На алтайском

Јебрен кайдыҥ кӱмӱрели

Албатылар ортодо бастыра телекейге јарлу кайчылардыҥ «Алтай Кай» фестивали Майма аймактыҥ Культура байзыҥында кичӱ изӱ айдыҥ 9-10 кӱндеринде ӧтти. Фестивальда Кыдаттыҥ, Моҥголдыҥ, Тыва, Хакасия ла Алтай республикалардыҥ атту-чуулу кайчылары туруштылар. Тергеебистиҥ башка-башка аймактарынаҥ кайчылар јуулып, чӱмдӱ ле учурлу кайыла кӧрӧӧчилерди кайкатты. Эки кӱнниҥ туркунына кызу тартыжуда ӧткӧн бу фестиваль-конкурстыҥ турулталары тыҥытту болды. Ыраак Эре-Чуйдаҥ келген

28 июня 2023

Јӱрӱм – кыймыкта!

Эрчимдӱ кыймыктанарыныҥ јаан учуры, тузазы керегинде Јартамалду јетирӱлердиҥ кӱндери текши ороон кеминде ӧдӧт. Ас кыймыктанып эмезе кыймыктанарга кӱчсинип турган улус уур-туйук санааларга алдыртып турганы јажыт эмес. Онойдо ок олордо јӱректиҥ ишемия оорузына, сахарный диабеттиҥ II бӱдӱмиле, јоон ичегениҥ, эмчектиҥ безиниҥ кату оорузына ла оноҥ до ӧскӧ оору-јоболго табартар чочыду бар. Айса болзо, слердиҥ ортогордо та

23 июня 2023

Геройдыҥ ады орныктырылды

Кичӱ изӱ айдыҥ 20-чи кӱнинде Шабалин аймактыҥ Ильинка јуртында Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачызы, Кызыл Чолмон орденле кайралдаткан Григорий Басаргинге учурлалган кереес ачылган ла школдо «Јалтанбастыҥ урогы» ӧткӧн. Бу кереес јуучылдыҥ барказы Светлана Басаргинаныҥ шылтузында тургузылган деп айдар керек. Григорий Романович Басаргинниҥ мӧҥкӱзи Кӧк-Кайа (Кукуя) јурттыҥ јуугында јуулган. Је кийнинде јылдарда колхоз-совхоз ол јерлерди ончо

23 июня 2023

Алтай сӱрекей јараган

Ок-јаала спорттыҥ бастырароссиялык федерациязыныҥ јааны Олимпий ойындардыҥ кӱлер јеҥӱчили, телекейдиҥ чемпионы, Россияныҥ нерелӱ тазыктыраачызы, ороонныҥ јуунты командазыныҥ баш тазыктыраачызы Владимир Ешеевле ӧткӱрген элес эрмек-куучын. — Владимир Николаевич, Слер Алтайда јӱк ле экинчи кӱн. Кӱӱн-санаагар кандый? Бистиҥ јер јарады ба? — Алтайга келерге мен сӱрекей тыҥ амадагам. Оныҥ учун Москвадаҥ чемпионатка атанып јадала, тыҥ ӧкпӧӧргӧм. Ар-бӱткени

21 июня 2023

«Јеҥил базыт» јаан алтайт!

Кичӱ изӱ айдыҥ 10-11 кӱндеринде тӱндӱк базыткырлардыҥ јаан маргаандары — АР-дыҥ туризм аайынча «Тӱндӱк базыт» дисциплинала чемпионады ӧтти. Бу учуралда спортчыларды «Kumzhulu Trail-2023» деп адалган маргаан јууды. Мындый атту маргаандар былтыр јаан изӱ айда Камлактыҥ ла Кумжулуныҥ ортозында орыктарла ӧткӧнин эзедип ийели. Ол тушта маргаанга кӧп јерлердеҥ тӱндӱк базыткырлар келип турушкан. Спортчыларга ондый маргаандар јараган

21 июня 2023

Согоондор сыылады Караколдыҥ сындарында

Кичӱ изӱ айдыҥ 9-11 кӱндеринде Алтай Республикада баштапкы ла катап ок-јааныҥ 3D бӱдӱмиле Россияныҥ чемпионады ӧткӧн. Оҥдой аймактыҥ Каракол јуртында болгон маргаандарда ороонныҥ јирме тӧрт тергеезинеҥ јӱс алтан алты спортчы турушкан. Чемпионаттыҥ ачылтазында ок-јаачыларды Оҥдой аймактыҥ јааны Эдуард Текенов, физкультура ла спорт аайынча республикан комитеттиҥ председателиниҥ ордынчызы Илья Дмитриев, Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ туризмниҥ, аргачылыктыҥ

21 июня 2023

«Jуртым дезе – ыжыла, jÿрекке öткöн ыжыла…»

«Кажы ла алтай бичиичи jайалталу. Jе олордыҥ ортозынаҥ Эзендей Тоюшевти алза, оныҥ ÿни jаркынду, танылу. Алтай литературада оныҥ ÿлÿзи билдирлÿ, прозала бичиген бир канча чÿмдемелдери jонныҥ культуразында байлык энчи болуп артарында алаҥзу jок» – деп, нöкöриниҥ 60 jажына учурлай уткуулду бичимелинде jарлу бичиичи, кайчы ла фольклорист Т. Б. Шинжин jолду темдектеген. Јаркынду бичиичи Эзендей Тоюшев

21 июня 2023

Улу сӧстиҥ Узы

Кычыраачыларды јарлу бичиичи Јыбаш Каинчинниҥ чыкканынаҥ ала 85 јылдыгына, ченемелдӱ ӱредӱчи, методист Эмилия Каинчинаныҥ чыкканынаҥ ала 80 јылдыгына учурлалган филология билимдердиҥ кандидады Ульяна ТЕКЕНОВАНЫҤ ла бичиичиниҥ кызы Кемине КАИНЧИНАНЫҤ «Улу сӧстиҥ Узы» деген бичимелиле таныштырадыс. Јайалта ла jайаандык – бичиичиниҥ jаан ийде-кÿчи. Онызын jайалталу улустыҥ jÿрÿминиҥ jолына да аjару этсе, jартала берет. Нениҥ учун дезе

21 июня 2023

«Кардын эмес, калыгын сананып…»

Виктор Кертикович Майхиевке бис Кош-Агашта «Алтайдыҥ Чолмоны» газет кычыраачыларыла туштажу ӧткӱрип турарда јолукканыс. Алтай Республиканыҥ культуразыныҥ нерелӱ ишчизи, Россияныҥ Бичиичилер ле Журналисттер биригӱзиниҥ турчызы, Алтай Республиканыҥ Бичиичилер биригӱзиниҥ Кош-Агаш аймакта бӧлӱгиниҥ јааны, Кош-Агаш јурттыҥ Кӱндӱлӱ кижизи, јаан јашту тоомјылу ӧрӧкӧн чӱмееркебей де, кӱчсинбей де туштажуга келип, тӧрӧл тилиниҥ, алтай газединиҥ айалгазы керегинде санаа-кӱӱнин ачык-јарык айткан.

16 июня 2023

Тӱӱкилик музейлердиҥ биригӱзи иштеер

Бишкектиҥ эл тӱӱкилик музейинде кӱӱк айдыҥ 24-27 кӱндеринде ӧткӧн калыктар ортодогы «Јетирӱлик јондыкта бичик, кычырыш ла санаа-укааныҥ институттары» деп адалган III билим-практикалык конференция ӧтти. Конференцияда Кыргызстанныҥ, Алтай Республиканыҥ, Туркменистан-ныҥ, Азербайджанныҥ, Беларусьтыҥ, Арменияныҥ, Россияныҥ ла Молдо-ваныҥ коммуникация ла јетирӱлик бӧлӱгиндеги учреждениелериниҥ башкараачылары туруштылар. Бийик ле аҥылу ӱредӱлӱ специалисттер билим-тӱӱкилик билгирди элбеде таркадары, јартаары ла музейдиҥ учурын

16 июня 2023

… 8 9 10 11 12 13 14 15 …

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина