Алтайдын Чолмоны

Jаҥыс ла шиҥжӱлеер эмес, је јӧмӧжӧр

20.02.2018

Роспотребжиҥжӱниҥ Алтай Республикадагы башкартузы кочкор айдыҥ 15-чи кӱнинде ээчиде база бир јуунын ӧткӱрген. Эмчилер белетеер колледжтиҥ актовый залында болгон јуунда санитар ла эпидемиологиялык айалгаларды шиҥдеер иште тап-эриктерди тузаланар иш канайда ӧдӱп турганы керегинде сурак шӱӱжилген. Jуунды Роспотребшиҥжӱниҥ республикан башкартузыныҥ јааны, республиканыҥ государственный баш санитар врачы Леонид Щучинов баштап ӧткӱрген. Оныҥ ижинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ ордынчызы Михаил Маргачев, АР-дыҥ Jондык палатазыныҥ сопредседатели Андрей Ищенко, тергеелик «Албаты фронттыҥ» председатели Сергей Деньчик, Россияныҥ промышленниктериниҥ ле аргачыларыныҥ тергеелик бӧлӱгиниҥ јааны Сергей Коротеев турушкандар.

Jуунныҥ туружаачыларын Алтай Республиканыҥ Башчызыныҥ, Башкарузыныҥ Председателиниҥ адынаҥ вице-премьер Михаил Маргачев уткыган. Ол бойыныҥ куучынында тап-эриктерди бӱдӱрерин шиҥжӱде тудар иштерди мынаҥ да ары ӧткӱрер керек, је аргачыларга јайым иштеер аргалар тӧзӧӧрин ундыбас керек деп айткан. Вице-премьер «Ороонныҥ президенти В. В. Путин кичӱ ле орто аргачылыкта болуп турган шиҥжӱлӱ иштерди тыҥ ла кӧптӧтпӧс керек деп база јакып јат. Бу иш бистиҥ тергееде коомой эмес тӧзӧлгӧн, је аргачылардыҥ бойлорына ижи учун база каруулу болор керек» деп, эске алындырткан.

Jуун-кычырыштарда анайда ок «Опоры России» деген текшироссиялык биригӱниҥ тергеелик бӧлӱгиниҥ, аргачылардыҥ тап-эриктерин корыыр чыдулу органныҥ, туроператорлордыҥ «Алтайдыҥ јӧптӧжӱзи» деп ассоциациязыныҥ, шиҥжӱ ӧткӱрер федерал ла талалык органдардыҥ, јербойында бойын бойы башкарынарыныҥ, кичӱ ле орто аргачылыктыҥ чыгартулу ишчилери турушкандар.

Республиканыҥ государственный баш санитар врачы потребительдердиҥ тап-эриктерин ле кижиниҥ чыдуларын корыырын шиҥдеп, олорды јӱрӱмде бӱдӱрерин јеткилдеп турган јербойыныҥ органдары ижин федерал службаныҥ ээжилерине, федерал јасактарга тӧзӧлгӧлӧнип ӧткӱрет деп темдектеген. «Бу ишти бисте Роспотребшиҥжӱниҥ Алтай Республикадагы башкартузыныҥ ишчилери бӱдӱрет. Ижистиҥ тӧс учуры республикада санитар ла эпидемиологиялык айалгаларды јеткилдеери, эл-јонныҥ су-кадыгын кичееп тыҥыдарыла колбулу» — деп, Л. Щучинов айткан.
Республиканыҥ Башчызы Александр Бердниковтыҥ ајарузыныҥ шылтузында 2017 јылда темдектелген иштердиҥ бастыразына шыдары бӱткен деп айдар керек.

Санитар ла эпидемиологиялык айалгалар бӱгӱнги кӱнге јетире ол ло јакшы бойы артканча. Кош-Агаш аймакта ла Монголияда тарбагандардаҥ табылган чума элбеде таркабазын деп, јаан иш ӧткӱрилген. Jугуш ооруныҥ элбеде таркаары ол ло тарый токтодылган. Республикада канча јылдарга улай ичер сууныҥ, јердиҥ кыртыжыныҥ ла кейдиҥ кӧргӱзӱлери база јакшы кеминде артканча. Л. Щучинов шалјаларга тиштеткен улустыҥ тоозы астап турганын база темдектеген. Роспотребшиҥжӱниҥ ишчилери эл-јон ортодо јартамалду ишти јаантайын ӧткӱрет. Jугуш оорулардыҥ кӧргӱзӱлери бӱгӱнги кӱнде 2016 јылдагы кӧргӱзӱлер кеминде артканча. Бир кезек оорулардыҥ тоозы астаган.

Роспотребщиҥжӱниҥ башкартузы шиҥжӱлӱ иштерле коштой јартамалду ишти база элбеде ӧткӱрет. Мында аргачыларды тутак-једикпестер, санитар ла эпидемиологиялык айалгаларды бузуп турганы учун јаҥыс та кезедер эмес, је иштиҥ чыҥдыйын кӧдӱрер ӧскӧ дӧ аргалар тузаланылат. Темдектезе, башкартуда јылдыҥ кажы ла кварталында специалисттердиҥ элбеде турушканыла јуун-кычырыштар ӧдӧт. Мындый јуундарда Роспотребшиҥжӱниҥ ле ӧскӧ дӧ каруулу органдардыҥ специалисттери аргачыларды ӧткӱрилген шиҥжӱлӱ иштердиҥ ле рейдтердиҥ турулталарыла таныштырат, олорго јаҥы чыккан јасактар ла јакаандар аайынча толо јартамалдар берет.

Бу јуун-кычырышта Роспотребшиҥжӱниҥ башкартузыныҥ тӧзӧмӧл лӧ юридический иш аайынча бӧлӱгиниҥ јааныныҥ ордынчызы Татьяна Лямкинаныҥ, санитар шиҥжӱ ӧткӱрер бӧлӱктиҥ баш специалист-экспертти Ольга Табадякованыҥ, потребительдердиҥ тап-эриктерин корулаар бӧлӱктиҥ јааныныҥ ордынчызы Нина Матвееваныҥ, Алтай Республикада гигиена ла эпидемиология аайынча тӧс јерде потребительдердиҥ тап-эриктерин корыыр ла гигиенаны јеткилдеер тӧс јердиҥ башкараачызы Евгений Архиповтыҥ јетирӱлери угулган. Jуунда анайда ок Россия Федерацияныҥ президентиниҥ бистиҥ ороондӧӧн тартпас эдип токтодылган јеҥил промышленностьтыҥ аш-курсагыла, ол тоодо контрафактный дейтен курсакла тартыжу канайда ӧдӱп турганы керегинде сурак шӱӱжилген ле бу јанынаҥ јетирӱ эдилген.

С. Коротеев јуун-кычырышта промышленниктердиҥ ле аргачылардыҥ бу јуукта Москвада болгон сьездинде тергеениҥ делегациязы турушканы керегинде база куучындаган. Бистиҥ делегацияны бу сьездке республиканыҥ Башчызы баштап, апарып јӱрген. Москвада Алтай Республикада санитар ла эпидемиологиялык айалгалар јакшы кеминде артканча, мында кичӱ ле толо аргачылыкка иштеер јакшынак аргалар тӧзӧлгӧн деп темдектелген.

Роспотребшиҥжӱниҥ тергеелик башкартузыныҥ јааны, республиканыҥ государственный баш санитар врачы Л. Щучинов адакы сӧзинде јӱрӱм аргачыларла иште јаҥы эп-аргалар табар некелтелер тургузып јат, олордыҥ ижин јаҥыс та шиҥжӱлеер эмес, је олорго бастыра јанынаҥ јӧмӧжӧр керек, бис бу јанынаҥ эрчимдӱ иштеерис деп айткан.

П. КАБАР