Алтайдын Чолмоны

Россия Президентин талдап алган

20.03.2018

Россия Федерацияныҥ Тӧс талдаачы кӱреезиниҥ јетиргениле, 99% ӱнбереечи участоктордыҥ протоколдордыҥ турулталарыла, орооныстыҥ эмдиги президенти Владимир Путин баштапкы јерге чыккан. Оныҥ кандидатуразын ӱнбереечилердиҥ 76,65% јӧмӧгӧн.

Экинчи јерде Павел Грудинин — 11,82%, ӱчинчи јерде Владимир Жириновский — 5,68%. Олорды ээчий Ксения Собчак (1,66%), Григорий Явлинский (1,04%), Борис Титов (0,75%), Максим Сурайкин (0,68%) ле Сергей Бабурин (0,65%) барып јат.

Россияныҥ бастыра тӱӱкизинде Владимр Путин ӱнбереечилердиҥ эҥ јаан јӧмӧлтӧзин алып, алаҥзу јок јеҥӱ алганын федерал СМИ-лер темдектейт.

Алтай Республикада Россияныҥ президентин тудар талдаштарда ӱнбереечилердиҥ 64,81% турушкан. Олордыҥ 70,62% Владимир Путин учун ӱндерин берген.

Республикада экинчи јерде КПРФ-тыҥ кандидады Павел Грудинин барып јат, оны талдашта турушкан ӱнбереечилердиҥ 20,66% јӧмӧгӧн (ороондо бу кӧргӱзӱ — 11,94%). Ӱчинчи јерде ЛДПР-дыҥ башчызы Владимир Жириновский — 5,22% (ороондо кӧргӱзӱ 5,78%). Ксения Собчакты талдаштарда ӱнбереечилердиҥ 0,90%, Гргорий Явлинскийди 0,47%, Сергей Бабуринди 0,43%, Максим Сурайкинди 0,42% ле Борис Титовты 0,43% јӧмӧгӧн.

Муниципал тӧзӧлмӧлӧр аайынча кӧргӧжин, эҥ јаан јӧмӧлтӧни Владимир Путин Кан-Оозы аймакта алган, оны ӱнбереечилердиҥ 80,97% јӧмӧгӧн. Кош-Агаш аймакта ӱнбереечилердиҥ 79,62%, Улаган аймакта 78,41% ле Оҥдой аймакта 75,77% эмдиги президент учун ӱндерин берген. Бу эл-јоныныҥ кӧп сабазы ӧс калык болгон аймактар деп, темдектеер керек.

Чамал аймакта ӱнбереечилердиҥ 72,91%, Шабалин аймакта 71,70%, Кӧксуу-Оозы аймакта 71,44%, Турачак аймакта 70,22% Владимир Путин учун ӱндерин берген.

Россияныҥ эмдиги башкараачызы эҥ ас јӧмӧлтӧ алган муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ тоозында Чой аймак (64,07%), Майма аймак (64,71%) ле Горно-Алтайск кала (65,06%).

Владимир Путинди Алтай Республикада јӧмӧгӧн кӧргӱзӱ ороонныҥ орто кӧргӱзӱзинеҥ јабыс. Сибирь федерал округта ороонныҥ эмдиги башкараачызын бистеҥ ас јӧмӧгӧн тергеелер: Хакасия Республика (69,16%), Омский область (67,33%) ле Алтайский край (64,66%).

Коммунист Павел Грудинин эҥ јаан јӧмӧлтӧни Чой аймакта (25,61%), Горно-Алтайск калада (24,77%) ла Майма аймакта алган (24,43%).

Бу кӧргӱзӱлер ӧткӧн талдаштардыҥ озолондыра турулталарынаҥ алылган.
Тулаан айдыҥ 18-чи кӱни. Тал-тӱш. Горно-Алтайсктыҥ 12-чи таҥмалу участковый талдаачы участогыныҥ ӱнбереечилери 7-чи таҥмалу школдыҥ туразында ӱндерин канайда берип турганын кӧрӧргӧ бастыс. Ӱн берер јаан кыпта улус кӧп эмтир. Улус талдаачы бюллетеньдерди алып, кабинкага кирип, талдап алган кандидады учун ӱндерин бергилейт. Кезик улус бала-барказыла да келген.

Участковый талдаачы камыстыҥ јааны Нина Михайловна Чуйчинаныҥ айтканыла, улус ӱнбериште эрчимдӱ туружат. 12 саат 30 минутта болгоныла, 867 кижи ӱнин берип салган. 248 кижи болгон јери аайынча ӱнбереечилердиҥ тооломына кийдирзин деген угузу бичик бичип, талдаштарда ӱндерин берген.

Бу участокто ол ӧйдӧ ӱндерин берген улустыҥ тоозында 5 кижи 18 јажы толгон ло талдаштарда баштапкы катап турушкан улус болуп јат. 40 кижи су-кадыгыныҥ айалгаларынаҥ улам ӱндерин айылдарында берген эмтир. Камыстыҥ улузы олордыҥ алдыртузыла айылдарына барып, олор ӱндерин берерин јеткилдеген.

Текши алза, бу участокто ӱнбериш тыш-амыр, бастыра ээжи-некелтелер аайынча ӧдӱп јаткан болгон. Ӱнбериш канайда ӧдӱп турганын кӧрӱп турган ширтеечилер текши айалганы кӧргилеп отурды, олордыҥ јанынаҥ ајару-неме болбогон.

Республикан Талдаачы кӱреениҥ јетирӱзиле, бистиҥ республиканыҥ јериндеги 242 талдаачы участок ӧйлӱ-ӧйинде иштеп баштаган, олордыҥ ижинде кандый да тутак-неме болбогон. Муниципал тӧзӧмӧлдӧрдӧги талдаачы камыстардаҥ келген јетирӱлерди чуктай алза, 12 саатта бастыра ӱнбереечилердиҥ 30,85 проценти ӱндерин берип ийген болгон. Эҥ бийик кӧргӱзӱ Кан-Оозы аймакта болуптыр — ӱнбереечилердиҥ 45,70 проценти туружып салган. Оныҥ кийнинеҥ Кӧксуу-Оозы (39,69 %) ла Шабалин (37,82 %) аймактар барып јаткан болгон.

Кӧксуу-Оозы аймакта Сугаш јурттагы 151-чи таҥмалу участковый талдаачы камыстыҥ председатели Данил Кудачинге ӱнбериш канайда ӧдӱп турганын тал-тӱште телефон ажыра сураарыста, улус ӱнбериште јакшы туружат, ӱнбереечилердиҥ јарымызы — 200 кижи ӱндерин берип салды деген. «Талдаачы участок ӧйинде иштеп баштаган, оныҥ ижи бастыра јанынаҥ озолондыра јеткилделип калган болгон. Оору-јоболду улустыҥ алдыртканыла, олордыҥ айылдарына барып, олор ӱндерин берерин тӧзӧп турус» — деп, ол айтты.

А. Сулуков