Jиит билелерге јаан ајару

06.03.2018

Горно-Алтайскта «Бирлик Россия» партияныҥ председателиниҥ јондык приемныйында бу јуукта журналисттерле туштажу ӧтти.

Туштажуда «Бирлик Россия» партияныҥ председателиниҥ јондык приемныйыныҥ председатели, Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ јонјӱрӱмдик корулаш ла эл-јонныҥ су-кадыгын корыыры аайынча комитединиҥ јааны Н. Никитенко, јербойындагы «Бек биле» деп партийный ӱлекердиҥ башкараачызы, «Звезда Алтая» газеттиҥ баш редакторы А. Казанцева, Алтай Республиканыҥ иш, социальный ӧзӱм ле эл-јонды ишле јеткилдеери аайынча министриниҥ молјуларын бӱдӱреечи О. Турова, Пенсиялар аайынча фондтыҥ Алтай Республикадагы бӧлӱгиниҥ управляющийиниҥ ордынчызы В. Ивлева, Сбербанктыҥ ипотечный кредитование аайынча менеджери М. Банукова туруштылар.

Jуунда шӱӱжилген сурак јиит билелерди социальный јанынаҥ јӧмӧӧриле колбулу болгон. «Бирлик Россия» партияныҥ председателиниҥ јондык приемныйыныҥ председатели Наталья Никитенконыҥ айтканыла, олордыҥ ижиниҥ тӧс амадузы — арга-чыдалы ас билелерди акча-манат јанынаҥ јӧмӧӧри. Оныҥ учун республиканыҥ бастыра аймактарында башка-башка темаларга учурлалган туштажулар ӧткӱрилет. Улус ондо бойлорыныҥ јадын-јӱрӱмиле колбулу курч сурактарды кӧдӱрип, толо каруулар алат.

Бӱгӱн энелерди баштапкы бала чыкканы учун тӧлӧмирлер тӧлӧӧриле, ипотечный кредиттерди берериле, анайда ок энениҥ капиталын аларыла колбулу сурактар јилбиркедет.
Jербойындагы «Бек биле» деп партийный ӱлекердиҥ башкараачызы А. Казанцева куучын айдып, башкару ипотечный кредиттер аайынча субсидияларды јӧптӧп салганын айтты. «Бирлик Россияныҥ» партийный ӱлекерлериниҥ аҥылузы неде дезе, олор бир канча ӧйдиҥ бажынаҥ государствоныҥ программалары боло берет ле су-кадыкты корыырындагы, ӱредӱдеги, культурадагы, социальный јеткилдештеги федерал јасактар кубуларына камаанын јетирет.

Алтай Республиканыҥ иш, социальный ӧзӱм ле эл-јонды ишле јеткилдеери аайынча министриниҥ молјуларын бӱдӱреечи О. Турова баштапкы бала чыкканы учун тӧлӧйтӧн јаҥы тӧлӧмирлер керегинде куучындаган. Оныҥ айтканыла, баштапкы бала тапкан энелер 2018 јылдыҥ чаган айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ ала ай сайын 9954 салковой акча алар — балага бӱдӱн- јарым јаш толгончо. Jе мындый акча билениҥ кажы ла кижизиниҥ айлык кирелтези ӧткӧн јылда 15300 салковойдоҥ ашпай турган болзо тӧлӧлӧрин ол аҥылап темдектеген. Быјыл эки айдыҥ туркунына 28 биледеҥ угузу келген, ондый акча 652 балага берилер, ол акча аҥылу кӧмзӧдӧ јадат.

Пенсиялар аайынча фондтыҥ Алтай Республикадагы бӧлӱгиниҥ управляющийиниҥ ордынчызы В. Ивлева энениҥ акчазыла колбулу сурактар керегинде элбеде куучындады. Бу программа эмди 2021 јылга јетире иштеер. Энениҥ капиталын экинчи эмезе ӱчинчи бала чыгар тушта кажы ай тӧлӧйтӧн тӧлӧмирлерде тузаланарга јараар.

Сбербанктыҥ ипотечный кредитование аайынча менеджери М. Банукованыҥ айтканыла, кажы ла тӧртинчи ипотека энениҥ капиталы турушканы ажыра белетелет. Энениҥ капиталын баштамы взнос эдип тузаланганы билеге сӱрекей тузалу, ол тушта тура тудаачылар ижин јилбиркеп бӱдӱрер.
Тузалу база бир кубулта — экинчи ле оныҥ кийниндеги балдар чыгарган билелерге, ипотечный займ аларга кӱӱнзеген билелерге јеҥилтелӱ ставка берилет, быјылдаҥ ары ол јӱк ле 6 процент болор. Бу ээжи кредиттиҥ баштапкы ӱч јылыныҥ туркунына иштеер, ӱчинчи бала чыкса, јеҥилтелер 5 јылга улалтылар.

Jаҥы Россияныҥ тӱӱкизин шиҥдеп кӧрзӧ, государствоныҥ јанынаҥ јиит билелерге чындап та мындый јарамыкту јеҥилтелер, госјӧмӧлтӧлӧр мынаҥ озо эдилбеген болгон. Албаты-јонныҥ јадын-јӱрӱмин јарандырарына мындый кемдӱ иштер башталып турганы келер кӱн јакшы болор деген ижемји берет.

Т. ТОХНИН

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина