Настройки отображения
Настройки шрифта:
Выберите шрифт Arial Times New Roman
Интервал между буквами (Кернинг): Стандартный Средний Большой
Выбор цветовой схемы:
Алтайдын Чолмоны
Газеттердиҥ ле кычыраачылардыҥ байрамы
08.12.2017
Чакка јуук ӧйгӧ тӧрӧл јеристиҥ тӱӱкизин бичиген эки газеттиҥ юбилейине учурлалган јаан байрам јаҥар айдыҥ 1-кы кӱнинде П. В. Кучияктыҥ адыла адалган эл театрда ӧтти. «Алтайдыҥ Чолмоны» ла «Звезда Алтая» газеттерди уткыырга федерал службалардыҥ, республиканыҥ бӱдӱреечи ле јасакчы органдарыныҥ, ӧскӧ дӧ ведомстволордыҥ, муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ, јондык биригӱлердиҥ чыгартулу улузы, газеттердиҥ ветерандары ла ӧскӧ дӧ окылу улус јуулгандар.
Келген улус театрдыҥ фойезинде тургузылган кӧрӱлердеҥ, фотокӧрӱлердеҥ газеттердиҥ тӱӱкизиле таныжар аргалу болгон. Байрамды ӧткӱреечилер оныҥ ачылганын јарлап, уткуулду сӧсти Алтай Республиканыҥ Башкарузыныҥ Председателиниҥ ордынчызы Михаил Маргачевке бердилер. «Республикан эки газет Алтай Республиканыҥ тӱӱкизин бичиген летопись—деп, ол айтты.—95 јылдыҥ туркунына Туулу Алтайдыҥ јонјӱрӱмдик-экономикалык, политикалык ла јондык јӱрӱми керегинде јетирӱлерди газеттер ок јетирген. Ороондо ӧйлӧр, политикада айалгалар, газеттердиҥ редакторлоры, аттары солынган, је бистиҥ тергеебистиҥ ишчилери, ветерандары, јурттардыҥ тегин эл-јоны керегинде материалдар јаантайын јаркынду ла санаада узакка артар болуп чыккандар. Тергеениҥ канча ӱйе эл-јоны газеттердиҥ чындык кычыраачылары болуп арткан, олор газеттиҥ ишчилериниҥ эл-јонныҥ јадын-јӱрӱмине, курч сурактарына ајарулу болгонын, олорды профессионал кеминде бичип, аайына чыгып тургандарын баалаган да, баалап та јат».
М. Ю Маргачев Печать ла элбек коммуникациялар аайынча федерал агентствоныҥ Кӱндӱлӱ грамоталарын узак јылдарга ак-чек ижи, профессионализми учун «Звезда Алтая» газеттиҥ мындый ишчилерине табыштырды: Сергей Адлыковко, Наталья Котенкого, Галина Томага. Онойдо ок Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ грамотазыла «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ ишчизи Алтынай Толкочокованы кайралдады. Быйанду самараларла «Алтайдыҥ Чолмонынаҥ» Екатерина Испокова, Эмина Кудачина, «Звезда Алтаянаҥ» Галина Ясакова кайралдатты.
Уткуулду сӧзин Алтай Респбликаныҥ Эл Курултайыныҥ ӱредӱлик, культура, спорт, јашӧскӱримниҥ политиказы, јондык биригӱлер ле СМИ аайынча комитединиҥ председатели Вячеслав Уханов айтты: «Газеттер тӧзӧлгӧнинеҥ ала бӱгӱнги кӱнге јетире автоном областьтыҥ, соҥында Алтай Республиканыҥ ончо јӱрӱмин, солундарын бастыра јанынаҥ кӧргӱскен, је ол ок ӧйдӧ тӧрӧл тилди, культураны, калыктыҥ чӱм-јаҥдарын корулаары ла ӧскӱрери аайынча јаан учурлу, молјулу керегин бӱдӱрген. Газеттердиҥ алдындагы бӱктерин ачканда, ӧткӧн ӧйдиҥ «тыныжы» сезилер. Область тӧзӧлип турарда, јууныҥ јылдарында, албаты ээлемди орныктырарда ла оноҥ бери ӧйлӧрдӧ, јаҥы республика тӧзӧлӧрдӧ јадын-јӱрӱм, айалга, эл-јон нени амадаганы, каруулу јӧптӧр јарадылганы керегинде бичилгени солун».
Парламентарий газетчилерге јылу кӱӱнземелдерин, алкыш сӧстӧрин айдып, кайралдар табыштырды. Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ Кӱндӱлӱ грамоталарыла профессионал ижинде једимдери ле узак јылдарга ак-чек иштегендери учун Арутай Адаров, Евгений Бутушев («Алтайдыҥ Чолмоны»), Михаил Говоров («Звезда Алтая») кайралдатты. Быйанду самараларла Эркин Мундукин («Звезда Алтая»), Кырчын Яшев (»Алтайдыҥ Чолмоны») кайралдаткан.
Россия Федерацияныҥ Государственный Думазыныҥ депутады Иван Белеков уткуулду сӧзинде газеттердиҥ журналисттериниҥ, ишчилериниҥ јетирӱлик политикадагы, тӱӱкидеги ле јӱрӱмниҥ ӧскӧ дӧ бӧлӱктериндеги тереҥ учурын, јаан молјулу керегин бийик баалап турганын айтты. Государственный Думаныҥ јетирӱлик политика, јетирӱлик технологиялар ла колбу аайынча комитединиҥ Быйанду самаразын Нина Бельчековага, Артур Сулуковко («Алтайдыҥ Чолмоны»), Наталия Манышевага, Галина Мироновага («Звезда Алтая») табыштырды.
Газеттиҥ редакторлорына, ӧмӧликтерине уткуулду сӧстӧрин оноҥ ары республиканыҥ министерстволорыныҥ, ведомстволорыныҥ јаандары, чыгартулу улузы айдып, сыйларын, чечектерин табыштырдылар. Ол тоодо јурт ээлемниҥ; су-кадыкты корыырыныҥ; ӱредӱликтиҥ ле билимниҥ; культураныҥ; иштиҥ, јонјӱрӱмдик ӧзӱмниҥ ле эл-јонды ишле јеткилдеериниҥ министерстволорыныҥ, МВД-ныҥ, МЧС-тыҥ, физкультура ла спорт аайынча комитеттиҥ ле ӧскӧ дӧ органдардыҥ башкараачылары уткыдылар. Онойдо ок федерал ведомстволордыҥ Алтай Республикадагы башкартуларыныҥ, тап-эриктер корыыр органдардыҥ башкараачылары, чыгартулу улузы газеттердиҥ ӧмӧликтерине кӧп јылу сӧстӧрин айдып, сыйлар табыштырган. Тӧргӧ онойдо ок муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ, аймактардыҥ газеттериниҥ чыгартулу улузы ла ӧскӧлӧри де ээчий-теечий чыгып, уткуулдарын айдып, редакторлорго чечектер, сыйлар табыштырдылар.
Тӧргӧ уткуулду сӧзин айдарга Журналисттер биригӱзиниҥ председатели Борис Алушкин чыкты. Ол газеттердиҥ јаан байрамында алдында јылдарда олордо иштеген, эмди бистиҥ ортобыста јок кӧп-кӧп ветерандардыҥ, јарлу журналисттердиҥ аттарын адады. Онойдо ок эки газеттиҥ редакцияларына Россияныҥ Журналисттер биригӱзиниҥ эҥ бийик кайралын—«За заслуги перед Союзом журналистов» деп темдегин—табыштырды.
«Алтайдыҥ Чолмоны» газетти 1948 јылдаҥ ала кычырып келген ле узак јылдарга газеттиҥ јурткоры болуп турган Керек Сапо ӧрӧкӧнгӧ редактор аҥылу сый табыштырды. Jаан кижи кӱндӱге сӱӱнип, газеттиҥ ӧмӧлигин байрамыла уткыды, алтай јаҥарын сыйлады.
Газеттердиҥ редакцияларында бойыныҥ јакшынак јаҥжыгулары бар. ²мӧликтер башка-башка јылдарда иштеген ветерандарын ундыбайт. «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ редакциязында узак јылдарга јозокту иштеген журналист, курч каламду фельетонист, публицист Василий Тоеновтыҥ адыла адалган сый быјылгы јылда баштапкы катап аймактардыҥ газеттериниҥ журналисттери ортодо јарлалган. Конкурска алты аймактыҥ журналисттериниҥ 47 бичимели келген. Jеҥӱчилдерди «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ баш редакторы Айсулу Кыйгасова кайралдады. Оҥдой аймактыҥ «Ажуда» газединиҥ корреспонденти Солтой Тугудин «Ундылган бичик—¯зӱк бичик» деген бичимели учун 1-кы јерге чыккан ла 1-кы степеньдӱ дипломло, Майма аймактыҥ «Сельчанка» газединиҥ журнализи Ольга Бабайцева «Многодетная реальность» бичимелиле 2-чи јерге чыгып, 2-чи степеньдӱ дипломло, Кош-Агаш аймактыҥ «Чуйские зори» газединиҥ журнализи Дильда Нурсалиева «Jӱрӱмде кычырум—«Качан да комыдабас!» деп бичимелиле 3-чи јерге чыккан ла 3-чи степеньдӱ дипломло кайралдаттылар. Ончо јеҥӱчилдер онойдо ок акча-сыйла база кайралдаткан. Тӧрт журналистке Быйанду самаралар табыштырылды: Айгуль Тайтова («Кан-Чарас»), Эмилчи Санина («Чуйские зори»), Надежда Дмитриева («Вестник Горно-Алтайска»), Алена Гущина («Сельская новь»).
«Звезда Алтая» газеттиҥ редакциязы бойыныҥ јурткоры болгон Михаил Акользинниҥ адыла адалган сыйды юбилейлӱ бу јылда ойто орныктырып, база кайрал берди. Бу сыйды Манјӱректе јуртап јаткан јурткор Николай Воробьев алды. «Звезда Алтая» газетте узак јылдарга иштеген журналист Борис Козловскийдиҥ адыла адалган сый бу ок газеттиҥ корреспонденти Михаил Говоровко табыштырылды.
«Алтайдыҥ Чолмоныныҥ» ишчизи Артур Суразов кычыраачыларга учурлап чӱмделген кожоҥды баштапкы ла катап сценадаҥ кожоҥдоды. Бу кожоҥды газеттиҥ кӱӱге, сӧскӧ сескир јӱректӱ ишчилери газеттиҥ гимни аайлу эттирте чӱмдегендер.
Уткуулдарын ӧскӧ дӧ кӧп улус, организациялар айдып, кереес сыйларын табыштырды. Байрамда уткуулдар, кайралдаштар ортодо «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ ветерандарына аҥылу сыйлар, чечектер сыйлалды. Онойдо ок эки газет керегинде видео кӧргӱзилди, культураныҥ ла кеендиктиҥ Г. И. Чорос-Гуркинниҥ адыла адалган колледжиниҥ ӱренеечилери, ӧскӧ дӧ јарлу артисттер бијелерин, кожоҥдорын сыйладылар.
Н. БЕЛЬЧЕКОВА
ТОП
«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар
Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы
«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»
Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны
«Баатырларыс ойгонып калды…»
(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым