Алтайдын Чолмоны

«Кӱнӱҥги тӱӱкибисти бичигендер…»

23.01.2018

Россияда Печатьтыҥ кӱнине учурлалган кӧдӱриҥилӱ јуун чаган айдыҥ 19-чы кӱнинде Алтай Республиканыҥ П. В. Кучияктыҥ адыла адалган эл театрында ӧткӧн.

Ондо республикан ла аймактарда чыккан газеттердиҥ, «Алтын Туу» бичик чыгаруныҥ, Горно-Алтайсктагы типографияныҥ, «Туулу Алтай» ГТРК-ныҥ ла текши јетирӱлер эткен талалык ӧскӧ дӧ эп-аргалардыҥ кӧп тоолу ишчилери, тергеениҥ бӱдӱреечи ле јасакчы јаҥдарыныҥ чыгартулу улузы турушкан.
Алтай Республиканыҥ Башкарузыныҥ Председателиниҥ Баштапкы ордынчызы Наталья Екеева јуулган улусты АР-дыҥ Башкарузыныҥ адынаҥ Россияда Печатьтыҥ кӱниле уткып, јетирӱлер эткен ле колбу туткан эҥ јаҥы эп-аргалар кидим ӧзӱм алынган эмдиги ӧйдӧ кепке базылган сӧскӧ, газеттерге улустыҥ јилбӱзи јабызабаганын темдектеген. Олор телекейде, ороондо, јербойында болгон солундарды эл-јонго јетирип, кӱнӱҥ сайынгы тӱӱкибисти бичийт.
«Jуукта бис «Алтайдыҥ Чолмоны» ла «Звезда Алтая» газеттердиҥ тӧзӧлгӧнинеҥ ала 95 јылдыгын темдектегенис. Бежен, алтан, сегизен јыл мынаҥ кайра чыккан газеттердиҥ бӱктерин ачып, бис база кайда да табылбас јетирӱлерди кӧрӧдис. Мыны мен тӱӱкичи болуп билерим. ²йдиҥ тыныжы, тебӱзи шак газеттерде артат»—деп, Наталья Михайловна айткан.
Ӧйлӧ кожо јетирӱлер эткен эп-аргалардыҥ бӱдӱми кубулат. Чаазынга базылган газеттерге бӱгӱн радио, телекӧрӱлте, Интернет кожулган. Бистиҥ тергееде СМИ-лердиҥ тоозы база кӧптӧйт. Кажы ла аймак эмди бойы газеттӱ ле Интернетте сайтту. Jербойыныҥ газеттери эл-јонго эҥ јуук болгон, кычыраачыларыныҥ, тегин улустыҥ јӱрӱмин бичиген, сурактарын кӧдӱрген, эҥ сӱӱген ле сакылталу газеттер болуп јат деп, вице-премьер айткан.
Печатьтыҥ кӱни — анайда ок «Алтын Туу» бичик чыгаруныҥ ишчилериниҥ байрамы. Ӧткӧн 2017 јылда чӱмдӱ бичик кепке базып чыгарган байзыҥ бу тура документ ле тӱӱки энчи болгон, Туулу Алтайдыҥ калыктарыныҥ тилин ле культуразын корыган бичиктерди чыгарар јаан иш бӱдӱрген. Онойдо, Алтайда политикалык репрессияларга учурлалган јуунты, Россияныҥ ла Алтайыстыҥ атту-чуулу јурукчызы Игнат Ортонуловтыҥ јуруктарыныҥ альбомы, тергеебистиҥ ады јарлу јондык ла политикалык ишчилери Анна Кандаракова, Юрий Антарадонов керегинде эске алыныштар ла ӧскӧ дӧ јилбилӱ бичиктер кепке базылган.
Бӱгӱн журналисттердиҥ ижинеҥ јондыктыҥ су-кадыгы кӧнӱ камаанду болгонын Наталья Екеева јуунда темдектеген. Эмдиги ӧйдӧ јондыкты јарар, албаты ортодо ачыныш, ӧштӧжӱ, аайлашпастар баштаар јетирӱлик јуу-чак ӧдӱп јат. Бу кара ийделерге удура турган тартыжуда эҥ ичкери јерде журналисттер, олордыҥ чынды јетирген ле кӧргӱскен ак-чек сӧзи, јакшылык, најылык, амыр-энчӱ учун турган кӱӱни туруп јат.
«Тергеебистиҥ эл-јоныныҥ 70% текши јетирӱлер эп-аргаларга бӱдӱп турганын темдектеген. Бу слер ижигерди чыҥдый бӱдӱрип турганаардыҥ керези» — деп, вице-премьер айткан.
Кӧдӱриҥилӱ јуунда кӧп јылдарга ак-чек ле једимдӱ ижи учун Россия Федерацияныҥ колбу ла текши коммуникациялар аайынча министерствозыныҥ Кӱндӱлӱ гармотазыла «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ ишчилери Сурайа Санакова ла Алена Тадышева, анайда ок бу министерствоныҥ Быйанду самаразызыла Зинаида Каланчинова кайралдаткан.
Кӧп јылдарга ак-чек ижи, бийик узы ла республикада телекӧрӱлтениҥ ӧзӱмине јетирген јаан ӱлӱзи учун ВГТРК-ныҥ Кӱндӱлӱ грамотазы «Туулу Алтай» ГТРК-ныҥ баш специализи Надежда Кармановага табыштырылган.
Алтай Республиканыҥ Башчызыныҥ, Башкарузыныҥ Председателиниҥ Jакааны аайынча, журналистиканыҥ ӧзӱмине јетирген јаан ӱлӱзи, бийик узы ла једимдӱ ижи учун «Алтай Республиканыҥ нерелӱ журнализи» деген нере ат «Звезда Алтая» республикан газеттиҥ фотокорреспонденти Владимр Суховко ло «Туулу Алтай» ГТРК-ныҥ радиоберилте аайынча шеф-редакторы Елена Шнейдерге адалган.
Печатьтыҥ јаан учурлу бӧлӱги бичилген сӧсти кепке базар иш болуп јат. Байрамда бу улус ајару јок база артпаган. Полиграфияныҥ ӧзӱмине јетирген јаан ӱлӱзи ле једимдӱ ижи учун Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ грамотазыла «Горно-Алтайсктагы типография» деген ООО-ныҥ баш инженери Тенгиз Бабрашев кайралдаткан. Анайда ок профессионал узы ла текши јетирӱлер эдер эп-аргаларда ак-чек ле једимдӱ ижи учун Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ гармотазыла «Алтын Туу» бичик чыгаруныҥ специализи Алевтина Емендеева ла Кан-Оозы аймактыҥ «Кан-Чарас» деген газединиҥ корреспонденти Айгуль Тайтова кайралдаткан.
Алтай Республиканыҥ культуразыныҥ, санадыныҥ ӧзӱмине јетирген јаан ӱлӱзи, бичик чыгарар керекте, кӧчӱреечи иште бӱдӱрген нерелӱ ижи учун Г. И, Чорос-Гуркинниҥ адыла адалган государстволык сый «Алтын Туу» бичик чыгаруда бӧлӱктиҥ редакторы Сергей (Токшын) Торбоковко табыштырылган.
Кӧдӱриҥилӱ јуунда Кӧксуу-Оозы аймактыҥ «Уймонские вести» газединиҥ баш редакторыныҥ ордынчызы Алексей Герасимовко, Чамал аймактыҥ «Чемальский вестник газединиҥ» корреспонденти Людмила Голомякинага, Оҥдой аймактыҥ «Ажуда» газединиҥ корреспонденти Татьяна Егоровага, АР-дыҥ јетирӱлик политика аайынча башкартузыныҥ јааныныҥ ордынчызы Ольга Яйтыновага ла бир канча ӧскӧ дӧ улуска АР-дыҥ Башчызыныҥ, Башкарузыныҥ Председателиниҥ Быйанду самаралары табыштырылган.
Иште бийик узы ла республиканыҥ тузазына једимдӱ ижи учун Алтай Республиканыҥ Башчызыныҥ сыйын алгандардыҥ тоозында «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ баш редакторыныҥ ордынчызы Артур Сулуков, Чамал аймакта «Чамал» деген радиоканалдыҥ корреспонденти Лидия Семенова, «Эл Алтай» телекомпанияныҥ журнализи Алексей Параев ле «Туулу Алтай» ГТРК-ныҥ операторлоры Аржан Савин ле Алексей Суйманаков.
Бу кайралдарды јуунда Наталья Екеева табыштырган.
Текши јетирӱлер эдер эп-аргалар граждан обществоныҥ сӱрекей јаан учурлу институды болгонын Алтай Республиканыҥ парламентиниҥ башкараачызы Владимир Тюлентин уткуул сӧзинде темдектеген. СМИ-лер телекейде, орооныста ла тергеебисте кӱнӱҥ сайын болуп турган солундарды эл-јонго јетирет. Орооныстыҥ ла тергеебистиҥ башкартузыныҥ ижи керегинде толо ло чындык јетирӱ эдер ишти, албаты-јонныҥ курч ла ӧҥзӱре сурактарын јаҥдарга јетирерин шак журналисттер бӱдӱрет деп, спикер айткан. «Алтайдыҥ Чолмоны» ла «Звезда Алтая» газеттер јӱс јылга чыгара ӧйгӧ тергеебистиҥ ле калык-јоныстыҥ тӱӱкизин бичип келген, мында иштеген эмдиги журналисттер алтай журналистиканыҥ мактулу јаҥжыгуларын улалтып апарат деп, ол айткан. «Алтын Туу» бичик чыгару быјыл тӧзӧлгӧниниҥ 95 јылдыгын темдектеп јат, Аймактарда чыккан кӧп газеттерге 2018 јыл—юбилейлик јыл.
Профессионал узы ла кӧп јылдарга једимдӱ ле ак-чек ижи учун Алтай Республиканыҥ Государстволык Jууныныҥ-Эл Курултайыныҥ Кӱндӱлӱ грамотазын Владимир Тюлентин Улаган аймактыҥ «Улаганныҥ солундары» деген газединиҥ баш редакторыныҥ ордынчызы Татьяна Тадыевага ла корреспонденти Дмитрий Акчинге, Оҥдой аймактыҥ «Ажуда» газединиҥ баш редакторы Анатолий Атаровко, Майма аймактыҥ «Сельчанка» газединиҥ корреспонденти Марина Бабайцевага, Горно-Алтайсктагы типографияныҥ экономизи Людмила Бабрашева-Тупикинага, «Алтын Туу» бичик чыгаруда бӧлӱктиҥ редакторы болуп иштеген Лариса Баинага, Шабалин аймактыҥ «Сельская новь» газединиҥ корреспонденти Алена Гущинага, «Эл Алтай» телекомпанияныҥ корреспонденти Тана Константиновага, Кош-Агаш аймактыҥ «Чуйские зори» газединиҥ каруулу качызы Дильда Нурсалиевага, «Звезда Алтая» газеттиҥ реклама аайынча менеджери Светлана Русскихке табыштырган.
Республикан СМИ-лердиҥ ишчилери ортодо АР-дыҥ парламентиниҥ јылдыҥ сайын ӧткӱрген конкурсында «Эл Курултайдыҥ Председателиниҥ таҥынаҥ сыйы» деген бӱдӱмде Алтай Республиканыҥ јасакчы јаҥыныҥ ижин толо ло бастыра јандай кӧргӱскен ижи учун Эл Курултайдыҥ Быйанду самараларыла «Горный Алтай» ГТРК-ныҥ журнализи Владимир Виноградов, «Вестник Горно-Алтайска» газеттиҥ каруулу качызы Ольга Денчик, «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ операторы Эмина Кудачина ла «Звезда Алтая» газеттиҥ операторы Ольга Толкачева кайралдаткан.
Бу кӱн Алтай Республиканыҥ Журналисттер биригӱзиниҥ јааны Борис Алушкин «Трудовая доблесть России» деген јондык кайралды «Алтайдыҥ Чолмоны» газетте кӧп јылдарга иштеп келген журналисттери Нина Бельчековага, Светлана Кыдыевага ла Клара Пиянтиновага табыштырган.
Кӧдӱриҥилӱ јуунда федерал јаҥдардыҥ бистиҥ тергеедеги башкартуларыныҥ ла Алтай Республиканыҥ министерстволорыныҥ ла ведомстволорыныҥ башкараачы ишчилери журналисттерди профессионал байрамыла уткып, кайралдарын база табыштырган.
Республиканыҥ текши јетирӱлер эткен эп-аргаларында иштегендер кӧп улус болгонын мындый профессионал байрамда ла кӧрӧдиҥ. Газеттерге бийик тиражтар, јаркынду бичимелдер, једимдер ле јеҥӱлер, кычыраачыларга ла кӧрӧӧчилерге јаантайын јилбилӱ болорын бу кӱн уткуул айткандар кӱӱнзеген. Айдылганы јӱрӱмде бӱткей.

Кӧмӱрчи Петешева