Алтайдын Чолмоны

Майма аймак: Jаҥы ФАП-тар ачылды

13.03.2018

Алтай Республиканыҥ Башкарузыныҥ Председатели Александр Бердников, Алтай Республиканыҥ Башкарузыныҥ Презседателиниҥ баштапкы ордынчызы Наталья Екеева башка-башка ӧйлӧрдӧ Майма аймактыҥ бир канча јуртында фельдшерско-акушерский пункттардыҥ кӧдӱриҥилӱ ачылталарында туруштылар.

Ыны-Оозында бир канча јыл кайра кӱйӱп калган ФАП-тыҥ ордына тудулган јаҥызы ачылган. Ол Маймадагы тӧс эмичиликтиҥ бӧлӱги болуп јат. Jуртта 400 кижи јуртайт. ФАП онойдо ок ыраак јокто турган Карым, Барангол, Черет-Таш јурттардыҥ эл-јонын јеткилдеер.

ФАП-тыҥ эски туразы 1980 јылда тудулган, ол 2014 јылдыҥ кандык айында кӱйген. Jаҥы ФАП-ты тударына республикан бюджеттеҥ 6,59 млн. салковой, федерал бюджеттеҥ 1,3 млн. салковой чыгарылган. Тӧрт јылга улусты профилакторийде кӧрӱп, эмдеерге келишкен.

«Бу ла јуукта Россияныҥ Президенти Федерал јуунга Баштанузында су-кадыкты корыырыныҥ системазыныҥ эҥ баштапкы бӧлӱгинде болуш јетирерин эл-јонго јууктадары керегинде айткан. 100-2000 тоолу улусту јерлерде 2018-2020 јылдарда ФАП-тар эмезе врачебный амбулаториялар болзын деп, ол аҥылу темдектеген. Бу объектти ачканы — государствоныҥ јааныныҥ медицинала јеткилдешти бир алтамда эдер деген некелтезин бӱдӱргени», — деп, Александр Бердников айткан.
«Jаҥы ФАП — јакшы, элбек, јылу ла јарык турада, — деп, Майма аймактыҥ баш врачы Сергей Коваленко айткан. — Бӱгӱн бис медицинаныҥ болужын јакшы айалгада јетирер аргалу. Биске ол чын ла јаан байрам».

Александр Бердниковтыҥ айтканыла, республиканыҥ тӱӱкизинде мындый кӧп объекттер, ол тоодо су-кадыкты корыырында кӧп тудулган ӧй дӧ болбогон. Jӱк Майма аймакта тӧс эмчиликтиҥ экинчи бӧлӱгин тудары ӧдӧт, Алгаирде врачтыҥ участогы ачылган, Кызыл-Ӧзӧктӧ врачтыҥ амбулаториязын тудары башталган, Майма јуртта врачтыҥ практиказыныҥ офиси ачылган, эки јуртта ФАП-тар ачылат.

Кӧдӱриҥилӱ ачылтада кайралдаштар ӧткӧн. АР-дыҥ Башчызыныҥ јарлыгыла, су-кадыкты корыырында профессионал керектери, узак јылдарга ак-чек иштегени учун Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ грамотазыла Ыны-Оозында ФАП-тыҥ санитарказы Марина Метелева кайралдаткан. Jаш ӱйени таскадарында узак јылдарга ак-чек иштегени учун Ыны-Оозында школдо орус тилдиҥ ле литератураныҥ ӱредӱчизи Оксана Акимова Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ грамотазыла кайралдаткан.

Республиканыҥ строительствозында ла јуртта ФАП-ты тударында јаан јӧмӧлтӧзи учун «Канстрой» ООО-ныҥ штукатур-маляры Сергей Сергеевке Алтай Республиканыҥ Башчызыныҥ Быйанду самаразы табыштырылган. Су-кадыкты корыырында, јӱрӱмде эрчими ле јондык ижи учун јурттыҥ кижизи Любовь Куявых Алтай Республиканыҥ Башчызыныҥ Быйанду самаразыла кайралдаткан.

***

Бу аймактыҥ Карасук јуртында ФАП-тыҥ ачылтазы тулаан айдыҥ 10-чы кӱнинде ӧткӧн. Jаан учурлу керекле јуулгандарды Алтай Республиканыҥ Башкарузыныҥ Председателиниҥ баштапкы ордынчызы Наталья Екеева уктыган. «Jурттыҥ ончо эл-јонына, медперсоналга бу јаан байрам. Алдындагы тура 100 јылдаҥ ажыра ӧй кайра тудулган ла јаан капитальный ремонт иштер калганчы јылдарда ондо ӧтпӧгӧн. Медперсоналга да, оору улуска да ондый турада иштеерге, эмденерге кӱч болгон», — деп, вице-премьер айткан.

Бу ФАП-ка республикан бюджеттеҥ 7,6 млн. салковой чыгарылган. ФАП 264 кижилӱ Карасукты, беш километр ыраагында Куташ јуртты (ондо 16 кижи) јеткилдеер. Президент Федерал Jуунга Баштанузында бастыра јаҥдардыҥ јаан учурлу кереги — ол нацияны корулап алары, баштапкы јерде турган иш дезе, эл-јонды медицинала јеткилдеерин јарандырары деп айткан. Алтай Республикада бу јанынаҥ кӧп иштер бӱдӱп јат. Калганчы јылдарда аймактардыҥ тӧс сегис эмчилиги тудулган. Майма аймактыҥ су-кадыкты корыыр системазыныҥ материально-технический базазы тыҥ јаранган. Тургуза ӧйдӧ тударына 440 млн. салковой чыгарылган тӧс эмчиликтиҥ экинчи бӧлӱги тудулат. Вице-спикер онойдо ок тудулатан ӧскӧ дӧ объекттерди адаган.
«Jе бир канча курч сурактар бар. Темдектезе, чокым оорулардыҥ специалисттери једишпейт, је бис ол јанынаҥ иштеп јадыс. Бӱгӱнги кӱнде медицинаныҥ вузтарында бистиҥ 300 кирези выпускниктерис ӱренет. Олор тергееге јанып келер, иштеер. Онойдо ок Карасукта сотовый колбу, јол јанынаҥ иштеерис. Бисте јурттар ортодо ло јурттар ичинде јолдорды јазаарыныҥ программазы тургузылган», — деп, Наталья Екеева кошкон.

Ачылтада кайралдаштар болгон. Су-кадыкты корыырында профессионал једимдери ле узак јылдарга ак-чек иштегени учун Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ грамотазыла Карасуктагы ФАП-тыҥ баш фельдшери Елена Каральникова, АР-дыҥ Башчызыныҥ Быйанду самаразыла Кызыл-Ӧзӧктӧги врачебный амбулаторияныҥ участковый врачы Лариса Садыкова кайралдаткан.
Ӱредӱде једимдери ле школдыҥ јӱрӱминде эрчимдӱ туружып турганы учун Карасуктагы школдыҥ ӱренчиги Анастасия Суховеркова планшетле сыйлаткан. Онойдо ок ФАП-ка материально-технический базазын јарандырарга 50 муҥ салковойдыҥ сертификады берилген.

ФАП-тыҥ ачылтазыла эл-јонды аймактыҥ јааны Евгений Понпа уткыган. «Майма аймакта болуп турган керектер ороон бӱгӱн ӧзӱмдӱ болгонын, јонјӱрӱмдик учурлу объекттердиҥ айалгазы јаранып турганын керелейт. Биске онызы сӱреен учурлу, мен озо ло баштап государствоныҥ јаанына, Президентке оогош јурттарда мындый программаларды бӱдӱреринде эрчимдӱ политиказы учун, онойдо ок АР-дыҥ Башкарузыныҥ председателине ле Башкаруга јаан быйан айдарга турум», — деп, аймактыҥ јааны айткан.

Кӧдӱриҥилӱ ачылтада уткуулын онойдо ок Карасуктагы ФАП-тыҥ баш фельдшери Наталья Алтарыкова айткан. «Мен бу ФАП-та он јыл иштеп келдим. Озо баштап эски турада иштегенис, эмди бисте јаҥы, јаан тура тудулды. Бис мында оору улусты кӧрӱп баштап ийгенис, эл-јон сӱреен сӱӱнип туру. Эл-јон ас та болзо, ары-бери јӱргендер биске база баштанып, болуш алып турулар», — деп, Елена Каральникова кошкон.

***

Аймактыҥ 684 кижи јуртап јаткан Подгорное јуртыныҥ јаҥы микрорайонында ФАП ачылган. Бу јурттыҥ эл-јоны там ла кӧптӧп туру. Jурт тӧрт километрге чӧйилип барган. ФАП-тыҥ эски туразы туку, 1973 јылда, тудулган. Jаҥы ФАП-ты тударына республиканыҥ бюджединеҥ 7,79 млн. салковой чыгарылган.

Кӧдӱриҥилӱ ачылтада Алтай Республиканыҥ Башкарузыныҥ Председателиниҥ баштапкы ордынчызы Наталья Екеева туружып, эл-јонды сӱӱнчилӱ керекле уткыган.

«Бисте бӱгӱн ырысту кӱн — бис кыска ла ӧйгӧ, јарым јылга, тудулган јаҥы ФАП-ты ачып јадыс. Слердиҥ јуртта ФАП-ты ачып, бис Президенттиҥ Федерал Jуунга эткен Баштанузында эл-јонныҥ јӱрӱминиҥ чыҥдыйын бийиктедери, уч-турултазында калыкты корулаары деп, айткан јакылтазын бӱдӱредис. Бу политиканыҥ јаан учурлу ууламјыларыныҥ бирӱзи — ол су-кадыктыҥ ӧзӱми», —деп, вице-спикер айткан.

Алтай Республикада бюджеттиҥ кӧп јаны јонјӱрӱмдик бӧлӱкти ӧскӱрерине барат, аймактарда эмчиликтер, јурттарда ФАП-тар, врачебный амбулаториялар, врачтыҥ текши ижиниҥ участокторы ачылат, санитарный авиация ӧзӱм алынат, су-кадыкты корыырыныҥ материально-технический базазы јаранат.

«Бу ончо иштиҥ уч-турултазында республикада улустыҥ јӱрӱм јӱрери јети јылга узаган, 70 јаштыҥ кемин аштыс. Бис бу ууламјыла мынаҥ да ары иштеерис. 2010 јылдаҥ ала бистиҥ республикада эл-јонныҥ тоозы турумкай ӧзӧт, балдар чыгарында бис Россия Федерацияныҥ беш субъегиниҥ тоозына киредис. Балдар — бистиҥ келер ӧйис, јаҥы ӱйелер јарамыкту айалгада ӧзӧрине ууламјылу иштейдис», — деп, Наталья Екеева уткуулында айткан.

Наталья Екееваныҥ эзеткениле, медицинада јеткилдештердиҥ кемнеҥ де камааны јок мониторингиниҥ кӧргӱзӱлериле Алтай Республика Россияныҥ су-кадыкты корыырыныҥ системазыныҥ јакшы ӧзӱмдӱ он тергеезиниҥ тоозына кирген. 2017 јылдыҥ јаҥар айында бастырароссиялык јуунда Алтай Республика јонјӱрӱмдик бӧлӱкти једимдӱ ӧскӱрип турган тергеелердиҥ бирӱзи деп темдектелген. РФ-тыҥ су-кадыкты корыыры аайынча министри Вероника Скворцова Алтай Республиканыҥ Башкарузына су-кадыкты корыырында чыҥдый государственный политиказы учун Быйанду самара табыштырган.

Оноҥ ары кайралдаштар башталган. Су-кадыкты корыырында јаан једимдери, узак јылдарга ак-чек иштегени учун ФАП-тыҥ баш фельдшери Ирина Шелепова, санитарказы Александра Лашутина Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ грамоталарыла кайралдаткан.

Ӱредӱде једимдери, школдыҥ јӱрӱминде эрчимдӱзи учун сегизинчи класстыҥ ӱренчиги Диана Пушкарева планшетле сыйлаткан. ФАП-ка јаҥы јепселдер аларга 50 муҥ салковойдыҥ сертификады табыштырылган.

Jуулган улустыҥ алдына уткуулду сӧзин аймактыҥ јааны Евгений Понпа айдып, калганчы јылдарда аймакта су-кадыкты корыырында тӧртинчи объект тудулганын эзеткен. Ээчиде база экӱзи, олор Маймада врачтыҥ участогы ла тӧс эмчиликтиҥ экинчи бӧлӱги, тудулат.

«Подгорное јурт — ол турумкай ӧзӱп турган јурт, ол элбейт, ол Алтайский крайла гранга јетире јаанаары билдирет, онойдо ок эл-јонныҥ тоозы кӧптӧйт. Бу микрорайонго электроот ӧткӱрилген, јуук ӧйдӧ Алтай край јанынаҥ газӧткӱш ӧткӱрилери темдектелет. Микрорайонды јурттыҥ тӧс јериле колбоорго быјыл јайгыда јол јазалар», — деп, аймактыҥ јааны айткан.

(АР-дыҥ Башкарузыныҥ пресс-службазы)