Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Курч сурак чечилер

27.02.2018

Алтай Республиканыҥ башчызы Александр Бердников кочкор айдыҥ 22-чи кӱнинде ишмекчи јол-јорыкла Турачак аймакта болгон. Ол анда јербойыныҥ эл-јоныла јолыккан ла анда јаткандарды кӱйбӱредип турган «агаштыҥ сурагын» чечкедий эп-сӱме табылганын айткан.

«Граждандарла тӧзӧлгӧлӱ куучын-эрмек ӧткӧн. Кезиктей ол курч та болгон, је текшилей алза, јакшы ӧткӧн. Социальный ла ӧскӧ дӧ бӧлӱктерде объекттер тудары аайынча ижисти улус баалап турганы сӱӱндирди. Аймакта јасакка келишпес эп-аргала агаш кезилип турганы курч сурак болуп јат. Тергеениҥ башкараачылары, јаҥ корыыр ла шиҥжӱ органдар бу суракты чечерге болуп, бастыра керектӱ иштерди ӧткӱрип турганын граждандар оҥдоп баштаган деп сананадым» — деп, башчы айткан.

Оныҥ темдектегениле, бу сурак туку 1990 јылдардыҥ бажында табылган. Ол тушта ийне бӱрлӱ агаштар ӧзӱп турган аркалар јуртээлемдик ууламјылу јерлерге кийдирилген ле документ-чаазындары таҥынаҥ улуска ээленерине јазалган. Участоктор оноҥ бӧлилген ле ӱчинчи лицолорго садылган. Кийнинде мындагы агаштар кезилип башталган. Jаргылар байа агаштарды јыгып тургандардыҥ јанында болгон. Не дезе, документ-чаазындар аайынча бу јерлерде аркалар јок деп чотолгон.

«Бу јерлердиҥ ӧдӱштирӱзин билип аларына кӧп ӧй барган. Учы-учында бис бу ишти ӧткӱрип салдыс, документ-чаазындар белетелген. Агашты јыгары республиканыҥ прокурорыныҥ угузузы аайынча токтодылган. Jаҥ корыыр органдар бу иш орныктырылбазын деп шиҥжӱде тудат. Мынызы бу сурактыҥ аайына чыгар баштапкы алтам болгон» — деп, Александр Бердников јартаган.

Участоктордыҥ садузыныҥ эҥ баштапкы јӧптӧжӱзи јасакка келишпес болгоны керегинде јӧп чыгарзын деген угузулар јаргыга кӧп катап ууламјылалган. Аркаларды јуртээлем ууламјылу јерлерге кийдиргенинеҥ улам бу сурак чыккан. Тургуза ӧйдӧ бу јерлерди агаш фондтыҥ јерлерине кийдирери аайынча иштер ӧдӧт. Ол тушта јасак аайынча бу јерлерде агаш јыгары токтодылар эди.
«Бу суракты чечкедий эҥ јарамыкту эп-арга – аҥылу корулалып турган ар-бӱткендик јер тӧзӧӧри.

Андый ченемел бисте бар. Чамал аймактыҥ Аскат јуртында аҥылу корулалып турган ар-бӱткендик јер тӧзӧлгӧн эди. Анда база агаш кезилген, таҥынаҥ улустыҥ јерлери, пайла келишкен јерлер болгон. Ол тушта, озо ло баштап улустыҥ јилбӱзине болуп, Аскатта ар-бӱткенниҥ кереезин тӧзӧӧри аайынча јӧпти јаратканыс. Эмди Турачак аймак аайынча мындый ок ишти ӧткӱрери башталган. Тургуза ӧйдӧ бу јерлерди корулап аларга гран-кыйуларын чокымдайдыс» — деп, башчы айткан.

Оныҥ јартаганыла, јерди таҥынаҥ улус ээленери улалар, је агаш јыгатаны токтодылар. Мында ээлем, аргачылык иш ӧткӱрерге јараар болор, је агаш јыгар эмес.
«Сананзам, кӱӱк айдыҥ ортозында керектӱ документ-чаазын белен болор ло јӧптӧлӧр. Бу туштажуда улуска ол керегинде айткам. Мени оҥдогылаган деп бӱдедим» — деп, Александр Бердников айткан.

Туштажу ӧйинде анайда ок Россияныҥ президентиниҥ јакылтазы аайынча белетелген Алтын Кӧлди чеберлеери керегинде программа шӱӱжилген. Ол программа аайынча кӧлдӧҥ ыраак јокто кату бытовой таштанчылардыҥ переработказы аайынча завод тӧзӧлӧр, арутаар јазалдар тудулар. Артыбаш ла Иогач јурттарда сууӧткӱштер, јарыткыштар, јурттыҥ ичинде јолдор тудулары темдектелет. Кӧлдиҥ јараттары чыныкталып јазалар, пирстер ле туалеттер, парковкалар тудулар.

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина