Школдордыҥ сурактары јаҥныҥ ајарузында

13.03.2018

Сенатор Татьяна Гигель тергееле ишмекчи јол-јорыкла јӱреле, Майма аймактыҥ јааны Евгений Понпала, депутаттардыҥ Совединиҥ председатели Павел Балакинле, анайда ок аймактыҥ администрациязыныҥ профильный бӧлӱктериниҥ, учреждениелердиҥ башкараачыларыла, депутаттарла, јондык биригӱлердиҥ улузыла туштажу ӧткӱрген.

Туштажу эки бӧлӱктеҥ турган: оныҥ башталганында сенатор бойыныҥ ороонныҥ эҥ бийик јасакчы органында ижи керегинде куучындап, Майма аймактыҥ, оныҥ шӱӱлтезиле «тергееде айалгазы эҥ јарамыкту аймактыҥ», албаты-јонына амыр бербей турган сурактарга кару берерине белен болгонын айткан.

Сенаторго берилген баштапкы сурактар ӱредӱликле колбулу болгон. Туштажуныҥ туружаачылары аймактыҥ албаты-јоны бастыра школдордо автобустар, текшилей јеткилделген спортзалдар, балдардыҥ садтарында јерлер јеткилинче болорына иженер аргалу ба деп сурактар берген. Улустыҥ шӱӱлтезиле, аймакта тудулар деп темдектелген эки школ школдор бир сменала иштеер деген амадуны јӱрӱмде бӱдӱрерин јеткилдеп болбос.

Татьяна Гигель берилген сурактар учун быйан айдып, олордыҥ аайына муниципал ла тергеелик јаҥдар јӱк ле ӧмӧ-јӧмӧ иштиҥ шылтузында чыгар аргалу деген.

«Школдорго физкультураныҥ урокторын ӧткӱрерине керектӱ спортзалдар јанынаҥ болужарга, јербойындагы јаҥдарга ӱлекер-сметный документтерди белетеер ле олорды тергеелик программага кийдирерин јеткилдеер керек. Бу пункттарды бӱдӱрген соҥында, «Ӱренчиктерге эмдиги ӧйдиҥ ӱредӱлик айалгазын тӧзӧӧри» деген федерал программага кирерге ченежип кӧрӧр керек» — деп, парламентарий айткан.

Школдо ӱредӱ кӧп сменала ӧдӧрин јоголторы керегинде айтса, сенатордыҥ шӱӱлтезиле, бу суракты ороонныҥ субъекттериндеги текшиӱредӱлик организацияларда јаҥы јерлер тӧзӧӧрине јӧмӧлтӧ эдериниҥ РФ-тыҥ башкарузы јӧптӧгӧн программа аайынча аайлаштырар керек. Текшиӱредӱлик организацияларда ӱредӱниҥ эмдиги ӧйдиҥ некелтелерине келижип турган јаҥы јерлерин тӧзӧӧрине ууландырылган государственный программалардыҥ иш-керектериниҥ софинансированиезине федерал бюджеттеҥ акча-манат РФ-тыҥ субъекттерине 2016 јылдаҥ бери чыгарылат. Ол иштердиҥ тоозында школдордыҥ тураларын тудары ла јазаары, ӱредӱ ӧткӱрерине керектӱ јазалдар садып алары. Бу программаныҥ амадузы — кӧп сменала ӱренерин јоголторы, школдордыҥ эскирген тураларында ӱренип тургандарды кӧчӱрери ле школдордыҥ тураларында санитарно-гигиенический кыптар јок болгоныла колбулу курч сурактардыҥ аайы-бажына чыгары. Бу программа эки бӧлӱкле ӧдӧр — 2016-2020 јылдарда ла 2021-2025 јылдарда деп, сенатор темдектеген.

Детсадтарда јаҥы јерлер тӧзӧӧргӧ, Россияныҥ Минӱредӱзине јылдыҥ ла ороонныҥ бюджединеҥ 25 миллиард салковой кире акча чыгарары јанынаҥ шӱӱлте эдилет. Федерацияныҥ Совединиҥ турчыларыныҥ шӱӱлтезиле, бу да акча јетпес, оныҥ учун олор акча-манатла јеткилдештиҥ программазын эки катапка кӧптӧдӧр, јылына бу акчаныҥ кемин 50 миллиард салковойго јетирер деген шӱӱлте эткендер. Бу шӱӱлте 2018 јылдыҥ ла 2019-2020 јылдардыҥ темдектелген ӧйиниҥ бюджединде тӱзедӱлер, кубулталар эдер тушта шӱӱжилип кӧрӱлер деп, сенатор айткан.

Ӱренчиктерди јурттар ортодо акча тӧлӧтпӧзинеҥ тартарга, ороонныҥ школдорын автобустарла јеткилдеери јанынаҥ алза, ӱредӱ аайынча министр Ольга Васильева автобустарла јеткилдешле колбулу программаны бӱдӱрерине темдектелген акчаныҥ кеми јетпей калган деп айткан. Оныҥ да учун бу программа толо кеминде бӱтпеген. Тургуза ӧйдӧ ол программаныҥ ӧйин узадары јанынаҥ эрчимдӱ иш ӧдӧт. Мынаҥ кӧрзӧ, јербойына автобустар келерине иженер ле керек деп, сенатор айткан.

Россияда балдарды детсадтарла јеткилдеери јанынаҥ элбек кемдӱ иштер ӧткӧни, 2017 јылдыҥ учында демографиялык программа јарадылганы керегинде айдып тура, ого балдарды ясляларла јеткилдеери база кирет, сенатор улустыҥ кеми мындый јаан ишти јӱрӱмде бӱдӱрерине ас эмес акча керек деген шӱӱлтезиле јӧпсинген. Мында балдардыҥ садтарында группалар сӱрекей ныкталганын база ајаруга алар керек.

Татьяна Гигельдиҥ темдектегениле, тургуза ӧйдӧ Россияныҥ Минӱредӱзи бӱдӱреечи јаҥныҥ федерал органдарыла, РФ-тыҥ башкарузыла кожо школдоҥ озо ӱредӱлик организацияларда ясляларга канча кире јерлер тӧзӧӧрин озолондыра чокымдаары јанынаҥ иштейт.
Сенатор анайда ок агашустройстволо колбулу јасакберимге калганчы ӧйдӧ эдилген јаҥыртуларла, агаш јыгарына јараду аларыла колбулу сурактарга кару берген.

Туштажуныҥ учында Татьяна Гигель Маймадагы эл-јонды јонјӱрӱмдик јанынаҥ јӧмӧӧри аайынча башкартуныҥ јааны В. Павленконыҥ бу бӧлӱктиҥ кезик ишчилери ишјалдыҥ кемин бийиктедер тооломго кирбегени јанынаҥ јетирӱзи аайынча јартамал эткен. Сенатор бу айалганы школдоҥ озо учреждениелердиҥ кичӱ персоналы аайынча качан да болгон айалгала тӱҥдештирген. Оныҥ шӱӱлтезиле, бу сурак јаҥыс катап эмес кӧдӱрилген, оныҥ да учун, байла, оныҥ аайы-бажына чыгар. Бу суракты Федерацияныҥ Совединде кӧдӱрерим деген.

АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина