Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Баланыҥ байы

Баланыҥ байы. Сборник статей.

Кажы ла албатыда бойыныҥ озогы ӧйлӧрдӧҥ бери улалып келген учурлу чӱм-јаҥдары, јакшынак ээжи-јаҥжыгулары бар. Олорды ада-ӧбӧкӧлӧристиҥ келер ӱйелерге энчилеп артырган баалу-чуулу кӧгӱс-байлыгы, јӱрӱмде башкарынып јӱретен тем-јозогы деп айдарга јараар. Бӱгӱнги отурган бистерге бу энчи-байлыкты чеберлеп, мынаҥ ары бойыстыҥ бала-баркабыска берип, быжулап салары — јаан учурлу керек. Јашӧскӱрим, јиитӱйе, албатызыныҥ чӱм-јаҥдарын, јаҥжыгуларын јаҥдап јӱрзин, салым саҥ-башка, јӱрӱм јӱс-башка деген бирӱзи, јӱрӱмниҥ јӱс јолдорында олорды тузаланып, бӱдӱрип јӱрзин. Мындый санаа-шӱӱлтеле башкарынып, 2014 јылда кӱскиде «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ редакциязы кычыраачы-
лар ортодо «Баланыҥ байы» деп конкурс јарлалган. Ол «Алтай калыктыҥ чӱм-јаҥдары» деп ӱлекердиҥ баштапкы тизӱзи болуп јат. Бу ӱлекердиҥ јӱрӱмде бӱдери слердеҥ, кӱндӱлӱ кычыраачыларыстаҥ, јаан камаанду. Ойгор кӧгӱстӱ јаандарыс эзен-амыр отурарда, билер-айдар, јаҥдаар-кӧргӱзер улус бар тушта, олордоҥ чӱм-јаҥдарыс керегинде угуп, кепке салып, быжулап койолы. Ак-јарыкка јаҥы кижи келгени, башка баш кожулганы алтай улуска сӱрекей јаан сӱӱнчи, ырыс-кежик. «Алтай кижиниҥ айлы-јуртын алкы јӧӧжӧ дӧ сӱрлӱ этпес, алтын-мӧҥӱн де ӧҥжитпес, је бала-барка, јаш бабийлер јараш ла кеен эдер, јаркын-јыргал берер» деп, поэт, бичиичи Бронтой Бедюров «Алтайдыҥ ал-
кыштары» деп бичигинде темдектеген эди. Шак оныҥ да учун бис ӱлекеристи «Баланыҥ байы» деп конкурстаҥ баштаганыс.
Баланыҥ кини тӱшсе, оны канайда чеберлеер, баланыҥ кабайын канайып јазаар? Койу кӧчӧниҥ учуры, балага ат адаары керегинде ле ӧскӧ дӧ кӧп тоолу сурактардыҥ каруузы јаҥыс та јиит ада-энелерге, олордыҥ тӧрӧӧн-тӧркиндерине эмес, је текши эл-јонго јилбӱлӱ болор деп иженедис.
Конкурска кӧп самаралар келген. Толо, солун бичимелдер учун јаан быйанысты Шыргайты јурттаҥ Зоя Боделуковага, Оҥдой јурттаҥ Елена Кыдыевага, Н. Кергиловага, Зинаида Атаровага, Экинурдаҥ Раиса Темеевага ла Ирина Садановага, Боочы јурттаҥ 81 јашту ӧрӧкӧн Ульяна Чарагановага, Беш-Ӧзӧк јурттаҥ Лидия Унутовага, Курмач-Байгол јурттаҥ Наталья Тонжераковага айдып турубыс. Кепке базылган «Баланыҥ байы» деп јуунты озо ло баштап слерге сыйлалар. «Алтай калыктыҥ чӱм-јаҥдары» деп ӱлекердиҥ экинчи тизӱзи «Суулардыҥ ла аржандардыҥ байы, јол-јорыкта јӱрериниҥ ээжилери» деп адалар. Ол керегинде «Алтайдыҥ Чолмоны» газетте јарлалып калды. Ондый болордо, билеригерди бичигер, укканыгарла ӱлежеер. Бир де самара ајару јок артпас. Калбакчадаҥ јуузаҥ, кап болор, јурунчадаҥ кичеезеҥ, јууркан болор.

Контактный телефон для приобретения электронной версии