На алтайском

«ПРОДЭКСПО — 2024»

кӧрӱ-выставка Москвада! «Продэкспо» — Россияда ла Кӱнчыгыш Европада аш-курсактыҥ ла суузындардыҥ албатылар ортодогы јаан кӧрӱ-выставказы. Анда бастыра јер-телекейдиҥ аш-курсактары кӧргӱзилген: кӱнӱҥ сайынгы аш-курсактардаҥ ла суузындардаҥ ала деликатестерге, анайда ок органический, спортивный, су-кадык јӱрӱмге керектӱ, халяльный, кошерный, экзотический курсактарга јетире. Алтай Республиканыҥ делегациязы беш компаниядаҥ турат: «Биостимул» ООО, «ТД Майма-Молоко» ООО, «Яныканов Борис Викторович» ИП, «ТД

29 февраля 2024

Јаш ӱйе билип јӱрзин

Ӧрӧ турган Јайааныс бисти мал-аш азырап, азыранып јӱрзин деп јайаган эди. Сӱдин ичип, эдин јип, тӱктеҥ-таакыдаҥ, терелердеҥ эдимди-тудумды јазап, кеп-кийимисти кӧктӧп јӱредис. Алтай кижи азыраган ак малын сойгондо, байланып јӱрет. Мал сойоры учурлу ла темдектӱ. Койдыҥ сӧӧгин малтала кезе чабарга јарабас, оны јӱк ле ӱйелеп бӧлиир јаҥду. Малды сойып јатканда, алканып айдынар јаҥду: «Кинчегимди таштагар,

22 февраля 2024

Тодо бичигистиҥ орныгатан ӧйи

Тергеебисте тургуза ӧйдӧ тодо бичикке јаан јилбӱ башталды. Ого ӱренер кыймыгуны јерлежис, ыраак Јака Тӱндӱкте — Саха-Якутияда јуртаган кара сойоҥ сӧӧктӱ Олег Омин башкарып апарат. Бӱгӱнги эрмек-куучыныс Алтайынаҥ ыраакта да болзо, је канча јылдар туркунына тӧрӧл јериле колбуларын ӱспеген, јаан тӧрӧлчи кӱӱндӱ Олег Васильевичле ӧдӧт. – Олег Васильевич, тодо бичикке ӱренери јанынаҥ кыймыгу эрчимделе берди,

22 февраля 2024

Улуу јылдыҥ белгелери

Аржана Декенованыҥ јуругы Россияныҥ Билимдер академиязы јуракайды (астрологияны) лженаука – тӧгӱн билим деп јарлаган. Теҥериде јылдыстардыҥ јылыжы ла кижиниҥ салым-јӱрӱми ортодо кандый да колбу јок, гороскоптор чынга келишпей јат деп, билимчилер айдат. Је улус јебрен ӧйлӧрдӧҥ бери айды-кӱнди, јылдыстарды, ар-бӱткенди, улустыҥ јадын-јӱрӱминде болуп турган кубулталарды ајарып, ого келиштире белгелер эдери јаҥжыгып калган. Јылдарды 12

16 февраля 2024

«Мал азыраганныҥ оозы ӱстӱ»

Бистиҥ jаандарыс «Мал азыраганныҥ оозы ÿстÿ» деп айдыжатан. Чындап та сананза, озодо улустыҥ азыранган эп-аргазы мал-аш болгон, бистиҥ ада-öбöкöлöрис уй-малдыҥ сÿдин ичип, эдин jип, терезинеҥ кийим кöктöп, канча чактарды öткöн. Мал-аш анайда ок канча чактыҥ туркунына бистиҥ чÿм-jаҥысла тереҥ колбулу болуп калган. Је эмдиги öйдö айалга эмештеҥ солынып јат деп айтсабыс, јастыра болбос. Кöп саба

15 февраля 2024

«Тӧс јерде биле туруп јат…»

«Бу телекейге экелген јакшы да, јаман да ончо немени бала билезинеҥ алат. Јиит ӱйени таскадарында школдыҥ ла ӧскӧ дӧ јонјӱрӱмдик институттардыҥ учуры канча да кире јаан болзо, тӧс јерде биле туруп јат» – деп, «Женщины Алтая – Алтайдыҥ эпшилери» јондык биригӱниҥ башкараачызы Светлана Полетаева айдат. Бу јылдыҥ кочкор айында тергеениҥ эпшилерин бириктирген эҥ јаан ла

8 февраля 2024

Байлыгысты байлап, энчибисти корып

Ӧткӧн неделеде ишмекчи јол-јорукла Кулады јуртта болдыc. Ондо јербойыныҥ байлык музейиниҥ башкараачызы, ичкери кӧрӱмдӱ, ачык-јарык, шулмус келин Алтынай Матина Кулады-Боочы јурттардыҥ балдарыла, ӱредӱчилериле, каладаҥ билимчилерле кожо тӧзӧп бӱдӱрген ӱлекери керегинде куучындап, оныҥ јабылтазын кӧдӱриҥилӱ ӧткӱрди. «Башадардыҥ корумдары – јебрен ада-ӧбӧкӧлӧр керегинде билгирлердиҥ кӧмзӧзи» деген бу ӱлекер аайынча Каракол ӧзӧктиҥ балдарына эбире турган корумдар, кезер таштар

8 февраля 2024

Эре-Чуйдыҥ мактулу уулы

Эре-Чуйдаҥ Владимир Нашарыпович Найденовтыҥ јӱрген јӱрӱмин, иштеген ижин, ӧткӧн ӧйлӧрин эске алынып, ол керегинде бичип отурым. В. Н. Найденов эзен-амыр јӱрген болзо, ӧткӧн јылдыҥ кӱчӱрген айыныҥ 25-чи кӱнинде 75 јажы толор эди. Ол 1948 јылда Мукур-Таркаты јуртта чыккан. Адазы – кара моол сӧӧктӱ Найденов Нашарып Шаблатович, энези – тоҥжаан сӧӧктӱ Байрамова Боросур Маркитановна. Нашарып Найденов

5 февраля 2024

Чаҥкыр тошто кызу тартыжулар

Чаган айдыҥ 25-чи кӱнинде Горно-Алтайсктыҥ «Спартак» стадионында 2011-2012 јылдарда чыккан балдар ортодо мячту хоккейле «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ сыйына маргаан ӧтти. Бу турнир эки јыл улай Оҥдой аймакта ӧткӧн. Быјыл ол республиканыҥ тӧс калазына кӧчӱрилген. Кош-Агаш, Улаган, Оҥдой, Кан-Оозы аймактардыҥ ла Горно-Алтайсктыҥ јуунты командалары туружып турган мар-гаандарды мячту хоккейдиҥ республикан федерациязы ла «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ редакциязы

1 февраля 2024

Билениҥ курчузы бек болзо…

Каланыҥ 7-чи таҥмалу школыныҥ ӱредӱчи-библиотекари Мира (Мӧҥӱн-Сай) КОНЫШЕВАНЫҤ таштардаҥ белетеген јуруктарыныҥ кӧрӱзи «Нак ла јаркынду биле» деп адалып, чаган айдыҥ 24-чи кӱнинде Горно-Алтайск каланыҥ библиотеказында (Жилмассивте) ӧтти. 7-чи таҥмалу школдыҥ ла Г. К. Жуковтыҥ адыла адалган школ-интернаттыҥ кӧрӱге, онойдо ок туштажуга келген ӱренчиктери Мӧҥӱн-Сай Конышеваныҥ билеге учурлап чӱмдеген ӱлгерлерин кычырган. Мӧҥӱн-Сай Владимировна балдарга бойыныҥ јайаандык

1 февраля 2024

1 2 3 4 5 6 7 8 …

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина