Алтайдын Чолмоны

Амурдагы школ јаҥыртылган

20.02.2018

Алтай Республиканыҥ Башчызы Александр Бердников Кӧксуу-Оозы аймактыҥ Амурдагы школын капитальный ремонттыҥ кийнинде ачарында турушкан. Jурттыҥ эл-јонына ла балдарына школды ачканы јаан сӱӱнчилӱ керек болгон. Школдо јаан ремонт иштер былтыргы јылдыҥ кичӱ изӱ айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ ала башталган. Бу иштер ӧткӱрилген ӧйдӧ балдар ӧскӧ јерлерде ӱренген.

«Бис, чынынча айтса, јаҥы школ тутканыс, нениҥ учун дезе, алдында мында ончозы јемирилип, эскирип калган учун кирерге де коркымчылу болгон. Бӱгӱн јаҥы ӧйдиҥ јепселиле јеткилделген чек башка школ туру. Jуртта јакшы школ бар болордо, јурт та јоголбос» — деп, тергеениҥ јааны айткан.

Школдыҥ тӧс туразыныҥ ла спортзалдыҥ капитальный ремонтына республикан бюджеттеҥ 43,9 млн. салковой чыгарылган. Ремонт ӧткӱрилерде, јаҥыс ла орныктырулу иштер эдилген эмес, онойдо ок тыштындагы да, электромонтаж иштер де ӧткӧн. Jабынтызы, полдор солылган, эжиктер тыҥыдылган ла ӧскӧ дӧ иштер ӧткӱрилген. Ончо бу иштердиҥ шылтузында балдар јеткери јок ло јарамыкту айалгада ӱренер арга тӧзӧлгӧн. Школдо видеошиҥжӱ, ӧрттиҥ сигнализациязы тургузылган, маала-ажын кичеер јер тудулган.

«Алтай Республика федерал тӧс јердеҥ ыраакта да болзо, јуртта јаткандарга, јуртаган јеринеҥ камааны јогынаҥ государствоныҥ ӱредӱликте, су-кадыкты корыырында, спортто јетирип турган ончо јеткилдештериле тузаланарына ајару ла јӧмӧлтӧ јетирилер учурлу деп, Россия Федерацияныҥ Президенти айткан» — деп, Александр Бердников чокымдаган.

Кӧдӱриҥилӱ айалгада кӱндӱлӱ кайралдар табыштырылган. АР-дыҥ Башчызыныҥ, АР-дыҥ Башкарузыныҥ Председателиниҥ Быйанду самаразы Амурдагы школдыҥ ӱзеери ӱредӱзиниҥ педагогы Влаентина Лазаревага, школдыҥ котельныйыныҥ машинист-кочегары Николай Кудрявцевке, тискинчи Николай Беззубцевке табыштырылды. Ӱредӱде једимдери, школдыҥ јӱрӱминде эрчимдӱ туружып турганы учун 11 класстыҥ ӱренчиги Артем Тужуков, 9 класстыҥ ӱренчиги Екатерина Шипулина планшетле кайралдаттылар. Онойдо ок тергеениҥ башчызы школды материально-технический јанынаҥ јеткилдеерге 50 муҥ салковойдыҥ сертификадын табыштырды.

Школдыҥ туразы 44 јыл кайра тудулган. Мында 112 бала ӱренет. Школдо ашкана, библиотека, музей, спортзал иштейт. Уроктор бир сменала ӧткӱрилет.
Александр Бердников јаҥы спортзалда самболо турнирдиҥ кӧдӱриҥилӱ ачылтазында база турушты. Спорттыҥ калыктар ортодогы классту устары Владимир Сульяновтыҥ ла Артур Тархатовтыҥ сыйыныҥ самболо республикан турнири Кӧксу-Оозы аймакта јылдыҥ ла ӧдӧт.
Ачылтада Кӧксу-Оозындагы балдардыҥ спорт школыныҥ тазыктыраачызы Борис Огнев «Алтай Республиканыҥ нерелӱ тазыктыраачызы» деп ат адатты.

Александр Бердников Амур јурттыҥ эл-јоныла туштажу база ӧткӱрди. Туштажуда јурттыҥ курч сурактары шӱӱжилди ле олордыҥ аайына чыгар эп-аргалар кӧрӱлди. Кӧксуу-Оозындагы техникумныҥ директоры Наталья Лукьянова тергеениҥ јаанына «Вектор-400» деп комбайн садып аларында болужы учун Быйанду самара табыштырды.
Тергеениҥ башчызы онойдо ок Абай јурттагы школдо болды. Ол школдыҥ туразын кӧрди, ондо тургуза ӧйдӧ спортзалда ремонт иштер ӧдӱп јат. Александр Бердников ремонт иштерди улалтарына акча чыгарар јӧпкӧ келди.

Бӱгӱнги кӱнде Абайдагы школдо 90 бала ӱренет. 2006 јылда школдо капитальный ремонт ӧткӱрилген, 2010 јылда ашкана јаҥыртылган болгон. 2017 јылдыҥ јаҥар айында школды ремонттоорына республикан бюджеттеҥ 1 млн. салковой чыгарылган.
Александр Бердников ишмекчи јол-јорыгы ӧйинде Кӧксуу-Оозы аймактыҥ эмчилигиниҥ ӧмӧлигиле база туштажу ӧткӱрген. Туштажу ӧйинде эмчиликтиҥ ижиле колбулу сурактар шӱӱжилип кӧрӱлген. «Материально-технический тӧзӧлгӧ јанынаҥ мында курч сурак јок.

Ӧмӧликтиҥ ичинде оҥдошпостор бар болгон, онызы баш врачтар улай ла солынганыла, башкараачы ишчилер ле ишчилер ортодо бирлик тил јок болгоныла колбулу. Эмди мында кандый айалга болуп калганын кӧрӧргӧ, курч сурактардыҥ шылтагын илезине чыгарарга, нениҥ учун врачтар једишпей ле олор ӧскӧ јерлердӧӧн кандый шылтактаҥ улам кӧчӧ берип турганын билерге келдим» — деп, ол айткан.

Былтыр јаҥар айдыҥ башталганында эмчиликтиҥ јаҥы баш врачы кӧстӧлгӧн — Сергей Кундиус, бийик квалификациялу хирург. Эмчилердиҥ темдектегениле, олорго јаҥы кӧстӧлгӧн башкараачы јарап јат. Бу бойыныҥ ижиниҥ профессионалы, ол уур-кӱч операцияларды эдип јат деп, тергеениҥ јааны чокымдады.

Уур-кӱч сурактардыҥ бирӱзи врачтарга јадар јер јок болгоны темдектелген. Александр Бердников олорго тӧрт квартира алзын деп јакылта берген. Специалист мында беш јыл иштейле, јаткан квартиразын бойыныҥ ар-јӧӧжӧзи эдип алар аргалу болор.
База бир уур-кӱч сурак санитарный транспорт јок болгоныла колбулу — эмчилик быјыл эки санитарный кӧлӱкти алган да болзо.

«Бери база тӧрт санитарный кӧлӱктер алар деп јӧп јарадылган — экӱзин баштапкы јарымјылдыкта, артканын — экинчи јарымјылдыкта. Ол тушта эмчиликтиҥ автопаркы јаҥыртылар, онызы ыраак аймакка јаан учурлу» — деп, республиканыҥ башкараачызы јартаган.
Туштажуныҥ туружаачыларына Чендектеги участковый эмчиликке јазашту иштер керектӱзи јарлалган. Бу ишти ӧткӱрерине резервный фондтоҥ 3,5 миллион салковой акча чыгарар деген јӧп јарадылган. Башчы ӱлекер-сметный документтерди белетезин деп јакылта берген — јылулар келзе ле јазашту иштерди баштаарга.

Улус туштажулар тушта ишјалла колбулу суракты кӧдӱрбеген деп, Александр Бердников темдектеген. «Калганчы јылдарда орто ло кичӱ медишчилердиҥ ишјалыныҥ кеми эки катапка шыдар кӧптӧгӧн. Врачтар 40-45 муҥ салковой ишјал алат, ишјалдыҥ кемин бийиктедери Президенттиҥ Jарлыгы аайынча ӧдӧр» — деп, Башчы айтты.

Туштажу ӧйинде республиканыҥ, анайда ок Кӧксуу-Оозы аймактыҥ социально-экономикалык ӧзӱмиле колбулу сурактар шӱӱжилип кӧрӱлген. Куучын школдор, балдардыҥ садтарын, эмчиликтер ле ФАП-тар, стадиондор, спортзалдар, јолдор, кӱрлер ле ӧскӧ дӧ объекттер тудары, јазаары аайынча болгон.

Тергеениҥ Башчызы Кӧксуу-Оозы аймактыҥ Талду јуртында база болуп, јонјӱрӱмдик учурлу объекттерле колбулу сурактарды шиҥдеп кӧргӧн. Мында куучын балдардыҥ «Солнышко» деген сады ла орто текшиӱредӱлик школ керегинде ӧдӧт. Балдардыҥ садыныҥ туразы 1964 јылда тудулган, азыйда мында улус јаткан болгон. Jурттагы сок јаҥыс бу садикке 55 бала јӱрет. 2014 јылда садиктиҥ туразына удурумга јазашту иштер ӧткӱрилген болгон, је онызынаҥ јаан ла туза болбогон. Тураны тузаланарга јарабас деп шӱӱлте эдилген.

Бир канча айлар кайра бу јуртта болуп, тергеениҥ башкараачызы мында балдардыҥ садыныҥ јаҥы туразын тудары керегинде јӧп чыгарган. «Оны тударына 2018 јылда 30 миллион салковой кире акча чыгарылган, тургуза ӧйдӧ ӱлекер-сметный документтер белетелет. Кичӱ изӱ айда балдардыҥ 60 јерлӱ туразын тудары башталар, ол кирпичтеҥ тудулган эки кат тура болор» — деп, Александр Бердников јартады.

Ол анайда ок мындагы школдо база болды, школдыҥ туразы база ла 1964 јылда тудулган. Школдыҥ айалгазыла таныжып, Александр Бердников школдыҥ јаҥы туразын тударыла колбулу ӱлекер-сметный документтерди јербойындагы администрация белетезин деп јакылта берген. «Бис бастыра арга-кӱчти чуктап, уур-кӱч сурактарла колбулу мындый объекттерди 1,5-2 јылдыҥ туркунына тудуп саларга чырмайадыс. Бис Амурдагы школды ачтыс, тургуза ӧйдӧ Абайда спортзал, јылу туалеттер тудары ӧдӧт. Мындый иш республиканыҥ кӧп тоолу јурттарында ӱзӱктелбей ӧдӧт» — деп, ол куучындады.

Башчы Талду ла Сугаш јурттарда болордо, јербойыныҥ товарэдеечилериниҥ ижиле танышкан. «Абайский» СПК-ныҥ башкартузыла иш-тош јанынаҥ куучын ӧткӧн. Ээлемниҥ јааны Виктор Челах Сугаштагы мал сойор цехтиҥ ле Талдудагы сӱт цехтиҥ ижи, аргалары керегинде куучындаган. Бу ээлем бистиҥ тергееде арга-кӱчи јаан ээлемдердиҥ бирӱзи болуп јат. Ээлем кӧп ууламјыларла узак ӧйдиҥ туркунына иштеп келген: мал ӧскӱрери, аҥдар ӧскӱрери, сӱттеҥ продукция иштеп алары, калаш эдимдер быжырары ла о. ӧ.

АР-дыҥ Башкарузыныҥ пресс-службазы