Алтайдын Чолмоны

Президенттиҥ Баштанузы шӱӱжилет

16.03.2018

«Единая Россияныҥ» талалык политсовединиҥ тӧргизиниҥ тулаан айдыҥ 12-чи кӱнинде ӧткӧн јууны партияныҥ јаҥы турчыларына — Горно-Алтайск каланыҥ башкартузыныҥ јааны Ольга Сафроновага ла АР-дыҥ иш, јонјӱрӱмдик ӧзӱм ле эл-јонды ишле јеткилдеери аайынча министри Адар Суминге партийный билеттер табыштырганыла башталган.

Jуунда РФ-тыҥ президенти Владимир Путинниҥ Федерал Jуунга быјыл эткен Баштанузыныҥ турулталары, оныла колбой бӱдӱретен иштер шӱӱжилген.

Президенттиҥ Баштанузы аайынча санаа-кӧрӱмиле јылдыҥ эҥ јаан учурлу бу јуунында турушкан Алтай Республиканыҥ парламентиниҥ спикери Владимир Тюлентин, РФ-тыҥ Госдумазыныҥ депутаттары Иван Белеков ло Родион Букачаков, АР-дыҥ Jондык палатазыныҥ турчызы, «Туулу Алтай» ГТРК-ныҥ директоры Татьяна Кончева ӱлешкен.

«Орооныс, президентис учун оморкоду, Баштануны угуп тура, кӧксимди толтырган —деп, Владимир Тюлентин айткан. — Бу јаҥыс та Федерал Jуунныҥ турчыларына, ороонныҥ башкартузына эмес, је анайда ок Россияныҥ албатызына, телекейдиҥ јондыгына баштанган куучын болгон».

Баштануда айдылган тӧс тӱп-шӱӱлтелер керегинде айдып, Владимир Тюлентин јурт ээлемниҥ ле агропромышленный комплекстиҥ ӧзӱмине, јолдорго, эл-јонныҥ јадын-јӱрӱминиҥ чыҥдыйын бийиктедер јонјӱрӱмдик иштерге эдилип турган јӧмӧлтӧгӧ ајару эткен. Бистиҥ ороонды бастырајандай кыстап, кызып келген айалгаларда Россия аш-курсак јанынаҥ јеткер болбозын јеткилдеп алганын спикер темдектеген. «Ӧткӧн 2017 јылда бистиҥ ороон 134 млн тонна аш јуунадып алган ла јаҥыс та бойын јеткилдеген эмес, је артыкташканын ӧскӧ ороондорго садар аргалу боло берген. Бого јуук једимди, 127 млн тонна ашты, бис 1977 јылда, СССР-га аш салган јаан тергеелер Казахстан, Украина, Белоруссия кирип турарда, јуунаткан эдис» — деп, Владимир Тюлентин ајарган.

Келер алты јылга јолдор јазаарына 11 триллион салковой акча чыгарылары Баштануда айдылган. Мынаҥ озо тӧс ајару федерал учурлу јолдорго эдилген болзо, эмди тергеелердиҥ ле јербойыныҥ јолдоры јазалар иштер темдектелет.

Эл-јонго медициналык јеткилдеш эдериниҥ чыҥдыйын бийиктедер, јадын-јӱрӱми уйан улустыҥ айалгаларын јарандырар, олордыҥ тоозын астадар чокым иштер керегинде Эл Курултайдыҥ башкараачызы айдып, мыныла колбой республиканыҥ јаҥдарына президенттиҥ Баштанузында темдектелген иштерди бӱдӱрерге бирлик кӱӱндӱ, ӧмӧ-јӧмӧ иштеер керек деп чокымдаган.
Владимир Путин Баштанузында јаҥыс та бистиҥ орооныстыҥ эмес, телекейлик учурлу ар-бӱткендик энчи болгон Алтын Кӧл лӧ Байкал кӧлдӧрди, Волга сууныҥ агыны болгон јерлерди корыыры керегинде айтканын јуунда турушкандар темдектеген. АР-дыҥ парламентиниҥ депутаттары тоолу јылдар мынаҥ кайра Алтын Кӧлди корыыры керегинде федерал јасактыҥ ӱлекерин белетеп, јӧптӧӧргӧ ченешкенин Иван Белеков эзеткен. «Единая Россия» партияныҥ Госдумада фракциязы эрјине болгон јерлерди корыыр јасактыҥ ӱлекерине јаҥы, ноосферный кӧрӱмниҥ тӧзӧлгӧзин салар амадулу болгонын депутат угускан.

Президенттиҥ Баштанузында тергеелердиҥ турумкай ӧзӱми, билени јӧмӧӧри, албатыныҥ бирлиги керегинде айткан јаан учурлу шӱӱлтелерге Родион Букачаков ло Татьяна Кончева ајару эткен.
Политсоветтиҥ тӧргизиниҥ јуунында анайда ок «Городская среда» деген партийный ӱлекерди бистиҥ тергееде бӱдӱрген иштер шӱӱжилген. Ол аайынча јетирӱни «Единая Россияныҥ» Горно-Алтайск каладагы бӧлӱгиниҥ качызы, республиканыҥ тӧс калазыныҥ мэри Юрий Нечаев эткен.
Бу ӱлекер аайынча иш Горно-Алтайскта экинчи јыл ӧдӱп јат. Быјыл тулаан айдыҥ 22-чи кӱнинде калада кандый јондык јерлерди јазаары јанынаҥ ӱнбериш ӧдӧр. Ондо калада јаткан 14 јаштаҥ ӧрӧ кажы ла кижи туружар аргалу. Ӱнберишке чыгарган тогус јердеҥ эҥ кӧп ӱндер алган беш јер талдалып, тудум ла јазал иштер акчала јеткилделер. Бу керегинде толо јетирӱни бистиҥ газет мынаҥ озо јарлаган.

Горно-Алтайскта ӱнберишке чыгарган јондык јерлердиҥ ӱлекерлери, кижи ӱнин кайда ла канайда берери керегинде толо јетирӱни анайда ок каланыҥ башкартузыныҥ окылу сайтынаҥ, «Формирование современной городской среды» деген бӧлӱктеҥ билип аларга јараар.

С. ЧАГАНДЫК