Алтайдын Чолмоны

Јеткерлер болоры бир кеминде артат

30.01.2018

Чаган айдыҥ 26-чы кӱнинде Алтай Республиканыҥ ичбойындагы керектер аайынча министерствозыныҥ јолдордо јеткер болдыртпазыныҥ государстволык инспекциязыныҥ (УГИБДД) јааны полицияныҥ полковниги А. КОСИНОВ тергеениҥ элбек јетирӱлер эдер эп-аргаларына пресс-конференция ӧткӱрген.

Анатолий Васильевичтиҥ айтканыла, 2017 јылда Алтай Республиканыҥ јеринде болгон ДТП-лардыҥ ла олордыҥ салтарларына алдырткан улустыҥ тоозы 2016 јылда болгон кеминде арткан, је божогон улустыҥ тоозы 2 процентке кӧптӧгӧн. Анайып, 274 ДТП-да 36 кижи божогон ло 350 кижи сынык-бычык алган. Бу јеткерлӱ учуралдардыҥ кӧп сабазы тискинчилердиҥ јолдордо јӱрер ээжилерди бусканынаҥ улам болгон. Бастыра болгон ДТП-лардыҥ 85 проценти тискинчилердиҥ бурузыла болгонын темдектеер керек. Бу учуралдардыҥ шылтактарын ајарып кӧрӧр болзо, кажы ла тӧртинчи ДТП-да тискинчи эзирик болгоны јарталган (58 ДТП, 11 кижи божогон ло 79 кижи сынык-бычык алган). Госавтоинспекцияныҥ подразделениелериниҥ ӧткӱрген профилактикалык керек-јарактарыныҥ шылтузында ачу аш ичип маҥтаткан 1764 тискинчи туттурткан. Ӧткӧн јылдыҥ учкары бу мындый профилактикалык иштерге Текшироссиялык албаты фронттыҥ чыгартулу улузы јилбиркедилген. Быјыл бу иш база да улалар. Удура келип јаткан кӧлӱктиҥ јолына чыгара маҥтатканынаҥ улам болгон ДТП-лардыҥ тоозы – 53. Бу јеткерлӱ учуралдарда 4 кижи божогон ло 88 кижи сынык-бычык алган. Jолдордогы јеткер-авариялардыҥ кажы ла сегизинчизи тӱрген маҥтатканынаҥ улам болгон (35 ДТП, 8 кижи божогон, 41 кижи сынык-бычык алган). Фото-видеофиксацияныҥ комплекстери темдектелгенинеҥ тӱрген маҥтаткан 217361 учуралды илезине чыгарган. Jойу улусла колбулу 75 ДТП темдектелген. Олордо 13 кижи божогон ло 64 кижи сынык-бычыктар алган. Бу ДТП-лардаҥ 32 учуралда јойу улус бурулу болгон (9 кижи божогон ло 23 кижи сынык-бычык алган). Божогон 13 кижинеҥ 9 кижи бойыныҥ ла ајарынбазынаҥ улам божогонын айдар керек. Jойу улусла колбулу ДТП-лардыҥ кӧп лӧ сабазы Горно-Алтайскта (28) ла Майма аймакта (20) темдектелген. Бу ДТП-лардыҥ тоозын астадар амадула регулировать эдилбей турган 8 пешеходный переход јоголтылган. Олордыҥ тӧртӱзи ГОСТ-тыҥ некелтелерине келишпей турган болгон, 2017 јылда олордо јеткерлӱ тӧрт учурал болгоны темдектелген. Олордыҥ кажызында ла улус божогон. ГИБДД-ныҥ ишчилериле граждандар јолды јарабас јердеҥ кечкен 8845 учурал темдектелген. Алтай Республиканыҥ јолдорында балдарла болуп турган јеткерлӱ учуралдарла колбулу айалга уур-кӱч болуп артканча. ²ткӧн јылда андый 36 учурал болгон, 4 бала божогон ло 36 бала сынык-бычык алган. 15 ДТП-да 3 бала-пассажир божогон ло 13-зи сынык-бычык алган. Бу учуралдар тискинчилер балдарды отургышка курларла јаба буулабаганынаҥ улам болгон деп айдар керек. 2017 јылда балдарды тартар ээжилерди бускан 2487 учурал темдектелген. Аҥылу профилактикалык керек-јарактар ӧткӱрер тушта ДПС-тыҥ нарядтары школдордыҥ, балдардыҥ садтарыныҥ јанында тургузылат. ²ткӧн јылда «Балдардыҥ отургыжы», «Автокресло» деп адалган 20 профилактикалык керек-јарактар ӧткӱрилген ле ээжилерди бускан 364 учурал темдектелген. 2017 јылдыҥ туркунына тергееде пассажирлер тартар транспортло колбулу ДТП-лардыҥ тоозы 25 процентке астаган. ²ткӧн јылда андый 6 ДТП болгон, 1 кижи божогон ло 5 кижи сынык-бычык алган. Автобустардыҥ тискинчилериниҥ бурузыла 3 ДТП болгоны темдектелген. Jолдордо болгон јеткерлӱ учуралдар аайынча ӧткӱрилген шиҥжӱ кажы ла экинчи ДТП-да јолдордыҥ айалгазы коомой болгонын кӧргӱзет (127 ДТП, 18 кижи божогон, 151 кижи сынык-бычык алган). Мындый ДТП-лардыҥ кӧп сабазы тергеелик учурлу (58 учурал) ла јербойыныҥ (57 учурал) јолдорында болгон. Jолдорды јазаарында ла тузаланарында јеткер болдыртпас бӧлӱктиҥ јасакбериминиҥ некелтелерин бускан тӧс шылтактар: тротуарлар, јарыткыштар, темдек-разметка јок болгоны, јолдыҥ чичкергени, кыш ӧйинде јолго кумак ташталбаганы. Бу једикпестерди јоголтор амадула узуны 22302 километр автојолдор шиҥделген. Оныҥ шылтузында автојолдордыҥ ээлерине (балансодержательдерине) 1623 предписание табыштырылган. Административный бузуштар керегинде 200-теҥ ажыра керек ачылган. Тергеениҥ Госавтоинспекциязы государственный јеткилдештерди электронный бӱдӱмле јетирерине јаан ајару эдет. Тургуза ӧйдӧ бу порталда мындый бӱдӱм госјеткилдештер бар: — транспорттыҥ регистрациязы; — транспортло маҥтадарын јарадар тап-эрик берип турган квалификационный экзамендер алары, водительский удостоверениелер берери ле солыыры, анайда ок граждандарга јолдордо административный бузуштарла колбулу јетирӱлер берери. 2017 јылда Госавтоинспекцияныҥ подразделениелери водительский удостоверение алары эмезе солыыры аайынча 7959 угузу алган, олордыҥ 6000-ы госјеткилдештердиҥ бирлик порталы ажыра келген. 6860 водительский удостоверение берилген, 14809 кижи экзамен табыштырган. Транспортыныҥ перерегистрациязын ӧткӱрзин деп, 17791 угузу келген, олордыҥ 13 муҥы госјеткилдештиҥ бирлик порталы ажыра. Бӱгӱнги кӱнде ГИБДД-ныҥ МРЭО-зында бирлик портал ажыра баштанган граждандардыҥ документтерин алар таҥынаҥ «кӧзнӧктӧр» иштейт. Мындый эп-аргала баштангандардыҥ транспортын шиҥдеер аҥылу јер тӧзӧлгӧн. Граждандарга госјеткилдешти электрон бӱдӱмле аларга баштану эткедий эки компьютер тургузылган. Олордоҥ Интернетке чыгарга јараар. Мындый ок компьютерлер Кош-Агаш, Оҥдой, Кан-Оозы ла Кӧксуу-Оозы аймактардагы бӧлӱктерде бар. Ајару эткедий сурак – ол 2016 јылдаҥ ала госјеткилдештер учун государственный пошлиналарды 30 процентке јеҥилтелӱ тӧлӧӧргӧ јараар. Мындый јеҥилтени аларга, госјеткилештиҥ порталы ажыра государственный јеткилдештер аларга турганы керегинде угузу табыштырар керек. Анайда ок јасакберим аайынча јолдордогы ээжилерди бусканы учун келген штрафтардыҥ 50 процентин тӧлӧӧргӧ јараар. Jе бу учуралда штрафты угузулу бичик келгенинеҥ ала 20 кӱнниҥ туркунына тӧлӧп салар керек. Элбек јетирӱзиниҥ кийнинеҥ Анатолий Косинов журналисттердиҥ сурактарына каруулар јандырган. Горно-Алтайскта Чорос-Гуркинниҥ оромында «Байтерек» деп садуныҥ тӧс јериниҥ јанында светофор тургузылар ба деген суракка мындый каруу јандырылган: «Акча-манат келишсе, анда кнопкалу светофор тургузылар. Jолды кечерге јазанган кижи светофордогы кнопкага базар ла кӧлӱктер токтогон соҥында, јолды кечер. Байа кнопка базылган соҥында ойтодоҥ бир кезек ӧйдӧҥ иштеер. Бу ӧйдиҥ туркунына кӧлӱктер маҥтап ӧдӧр». «Кирзавод» ло «Родник» токтодулардыҥ јанында јарыткыштар нениҥ учун јок деген сурактыҥ каруузын јандырып тура, Косинов мынайда айткан: «Кирзаводто» ӱзеери јарыткыш тургузылган ла эмди керектӱ нормаларга келижип јат. «Родникте» айалга шиҥделген ле андагы јарыткыштар нормаларга келижип турганы јарталган». ²скӧ тергеелердеҥ келип турган тискинчилер јолдордо јӱрер ээжилерди бускан учуралдар кӧп пӧ деген сурактыҥ каруузы мындый болгон:« ²ткӧн јылда темдектелген ДТП-лардыҥ 17 проценти ӧскӧ тергеелердеҥ келген тискинчилердиҥ бурузыла болгон. Олордыҥ кӧп сабазы јай ӧйине келижет». Ороонныҥ президентиниҥ јарлыгыла ГИБДД-ныҥ ишчилери астадылып турганы неле колбулу деген сурак база болгон. Jолдордо фото ло видеофиксацияныҥ кӧп тоолу јазалдары тургузылып башталганынаҥ улам ГИБДД-ныҥ ишчилериниҥ тоозы астадылып турган эмтир. Бистиҥ тергееде андыйлардыҥ тоозы — 25. Jе бу улус иш јок артпас. Олор јаҥ корыыр органдарда ла иштеер.

К. ЯШЕВ