Настройки отображения
Настройки шрифта:
Выберите шрифт Arial Times New Roman
Интервал между буквами (Кернинг): Стандартный Средний Большой
Выбор цветовой схемы:
Алтайдын Чолмоны
Статьи
Тымуурган ӧйдӧ тымуларды сананып…
Јылдыҥ белтир ӧйинде, кӱскиде-јаскыда, јаш тыму кӱйбӱреп чыгатан эмей. Чимириктиген, јӧдӱлдеген, тумчук-оосты маска-бӧслӧ туй бӧктӧгӧн улус калабыстыҥ оромдорында, автобустарда билдирлӱ кӧптӧй берди. Оору-тымулар керегинде јӱзӱн-башка куучындарды да кайда ла угарыҥ. Ковид оору јабызаганыла, оны эске алары астаган, эмди улустыҥ куучындарында, јетирӱлик сайттарда кижиликти табаратан јаҥы јеткер – «Х оору» («болезнь икс») баштапкы јерге чыкты. Быјыл
1 февраля 2024
Бийикке учкан планер…
Владимир Александрович Раменскийге учурлалат Совет ӧйдиҥ ле Россияныҥ јурукчызы, график, ӱредӱчи, РСФСР-дыҥ культуразыныҥ нерелӱ ишчизи, Россияныҥ нерелӱ јурукчызы Владимир Раменский (28.07.1927 — 23.05.2017) керегинде Россия Федерацияныҥ нерелӱ јурукчызы Амыр УКАЧИННИҤ «Бийикке учкан планер…» деп бичимели јарлалат. Туулу Алтайга ла оныҥ албатызына бойыныҥ јаан сӱӱжин сыйлаган ӱредӱлӱ орус улус: Андрей Анохин, Андрей Данилин… Мен бу озочыл
29 января 2024
Таадазыныҥ энчизи
Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачызы Порфирий Иванович Чепкин эзен јӱрген болзо, чаган айдыҥ 29-чы кӱнинде ого 100 јаш толор эди. Порфирий Ивановичтиҥ ады-јолы тергеебисте кӧп улуска, анчада ла јаан јаштуларга јакшы таныш. Ол 18 јажы толордо ло, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууга барган. Эҥ ле тыҥ деген тартыжулардыҥ бирӱзинде — Курский дугада турушкан. Штабтыҥ батареязыныҥ связисти
26 января 2024
Ас калыкта кажыбыс ла ајаруда
Бу интервью газетте одус јыл мынаҥ кайра чыккан. Атту-чуулу кӱрешчиниҥ 60 јажыла колбой бӱгӱн оны ол ло бойынча ойто катап кепке базып, јарлап јадыбыс. Улуска, анчада ла јашӧскӱримге, байла, јилбилӱ болор. Оморкогон, оныҥ спорттогы магы учун јара тартышкан СССР деген ороон эмди јок. Јерлеш кӱрешчиниҥ тудушкан эҥ јеҥил 48 килограмм бескези эмдиги ӧйдиҥ маргаандарында база
11 января 2024
О первых персональных выставках Г.И. Чорос-Гуркина
12 января – день рождения великого алтайского художника, общественного и политического деятеля Григория Ивановича Чорос-Гуркина (12.01.1870 – 11.10.1937) Первая персональная выставка Г. И. Гуркина открылась 23 декабря 1907 г. в городе Томске. В то время Горный Алтай в составе Бийской волости входил в состав Томской губернии, сам Томск был признанной столицей сибирского края. Выставку посмотрели
11 января 2024
«Бажыҥды эҥи, балам, кӱндӱ-айлу Алтайыҥ алдына»
Ӱч-Сӱмердиҥ эдегинде Бу бичимел газетте одус јыл мынаҥ кайра чыккан. Ол тушта «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ јашӧскӱрим бӧлӱги Кӧксуу-Оозы аймак јаар экологиялык јорук тӧзӧп ӧткӱрген. Бир бӧлӱк јииттер Алтайдыҥ эҥ бийик кыры Ӱч-Сӱмердиҥ эдегине јетире болгон јол-јорукта турушкандар. Айудый бӧкӧ, чымалыдый чыдырман болуп бӱткен Бектир Келюев бу экспедицияда јол баштаган. Бу јол-јоруктыҥ база бир туружаачызы Александр
14 декабря 2023
Салымыс бистиҥ самболо тудуш…
Кӱчӱрген айдыҥ 16-чы кӱнинде Горно-Алтайскта П. Кучияктыҥ адыла адалган Эл театрда самбоныҥ кӱнине учурлалган кӧдӱриҥилӱ јуун ӧтти. Ондо Алтай Республиканыҥ ады јарлу самбисттери, олордыҥ таскадаачылары ла ветерандар турушкандар. Бу туштажу Россияда самбоныҥ тӧзӧлгӧниниҥ 85 ле Алтай Республикада тӧзӧлгӧниниҥ 60 јылдыктарына, ады јарлу политик, самбоныҥ ла дзюдоныҥ республикадагы федерациязыныҥ баштапкы президенти болгон Ю. В. Антарадоновтыҥ эземине
24 ноября 2023
Ӱстиги Јаргы: тӱӱкилик јолы ла ичкери ӧзӱми
Кӱчӱрген айдыҥ 15-чи кӱнинде Манјӱректе Алтай Республиканыҥ Ӱстиги Јаргызыныҥ 100 јылдыгына учурлай «Россияныҥ јаргы системазы: тӱӱкизи, эмдиги ле келер ӧйгӧ ӧзӱми» деген бастырароссиялык (эл) билим-практикалык конференция ӧткӧн. Ондо ӧскӧ ороондордыҥ туружаачылары база турушкан. Ол ӱч бӧлӱктеҥ турган: пленарный јуун, «Развитие уголовного права и процесса на современном этапе» деген билим бӧлӱк, гражданский ле административный јаргыда кӧрӧр
24 ноября 2023
Чапкыш – алтай калыктыҥ ундылган курсагы
«Эмдигизи — ол jакшы ундылган озогызы» деп айдылганы тегин ле эмес. Мындый санаалар меге сӱрекей солун билимчиге jолугып, куучындажып отурала келди. Алтай аш-курсакты шиҥдеп, оныҥ аҥылузын, кижиниҥ су-кадыгына jетирип турган тузазын билим иштеринде кöргӱзип, jаан ла сӱрекей керектӱ иш бӱдӱрип jаткан улус бистиҥ калада барына сӱӱнип, оморкоп турарыҥ. Бистиҥ айылчыбыс — jуртээлемдик билимдердиҥ кандидады, Горно-Алтайсктагы
24 ноября 2023
Мӱркӱттер учкан Алтайда
Кан-Оозы аймактыҥ тӧс јуртын курчай турган кырлардыҥ бирӱзи – Кичинек Каскак. Оны коштой Јаан Каскак турат. Бу кырлар соојыҥдарда да, «Кызалаҥду јылдар» деп романда да адалган деп, јербойыныҥ улузы айдыжат. 1970-чи јылдардаҥ бери Кичинек Каскак орус тилле Николка деп адалып баштаган, шак бу атка эмди кӧп улус ӱренижип калган. Андый да болзо, ол jуртты айландыра
24 ноября 2023
ТОП
«Баатырларыс ойгонып калды…»
(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым
Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар
Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир
Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын
Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина