На алтайском

«Кардын эмес, калыгын сананып…»

Виктор Кертикович Майхиевке бис Кош-Агашта «Алтайдыҥ Чолмоны» газет кычыраачыларыла туштажу ӧткӱрип турарда јолукканыс. Алтай Республиканыҥ культуразыныҥ нерелӱ ишчизи, Россияныҥ Бичиичилер ле Журналисттер биригӱзиниҥ турчызы, Алтай Республиканыҥ Бичиичилер биригӱзиниҥ Кош-Агаш аймакта бӧлӱгиниҥ јааны, Кош-Агаш јурттыҥ Кӱндӱлӱ кижизи, јаан јашту тоомјылу ӧрӧкӧн чӱмееркебей де, кӱчсинбей де туштажуга келип, тӧрӧл тилиниҥ, алтай газединиҥ айалгазы керегинде санаа-кӱӱнин ачык-јарык айткан.

16 июня 2023

Тӱӱкилик музейлердиҥ биригӱзи иштеер

Бишкектиҥ эл тӱӱкилик музейинде кӱӱк айдыҥ 24-27 кӱндеринде ӧткӧн калыктар ортодогы «Јетирӱлик јондыкта бичик, кычырыш ла санаа-укааныҥ институттары» деп адалган III билим-практикалык конференция ӧтти. Конференцияда Кыргызстанныҥ, Алтай Республиканыҥ, Туркменистан-ныҥ, Азербайджанныҥ, Беларусьтыҥ, Арменияныҥ, Россияныҥ ла Молдо-ваныҥ коммуникация ла јетирӱлик бӧлӱгиндеги учреждениелериниҥ башкараачылары туруштылар. Бийик ле аҥылу ӱредӱлӱ специалисттер билим-тӱӱкилик билгирди элбеде таркадары, јартаары ла музейдиҥ учурын

16 июня 2023

Јурукчыныҥ телекейи аҥылу

Горно-Алтайскта балдардыҥ јураарыныҥ В. Костинниҥ адыла адалган сургалыныҥ ӱренчиктери кӱӱк айдыҥ 29-чы кӱнинде бойлорыныҥ дипломный иштерин коруладылар. Бу сургалды 5-чи «б» класстыҥ (башкараачызы Амыр Укачин) ла 4-чи «а» класстыҥ (кураторы Галина Обухова) ӱренчиктери једимдӱ тӱгестилер. Ӱренчиктерге дипломдор кӱӱк айдыҥ 31-чи кӱнинде кӧдӱриҥилӱ айалгада табыштырылды. Окылу камыстыҥ председатели культураныҥ ла санаттыҥ Г. И. Чорос-Гуркинниҥ адыла адалган

9 июня 2023

Јарлу јерлежистиҥ эземине учурлай

Кичӱ изӱ айдыҥ 2-4-чи кӱндеринде Улаган јуртта Межелик ӧзӧктӧ Эл-Ойындардыҥ алтай кӱрешле абсолютка дейтен бӱдӱминде ӱч катап јеҥӱчили, Алтай Республиканыҥ нерелӱ тазыктыраачызы, Россия Федерацияныҥ физический культуразыныҥ отличниги Владимир Челчушевтиҥ эземине учурлай культураныҥ ла спорттыҥ албатылык фестивалиниҥ спорт маргаандары эки кӱнге улалып, кӧрӧӧчилерге јаркынду ла јакшы кӱӱн-санаалар сыйлады. Маргаандарда бастыра јаба 370 спортчы турушкан, олордыҥ ортозында

9 июня 2023

Тилин билген кижи јаантайын тоомјыда

Алтай тилдиҥ сурагы калганчы јылдарда курч сурактардыҥ бирӱзи болуп калды. Кӧрӱп ле ийзеес, балдарыс алтай тилиле куучындашпай барган. Су-алтай јурттарда су-алтай билениҥ балдары орустайт. Ада-энелер, карганактары балдарыла албаданып туруп орустажа берди. Каланыҥ сок јаҥыс алтай школында алтай балдардыҥ кӧби тӧрӧл тилин «начинающий» группада ӱренет. Качан бис јастыра бурып ийдис? Нениҥ учун мындый чочыдулу айалга тӧзӧлӧ

6 июня 2023

Эҥ кӱчтӱлердиҥ, шулмустардыҥ ла јалтанбастардыҥ маргаандары

«Кӧк-Бӧрӱ» ойынды ойноор командалар да, оныла јилбиркеген кӧрӧӧчилер де јылдаҥ јылга кӧптӧйт. Тургуза ӧйдӧ Улаган, Шабалин, Оҥдой аймактардыҥ командалары Кӧк-Бӧрӱниҥ устары болуп, бойлорыныҥ јараш, сӱрлӱ ойыныла кӧрӧӧчилердиҥ кӱӱн-санаазын олјологон. Быјыл Экинурдыҥ јииттери Кӧк-Бӧрӱле бойлорыныҥ командазын тӧзӧгӧн. Олор озо ло баштап јурттыҥ эл-јонына ватсаптагы «Экинур» деп группа ажыра «кӧк-бӧрӱниҥ командазын тӧзӧӧргӧ турубыс, кем кандый болуш эдер

2 июня 2023

«Кан-Кередениҥ» јиит туружаачызы

Кӧк-Бӧрӱ — тӱрк калыктардыҥ јарлу ойын-маргааны. Туулу Алтай тӱрк албатылардыҥ кабайы болордо, бу бӱдӱм бистиҥ тергееде база ӧзӱм алынган. Баштап ла «Кӧк-Бӧрӱ» ойынды Оҥдой аймакта Аргымайдыҥ маҥына ла Турачак аймакта болгон Эл-Ойында кӧргӱзӱлӱ программаларга кийдиргендер. Бӱгӱн ол сӱрекей элбеп, јарлу болуп калды. Бу маргаандардаҥ бис аргымак малдыҥ чыдамкайын, сӱрлӱзин, санаалузын; алтай уулдардыҥ эпчилин, сӱмелӱзин, турумкайын

2 июня 2023

Jебрен маньчжур тилдиҥ jарлу кöчӱреечизи ле шиҥжӱчизи

Билимниҥ телекейинде бойыныҥ jаан изин артыргыскан улустыҥ тоозында бистиҥ jерлежис, jарлу алтай билимчи мундус сööктӱ Людмила Васильевна ТЮРЮМИНА (Ешева). Людмила Васильевна Тюрюмина jебрен маньчжур тилдиҥ шиҥжӱчизи ле байлык ченемелдӱ кöчӱреечи болгон. Бистиҥ ороондо бу jебрен тилдиҥ кöчӱреечилери jокко jуук. Уралдаҥ ала Сибирьди ле Ыраак Кӱнчыгышты текши алганда, Людмила Васильевна jаҥыскан мындый билимчи-кöчӱреечи болгон. Маньчжурлар –

2 июня 2023

Школыстыҥ тӱӱкилик јолы

Jӱзӱн öзöктиҥ балдарын Jууп ӱреткен ӱредӱчилерис, Кöп сууларды бириктирген Кöл бодолду школыс. Албатыныҥ jӱрӱминде 30-чы jылдар, байла, эҥ ле ундылбас jылдар болуп тӱӱкиде арткан. Ол jылдар jаҥыс та кызалаҥду ла шыралу öйлöр эмес, је улустыҥ jадын-jӱрӱмине jаҥыртулардыҥ толкузы jайылган öйлöр. Jаҥыдаҥ jурт ээлем, школдор тöзöлгӧн, эҥ баштапкы кӧлӱктер келген. Совет jаҥ тӧзӧлип, олордыҥ öзӱми

26 мая 2023

«Ороонныҥ јуунты командазына кирип, атту-чуулу чаначыларла тазыктырынып кӧрӧр сӱрекей бийик кӱӱн бар»

Чанала спорттыҥ специалисттери бу кышта Алтай Республиканыҥ 20 јашту чаначызы Арина Кусургашевага јаан ајару эткендер. Бу кыс Россияныҥ Кубогыныҥ этаптарында туружып, коньковый бӱдӱмде топ-15 деп ададып турган чаначылардыҥ тоозына кирген. Анайда ок Тюменьде јииттер ортодо болгон Россияныҥ первенствозында ол ло коньковый бӱдӱмде кӱлер медаль ойноп алган. Оныҥ тазыктыраачызы Юрий Гуляев Арина чанага јӱк ле 3,5

23 мая 2023

… 9 10 11 12 13 14 15 16 …

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина