Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Jайаан ижи, јилбӱлери бириктирет

03.04.2018

«Кӱскӱ» деген клубтыҥ тӧзӧлгӧнинеҥ ала беш јылдыгына учурлалган кӧрӱ А. В. Анохинниҥ адыла адалган эл музейде тулаан айдыҥ 16-чы кӱнинде окылу айалгада ачылды.

2013 јылдыҥ тулаан айыныҥ 6-чы кӱнинде Горно-Алтайск каланыҥ эл-јонды јонјӱрӱмдик јанынаҥ корулаары аайынча башкартузы ла каланыҥ ветерандарыныҥ соведи «Кӱскӱ» деген клубты тӧзӧгӧн. Клубтыҥ амадузы амыралтага чыккан јаан ӱйениҥ эпшилериниҥ јилбӱлери аайынча јайаандык ӧмӧлигин тӧзӧӧри, ус колду эпшилердиҥ ӧмӧ-јӧмӧ ижин (тӱӱнерин, кӧктӧнӧрин, онойдо ок јинјидеҥ, чаазыннаҥ, таштаҥ јӱзӱн-башка эдимдерди белетеерин, јуранарын ла о.ӧ.) јӧмӧӧри болгон. Ус колду, јӱрӱмге јилбӱлӱ, омок-седеҥ эпшилер билериле, ченемелиле ӧзӱп јаткан ӱйени таныштырып, јайаандыкка олордыҥ јолын ууламјылап ачар кӱӱн-тапту.

Эҥ ле озо клубтыҥ эжигин ачып, бозогозын алтап кирген алты эпши бӱгӱнге јетире оныҥ чындык турчылары болуп артат. Эмди клубтыҥ турчыларыныҥ тоозы тӧртӧннӧҥ ажыра. Эпшилердиҥ эҥ ле јааны сегизен беш јашту. Jе олор јажаган јаштарына јаан ајару эдип, кунугып јаткандары јок. Олордыҥ кӱӱн-санаалары јарык, амадулары јаан.

Алтай Республиканыҥ иш, јонјӱрӱмдик ӧзӱм ле эл-јонды ишле јеткилдеери аайынча министри Адар Сумин јайаандык клубтыҥ турчыларын, олорды башкарып јаткан староста Людмила Черемныхты уткыды. Алтындый ченемелиле јаш улусла ӱлежип јаткан улусты, олордыҥ ижин бастыра јанынаҥ јӧмӧӧри јанынаҥ база айтты. Оныҥ аҥылап темдектегениле, Россияныҥ президенти В. Путин јаан ӱйениҥ улузын, мӧҥӱн јашту улустыҥ јайаан ижин, башка-башка программаларды, ӱлекерлерди јӧмӧп јат.

Адар Суминниҥ айтканыла, калада јаан ӱйениҥ 9 муҥнаҥ ажыра кижизи јуртап јат. Олор башка-башка ууламјылу иште иштеп, таланыҥ ла каланыҥ јондык јӱрӱминде эрчимдӱ туружат. Музейлердиҥ, библиотекалардыҥ ла ӧскӧ дӧ тӧс јерлердиҥ эжиктери олорго јаантайын ачык, олор кайда ла кӱндӱлӱ, сакылталу айылчылар.

Министр уткуулду сӧзинде јуук ӧйдӧ клуб окылу регистрацияны эдип, ороонныҥ президентиниҥ гранттарында эрчимдӱ турушсын, онойдо ок бойында таҥынаҥ туралу болзын деп кӱӱнзеди.
Клубтыҥ турчыларын учурлу байрамыла Горно-Алтайск каланыҥ эл-јонды јонјӱрӱмдик јанынаҥ корулаары аайынча башкартузыныҥ адынаҥ Татьяна Соломатина, клубтыҥ старостазы Наталья Черемных, турчызы Светлана Килина, эл музейдиҥ директоры Римма Еркинова, «Родник» деген фольклорлык ӧмӧлик уткыды.

Кӧрӱге тургузылган эдимдердиҥ сӱрлӱзин, јаражын. Чындап та, мӧҥӱн јашту улустыҥ јӱрегиниҥ јылузы, сӱӱжи, байлыгы олордыҥ иштеринде болгонын кӧрӧӧчилер бийик баалады, оморкоды. Солун кӧрӱде, темдектезе, Л. Черемныхтыҥ, Т. Туманинаныҥ, В. Ильинаныҥ, Р. Голубовскаяныҥ, С. Килинаныҥ, Т. Цацурдыҥ, З. Ящемскаяныҥ, Д. Бельчекованыҥ ла колы алтын ӧскӧ дӧ устардыҥ јайаан иштери тургузылды.

Клубтыҥ турчыларыныҥ јайаандык ижи баштапкы катап мындый јаан кӧрӱге чыгарылганы јаан керек. Айса болзо, јада-тура «Кӱскӱ» клубтыҥ байлык ченемелдӱ, јозокту, тузалу кӧрӱзинеҥ тем алып, јурт јерлерде јаан ӱйениҥ улузы биригип, ӧмӧ-јӧмӧ кӧктӧнӧр, тӱӱнер, ӧскӧ дӧ бӱдӱм иште јилбиркеп иштеер. Jилбӱлери аайынча јуулыжып, билериле ӱлежип јӱрери база јаан керек ине.

Кӧрӱ бир айдыҥ туркунына иштеер. Jаскы амыралта ӧйинде балдар музейге экскурсияга келип, кыйалтазы јогынаҥ бу залга кирип, кӧрӱле јилбиркеп танышкан. Jаан да ӱйениҥ улузы кубарлаш эпшилердиҥ ижиле танышса, база солун болорында алаҥзу јок. Балдарды оогоштоҥ ала музейге экелгени олордыҥ ӧрӧ ӧзӧрине тузалу деген тереҥ учурлу эрмекти ундыбас керек.

К. ПИЯНТИНОВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина