Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

XVII Jайгы олимпиада

06.07.2017

Эҥ артык спортчылар маргышты

Кичӱ изӱ айдыҥ 30-чы кӱнинеҥ ала јаан изӱ айдыҥ 2-чи кӱнине јетире Горно-Алтайскта «Спартак» стадиондо Алтай Республиканыҥ спортчыларыныҥ XVII Jайгы олимпиадазы ӧткӧн.

Быјылгы олимпиада бӱдӱреечи јаҥныҥ физический культура ла спорт аайынча бӧлӱкте тергеелик органыныҥ (физический культура ла спорт аайынча комитеттиҥ) тӧзӧлгӧнинеҥ ала 80 јылдыгына учурлалып, физический культураны ла спортты ӧскӱрер ле спортчылардыҥ узын бийиктедер амадула ӧткӱрилген.

Jайгы олимпиаданыҥ ачылтазы кичӱ изӱ айдыҥ 30-чы кӱнинде ӧткӧн лӧ республиканыҥ муниципал тӧзӧлмӧлӧриниҥ спортчыларынаҥ турган парадтаҥ башталган. Анда бир муҥнаҥ ажыра кижи турушканын темдектеер керек. Олор эки кӱнниҥ туркунына спорттыҥ 11 бӱдӱминде маргышкан. Алтай Республиканыҥ спортчыларыныҥ XVII Jайгы олимпиадазына спорттыҥ мындый бӱдӱмдери кирет: футбол, гандбол, јеҥил атлетика, ок-јаадаҥ адары, самбо, јуучыл самбо, дзюдо, грек-рим кӱреш, чой кӧдӱрери, алтай кӱреш.

Спорттыҥ база јети бӱдӱмиле (бокс, ат јарыш, шахматтар, спортивный ориентирование, полиатлон, столдо ойноор теннис, городошный спорт) Алтай Республиканыҥ чемпионады болуп ӧткӧн маргаандардыҥ турулталары олимпиаданыҥ зачедына кирет.

Парадтыҥ ачылтазында окылу јаҥдардаҥ АР-дыҥ Башкарузыныҥ Председателиниҥ ордынчызы, АР-дыҥ Башчызыныҥ ла АР-дыҥ Башкарузыныҥ Бирлик аппарадыныҥ јааны Артур Кохоев ле АР-дыҥ Государственный Jууны—Эл Курултайдыҥ Председателиниҥ ордынчызы Михаил Терехов, Горно-Алтайск каланыҥ администрациязыныҥ јааныныҥ баштапкы ордынчызы Ольга Сафронова ла АР-дыҥ јашӧскӱримдик политика, физический культура ла спорт аайынча комитединиҥ председатели Сергей Грушин турушкан.

Вице-премьер Артур Кохоев јуулган улусты ла спортчыларды Алтай Республиканыҥ Башчызыныҥ адынаҥ уткып, мынайда айткан:

—Кӧп јылдардыҥ туркунына јылдыҥ ла бис спорттыҥ ӧзӱмине ле јаҥжыккан спорт ууламјыларды јӧмӧӧрине јаан ајару эдедис. Туулу Алтайдыҥ јери јаҥыс ла текши Россия кеминде эмес, је анайда ок текши телекей кеминде ондор тоолу спортчылар ӧскӱрген.

Бастырабыс кожо российский спорттыҥ ийдезин ле кӱчин тӧзӧйдис. Слер, бистиҥ јаркынду спортчыларыс, јаан телекейлик маргаандарда јеҥӱлӱ јерлер алып, Россияныҥ бастыра јанынаҥ кӱчтӱ держава болгонын, бис кандый ла баштаҥкайларда јеҥип турганысты катап ла катап кӧргӱзедер.

Артур Кохоев бӱгӱн телекейлик аренада спорт  маргаандарга да, культуралык кӧрӱ-конкурстарга да политика кирижип турганын темдектеп, россияндар ак-чек тартыжу ла ару јеҥӱлер учун болгонын аҥылаган.

Ол анайда ок Алтай Республиканыҥ спортчыларыныҥ једимдерин темдектеп, бу маргаандарда келер ӧйдиҥ телекейлик јылдыстары—јайалталу јашӧскӱрим туружып јатканын айткан.

Маргаандардыҥ ачылтазыла јуулган улусты анайда ок АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ Председателиниҥ ордынчызы Михаил Терехов ло Горно-Алтайск каланыҥ администрациязыныҥ јааныныҥ баштапкы ордынчызы Ольга Сафронова уткыган.

Олимпиаданыҥ одын кӱйдӱретен факелди стадионго РФ-тыҥ физический культуразыныҥ нерелӱ ишчизи, Россияда Олимпий кыймыгуны ӧскӱрери учун кӱндӱлӱ темдектиҥ кавалери Анатолий Увачев экелген. Факелди оноҥ ары јеҥил атлетика аайынча спорттыҥ узына кандидат, 2017 јылда ӧткӧн Сибирьдеги федерал округтыҥ первенствозыныҥ призеры Наталья Курбатова, баштапкы дивизионныҥ командалары ортодо Россияныҥ студенттериниҥ волейбольный лигазыныҥ кубогыныҥ јеҥӱчили Михаил Ануфриев апарган.

Олимпиаданыҥ одын самболо Россияныҥ спортыныҥ узы, 2015 јылда самболо Россияныҥ Кубогыныҥ јеҥӱчили, 2016 јылда Телекейлик кубоктыҥ јеҥӱчили Игорь Казанин кӱйдӱрген.

Кӧдӱриҥилӱ ачылтада эҥ артык спортчылар база темдектелген. Анайып, узак јылдарга једимдӱ ижи ле физический культ тӧшкӧ тагар «РФ-тыҥ физический культуразыныҥ ла спортыныҥ отличниги» деп темдекле Кош-Агаштыҥ школында физкультураныҥ ӱредӱчилери Андриян Акимеев ле Болат Казакенов кайралдаткандар.

Россияныҥ спортыныҥ министриниҥ Быйанду сӧзи Балдардыҥ республикан аҥылу школыныҥ директорыныҥ ордынчызы Таисья Березинага ла спорттыҥ кышкы бӱдӱмдери аайынча балдардыҥ аҥылу школыныҥ тазыктыраачы-преподаватели Заури Казакпаевке айдылган.

Спорттогы бийик једимдери учун самболо «Россияныҥ спортыныҥ узы» деп спортивный ат-нере 2014 јылда ӧткӧ Европаныҥ первенствозыныҥ јеҥӱчили, 2014 јылда Россияныҥ первенствозыныҥ мӧҥӱн призеры, 2016-2017 јылдарда Россияныҥ первенствозыныҥ эки катап кӱлер призеры Артем Аурсуловко ло Россияныҥ нерелӱ тазыктыраачылары Альберт Астаховтыҥ ла Эдуард Агафоновтыҥ эземине учурлай Красноярскта ӧткӧн Бастырароссиялык маргаанныҥ јеҥӱчили Арам Матинге берилген.

АР-дыҥ Башчызыныҥ, АР-дыҥ Башкарузыныҥ Председателиниҥ јарлыгыла Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ грамотазыла туу чанала старший тазыктыраачы-преподаватель Александр Мартынов кайралдаткан.

Олимпиадага кирип турган спорттыҥ бӱдӱмдери аайынча маргаандар эки кӱнниҥ туркунына «Спартак» ла «Динамо» стадиондордо, «Jиит спартакчы» спортивный залда ла педколледжтиҥ спортзалында ӧткӧн.

Маргаандардыҥ турулталарыла командалар ортодо баштапкы јерди Горно-Алтайск каланыҥ, экинчи јерди Оҥдой ло ӱчинчи јерди Кан-Оозы аймактардыҥ командалары алган.

Олимпиаданыҥ таҥынаҥ јеҥӱчилдери ле призерлоры грамоталарла, медальдарла кайралдадарда, текшикомандалар ортодо јеҥӱчилдер ле призерлор АР-дыҥ јашӧскӱримдик политика, физический культура ла спорт аайынча комитединиҥ дипломдорыла, кубокторыла кайралдаткан.

Арткан аймактарды алар болзо, тӧртинчи јерде Майма, оны ээчий Шабалин, Кӧксуу-Оозы, Кош-Агаш, Улаган, Чамал, Турачак ла Чой аймактар.

Финал бӧлӱкте турушкан чыгартулу улустыҥ ла спортчылардыҥ тоозы 800 кижидеҥ кӧп болгон, олордоҥ 683 спортчылар.

Спорттыҥ ойноор бӱдӱмдери аайынча (волейбол, футбол, гандбол) талдаш маргаандарда 426 кижи турушкан.

Спорттыҥ јети бӱдӱми аайынча (шахматтар, теннис, бокс, полиатлон, городки, атла јарыш, спортивный ориентирование) Олимпиаданыҥ зачедына ӧткӧн Алтай Республиканыҥ чемпионаттарында 327 спортчы турушкан. Бу керегинде АР-дыҥ јашӧскӱримдик политика, физический культура ла спорт аайынча комитеди јетирет.

Спорттыҥ бӱдӱмдери аайынча командалар ортодо турулталар мындый:

 

Футбол:
1-кы јер – Горно-Алтайск
2-чи јер – Оҥдой
3-чи јер – Кан-Оозы

Волейбол (эр улус):
1-кы јер – Горно-Алтайск
2-чи јер – Майма
3-чи јер — Турачак

Волейбол (ӱй улус):
1-кы јер – Майма
2-чи јер – Шабалин
3-чи јер – Горно-Алтайск

Гандбол (эр улус):
1-кы јер – Шабалин
2-чи јер – Горно-Алтайск
3-чи јер – Оҥдой

Гандбол (ӱй улус):
1-кы јер – Горно-Алтайск
2-чи јер – Кан-Оозы
3-чи јер – Майма

Городошный спорт:
1-кы јер – Кӧксуу-Оозы

2-чи јер – Оҥдой
3-чи јер – Шабалин

Шахматтар:
1-кы јер – Майма
2-чи јер – Горно-Алтайск
3-чи јер – Кӧксуу-Оозы

Спортивный ориентирование:
1-кы јер – Майма
2-чи јер – Горно-Алтайск
3-чи јер – Кӧксуу-Оозы

Ок-јаадаҥ адары:
1-кы јер – Чамал
2-чи јер – Оҥдой
3-чи јер – Кан-Оозы

Атла јарыш:
1-кы јер – Кан-Оозы
2-чи јер – Кӧксуу-Оозы
3-чи јер – Шабалин

Јуучыл самбо:
1-кы јер – Улаган
2-чи јер – Оҥдой
3-чи јер – Горно-Алтайск

Самбо:
1-кы јер – Улаган
2-чи јер – Горно-Алтайск
3-чи јер – Оҥдой

Дзюдо:
1-кы јер – Оҥдой
2-чи јер – Улаган
3-чи јер – Кош-Агаш

Грек-рим кӱреш:
1-кы јер – Кан-Оозы
2-чи јер – Горно-Алтайск
3-чи јер – Оҥдой

Кӱреш:
1-кы јер – Улаган
2-чи јер – Оҥдой
3-чи јер – Кан-Оозы

Полиатлон:
1-кы јер – Горно-Алтайск
2-чи јер – Кӧксуу-Оозы
3-чи јер – Турачак

Столдо ойноор теннис (эр улус):
1-кы јер – Горно-Алтайск
2-чи јер – Кан-Оозы
3-чи јер – Кош-Агаш
Столдо ойноор теннис (ӱй улус):
1-кы јер – Горно-Алтайск
2-чи јер – Майма
3-чи йер – Турачак

Чой кӧдӱрери:
1-кы јер – Шабалин
2-чи јер – Горно-Алтайск
3-чи јер – Чой

Бокс:
1-кы јер – Кош-Агаш
2-чи јер – Горно-Алтайск
3-чи јер – Кан-Оозы

Јеҥил атлетика:
1-кы јер – Горно-Алтайск
2-чи јер – Майма
3-чи јер – Кӧксуу-Оозы

 

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина