Алтайдын Чолмоны

Таланыҥ ӧзӱминде тӧс јерде

26.03.2018

Туй ла 40 јыл мынаҥ кайра областной драма театр (эмдиги Павел Кучияктыҥ адыла адалган эл театр) ачылган.

1978 јылдыҥ тулаан айыныҥ 24-чи кӱнинде эл драма театр бойыныҥ баштапкы сезонын П. Кучияктыҥ «Алтын таҥдак јарыды» («Зажглась золотая заря») деген туујызы аайынча тургузылган ойын-кӧргӱзӱле ачкан. Ойынды театрдыҥ баш режиссеры М. Назарова тургускан. Ойын бойыныҥ кеениле, тӧрӧлчи кӱӱн-табыла, калыктыҥ јадын-јӱрӱминиҥ аҥылузын чындык кӧргӱскениле аҥыланган. Ӱзеери јайаан јайалталу актерлордыҥ ойыны јаркынду ла чындык болгоныла аҥылу болгон. Театрдыҥ јайаандык ӧмӧлигинде мынаҥ озо кӧрӧӧчилерге ойын-кӧргӱзӱлерин кӧргӱзер арга, айалга болбогон. Каланыҥ строительдери театрал ӧмӧликке 600 кижи отурар залду, јаан сценалу, гримерныйларлу, репетицияларга керектӱ залдарлу ла оноҥ до ӧскӧ эптӱ кыптарлу тураны сыйлаган. Театрдыҥ ачылтазына онойдо ок В. Быковтыҥ «Сотников», А. Володинниҥ «С любимыми не расставайтесь», М. Каримниҥ «В ночь лунного затмения», В. Зиминниҥ «Капля и капелька» деген кӧргӱзӱлерин белетеп тургускан.

Тӧртӧн јылдыҥ туркунына театрда 216 ойын-кӧргӱзӱ тургузылган. Мында Россияныҥ бийик театрал ӱредӱлӱ заведениелерин: ГИТИС-ти, Щепкинниҥ адыла адалган ВТУ-ны, Щукинниҥ адыла адалган ВТУ-ны, культураныҥ Улан-Удэдеги, Красноярсктагы, Новосибирсктеги, Уфадагы, Барнаулдагы институттарын, Якутсктагы АГИКИ-ни божоткон актерлор једимдӱ иштеп јат. Театрдыҥ кӧп тоолу актерлоры једимдӱ, чындык ижи учун эл-тергеелик нерелӱ аттарла адаткан. Олордыҥ ады-јолдорын адап ийели: РСФСР-дыҥ нерелӱ артизи Анна Балина, РФ-тыҥ нерелӱ артисттери Александр Майманов, Ираида Охрина, Власта Тысова, Валерий Киндиков, АР-дыҥ нерелӱ артисттери Игорь Тодошев, Евгений Папитов, Вера Сумачакова, Ирина Майманова, Аржан Товаров, Нина Юданова, Виталий Перчик.

Театрдыҥ тӱӱкилик јолына бурылар болзо, баштапкы беш јылда оны баш режиссер М. Назарова башкарган. Шак бу јылдарда театрдыҥ јаҥжыгулары, тӧзӧгӧзи салынган, поэтикалык ууламјызы чокымдалган. Бу ӧйдӧ театр ороонныҥ ӧскӧ јайаандык ӧмӧликтериниҥ једимдериле, ченемелиле јууктада таныжып, калыктыҥ бойыныҥ ӧс драматургиязына јаан ајару эткен. Оныҥ кийнинде јылдарда театрдыҥ баш режиссерлоры А. Никитин, Е. Егоров, Н. Шумаров, Н. Паштаков, худбашкараачылары болуп дезе С. Тондоев, С. Полетаева, А. Балина, А. Товаров, Т. Синькова иштегендер. Театрды сегизинчи јыл Э. Иришева башкарат. Театрдыҥ ол јылдардагы труппазы алтай ла орус эки бӧлӱктеҥ турган. Олор Новосибирсктиҥ театрал училищезиниҥ алтай студиязын ла ӧскӧ дӧ театрал вузтарды божоткон јииттер болгон. Эҥ баштапкы артисттер — А. Балина, С. Санашев, Д. Алтайчинова, Ж. Эндокова, А. Чекурашев, В. Тюхтенев, И. Майманова, В. Тысова, И. Тодошев, Н. Скатова, Л. Усов, Токмаковтордыҥ билези, А. Патрушева ла о. ӧ.

Алтай Республиканыҥ јӱрӱминде театр јаан учурлу ишти кӧнӱ апарат. Театрды эҥ артык школ деп айдарга јараар. Нениҥ учун дезе ол кӧрӧӧчиниҥ кӧксине, јӱрегине телекей, јадын-јӱрӱм, сӱӱш ле чындык, јакшы ла јараш, ижемји ле сакылта, ак ла кара керегинде јетирер тӧс јер болуп јат. Театрдыҥ амадузы — кӧрӧӧчини кижиниҥ јӱрӱми, оныҥ кӧксиндеги санаазы, јажыды керегинде санандырары.