указтары ла граждандардыҥ јадын-јӱрӱминиҥ чыҥдыйын бийиктедери аайынча иштер канайда бӱдӱп турганыла колбулу, анайда ок јондыктыҥ баштаҥкайларын јаҥныҥ органдары бӱдӱрип турган ба деген сурактар кӧрӱлген.
Jуунныҥ ижинде Алтай Республиканыҥ Башчызы, Алтай Республиканыҥ Башкарузыныҥ Председатели Александр Бердников, оныҥ баштапкы ордынчызы Наталья Екеева, Алтай Республиканыҥ Башкарузыныҥ турчылары база турушкан. Александр Бердниковтыҥ айтканыла, Албаты фронтты — текшироссиялык кыймыгу. Ого Президенттиҥ, государствоныҥ политиказын јӧмӧп турган кажы ла кижи кирер аргалу. Албаты фронтыныҥ амадулары — кӧп саба граждандарга амыр бербей турган курч сурактарды илелеери ле јаҥныҥ органдарына јетирери болуп јат.
Тергеениҥ башкараачызыныҥ темдектегениле, јондыктыҥ баштаҥкайларыныҥ кӧп лӧ сабазын бӱдӱреечи јаҥныҥ органдары јӱрӱмде бӱдӱрип салган. Чокумдап айдар болзо, ӧткӧн јылда Албаты фронтынаҥ республикан Башкаруга 92 баштану келген. Олордыҥ јарымызынаҥ кӧби јӱрӱмде бӱткен. Александр Бердников јуунныҥ туружаачыларына Алтай Республика бӱгӱн социально-экономикалык ӧзӱмниҥ бир канча учурлу кӧргӱзӱлери аайынча јаҥыс ла Сибирьде эмес, је текши Россияда баштапкы јерлерде болгонын темдектеген.
«Калганчы јылдарда Алтай Республика промышленный производствоныҥ индекси аайынча ороон ичинде баштапкы јерлерде турган тергеелердиҥ тоозына кирет. Экологический јеткер болдыртпазыныҥ рейтинги аайынча бис канча јылдардыҥ туркунына Россия ичинде экинчи јерде турадыс. Республикабыста тудулып турган кӱнниҥ чогыныҥ ийдезиле иштеер электростанциялардыҥ тоозыла бис озочылдар болуп јадыс. Бу ууламјыда бисте ошкош кӧргӱзӱлер башка тергеелерде јок. Тудум иштердиҥ бӧлӱгинде, улус јадар јерлер табыштырары аайынча бийик кӧргӱзӱлер темдектелет. Алтай Республика кижи бажына эт ле сӱт иштеп алары аайынча Сибирьде баштапкы јерде турат. Тергеебисте чыккан балдардыҥ тоозы божогон улустыйынаҥ кӧп. Мынайып, республиканыҥ эл-јоныныҥ тоозы ӧзӧт. Республикада инфляцияныҥ кеми текши ороон ичиндийине кӧрӧ, јабыс. Социальный объекттер тудар иштер кидим ӧдӧт» — деп, Александр Бердников айткан.
Jуунныҥ туружаачылары Албаты фронтыныҥ «Генеральная уборка», «Дорожная инспекция ОНФ/Карта убитых дорог», «Народная оценка качества», «Равные возможности—детям» деп адалган ӱлекер-проекттери канайда бӱдӱп турганын, ОНФ-тыҥ Тӧс јериниҥ каланыҥ ичин јарандырарыныҥ мониторинги аайынча иштерди база кӧргӧн.
Кажы ла ӱлекер-проектте бойыныҥ координаторы бар болуп јат. Олордыҥ кажызы ла шиҥдеп турган ууламјызында јакшы јанындӧӧн турулталар болгонын темдектеген. Ол ло «Генеральная уборка» деп адалган ӱлекер-проект аайынча тергеебисте 34 баштану темдектелген. Мыныҥ шылтузында јараду јогынаҥ сӱрее-чӧп ташталып турган он эки јер јабылган. Олордыҥ экӱзи Албаты фронтыныҥ активисттериниҥ ижиниҥ шылтузында. Арткан баштанулар аайынча иштер ӧдӧт. Бу ӱлекер-проектти јӱрӱмде бӱдӱреринде республиканыҥ эл-јоны база турушкан.
Башкаруныҥ республикада «Формирование комфортной городской среды» деп ӱлекер-проеги јакшы бӱдӱп турганын ОНФ-тыҥ эксперттери темдектеген. Бу ӱлекердиҥ Алтай Республикада координаторы Геннадий Суминниҥ айтканыла, каланыҥ тыш бӱдӱми чындаптаҥ ла јаранат. Ол: «Jондыктыҥ бу ӱлекерде эрчимдӱ туружатаны биске учурлу» деген.
Чындап та, Горно-Алтайсктыҥ микрорайондорында балдарга спортивный площадкалар тудулат, Мебельныйдагы кӱрдиҥ јанында Билениҥ скверин тудар иштер удабастаҥ учына једер. Jеҥӱниҥ паркында локальный јуулардыҥ ветерандарыныҥ керек-јарактарын ӧткӱрер площадка белен деп айдарга јараар.
ОНФ-ныҥ Горно-Алтайскты айландыра агаштар отургызар деген баштаҥкайы аайынча иштер республикан Башкарула, каланыҥ администрациязыла, тергеениҥ Jондык палатазыла, Алтай Республиканыҥ Государственный Jууны – Эл Курултайла кожо эдилет.
Албаты фронтыныҥ ӱлекер-проекттерин јӱрӱмде бӱдӱреринде ле акцияларын ӧткӱреринде јашӧскӱрим база турушканын јуунныҥ туружаачылары темдектеген. Мындый иштерге јашӧскӱримди јилбиркедетени јаан учурлу болгоны база темдектелди.
Jуунда айдылган ӧҥзӱре сурактардыҥ тоозында ОНФ-тыҥ активисттери тӧгӱндеткен дольщиктердиҥ сурагын аҥылаган. ОНФ-тыҥ тергеелик штабыныҥ сопредседатели Андрей Ищенконыҥ шӱӱлтезиле, республикан Башкару бу суракка ајару эдер—тудум иштердиҥ баазын јабызадар керек.
Jуунныҥ турулталары аайынча Алтай Республикада Албаты фронтыныҥ чыгартулу улузы граждандардыҥ јӱрӱминиҥ чыҥдыйын бийиктедерине ууламјылалган јаҥы баштаҥкайларды чокымдап темдектеген. Бу баштаҥкайлар республиканыҥ Башчызына, Башкарузыныҥ Председателине табыштырылар.

К. Яшев

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина