Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Манјӱректе тудум иштер ӧдӧр

05.06.2018

Doppelmayr/Garaventa деген австрийско-швейцарский структура канатный подъемник тудар иштер ӧткӱрер.
Манјӱректеги курорт бери келип турган туристтердиҥ тоозы быјылгы келер сезондо 20 процентке кӧптӧӧрине иженет. «Доппельмайр Раша» ООО деген австрийско-швейцарский компания тудатан јаҥы канатный јол бу курорттыҥ ижине јарамыкту айалгалар тӧзӧӧр. Контракттыҥ баазы — 989 миллион салковой, тудум иштерди келер туучаналык сезон башталар алдында тӱгезери планга кийдирилип калган. Рыноктыҥ туружаачыларыныҥ шӱӱлтезиле, алтай курорттӧӧн туристтер келери јӱк ле улус јыҥылаар јолдорды искусственный карла бӱркеери јеткилделген соҥында кӧптӧӧр, бу иштер кӱчӱрген ай кирезинде бӱдер дежет.

«Горнолыжный комплекс «Манжерок» компания (ГЛК) Манјӱректиҥ кӧлиниҥ јанында јаҥы канатный јол тудары јанынаҥ генподрядчикти талдаары аайынча конкурстыҥ уч-турулталарын кӧрди. Конкурска эки угузу бичик аткарылган болгон — «Национальный канатный јолдор» ООО-ноҥ (НКД, Росјӧӧжӧ шиҥжӱде тудат, Кабардино-Балкар Республика) ло «Доппельмайр Раша» ООО-ноҥ (Doppelmayr/Garaventa деген австрийско-швейцарский структура). НКД бастыра ишти 1,5 миллиард салковой (баштамы баа 1,51 миллиард салковой) акчага бӱдӱрер кӱӱндӱзин угузарда, «Доппельмайр Раша» — 989 миллион салковойго. Адакыда НКД-ныҥ угузу бичиги јарадылбаган, јӧптӧжӱ конкурстыҥ экинчи туружаачызыла тургузылган. Конкурстыҥ јеҥӱчили ишти 90 кӱнниҥ туркунына бӱдӱрип салар учурлу.

Сбербанктыҥ структуралары 2011 јылдаҥ ала «ГЛК «Манжерок» АО-ныҥ ээзи болуп јат. Синюха кырдыҥ јанында, Манјӱректиҥ кӧлиниҥ јаказында јыл туркунына иштеер туучаналык курорт тудары 2007 јылда башталган. Бу ӱлекердиҥ инвестициязыныҥ кеми 2,6 миллиард салковойдоҥ кӧп. «Манјӱрек» ГЛК — Алтай Республикада эҥ јаан дегендердиҥ бирӱзи. Курорттыҥ јеринде иштеп турган канатно-кресельный јолдыҥ узуны 2300 метр кире — Сибирьде эҥ ле узун болуп јат. Ол алдындагы станцияны Кичӱ Синюха кырдыҥ бажыла бириктирет. Jаҥы сегис јерлӱ гондольный пассажирский подвесной канатный јол кӧлдиҥ тӱштӱк-кӱнчыгыш јанында тудулар. Улус отурар-тӱжер бир станция талайдыҥ кеминеҥ 957,2 метр бийик кеминде болор, экинчизи — талайдыҥ кеминеҥ 1000 метр бийик кеминде.

Jаҥы канатный јол тудары керегинде шӱӱлте курортто кышкы туризмди канча ла кирези кӧптӧҥ ӧскӱрер деген амадула эдилген деп, «ГЛК «Манжерок» АО-ныҥ генеральный директорыныҥ молјуларын удурумга бӱдӱреечи Анатолий Майков куучындаган. Jаҥы јолдыҥ аргалары — бир сааттыҥ туркунына 2400 кижини тартар — бӱгӱн иштеп турган канаттыйына кӧрӧ, эки катапка кӧп болор. Улусты апарары база тӱргендеер — улусты јетирер јерге 25 минуттыҥ ордына 6 минуттыҥ туркунына јетирер.

— Сибирьде мындый јол јӱк ле бисте болор — деп, господин Майков угускан.
Оныҥ айтканыла, јаҥы канатный јол иштеп баштаза, курортко туристтердиҥ јанынаҥ јилбӱ јаанаар. «2017 јылда бистиҥ комплекске 220 муҥ кире кижи келип јӱрген (былтыр јыл туркунына бистиҥ республикага келген туристтердиҥ тоозы 2 миллион болгон). Jайдыҥ ӧйинде кӱнине бисте 5 муҥ кире кижи болот, онызы республиканыҥ курортторына сӱрекей јакшынак кӧргӱзӱ» — деп, ол куучындаган.

Анатолий Майковтыҥ темдектегениле, курорттыҥ јарамыкту ӧзӱми туучаналык јолдорды искусственный карла јеткилдееринеҥ камаанду. «Туристтер Кичӱ Синюханыҥ бажында ӱстиги станциядаҥ јыҥылаарга база кӱӱнзегилейт, анда јыҥылаар јолдор бар, олорды јӱк ле јазап салар керек — арутаар, суучактар агатан јерлерди белетеер керек. Jе кырда кардыҥ кеми бир аай болбойт: кырдыҥ бажында кар кӧп болуп турган болзо, оныҥ кырлак јерлеринде карды салкын учурта берип турган кайа-таштарлу јерлер бар. Оныҥ да учун Синюханыҥ ӱстиги станциязынаҥ улус чанала јыҥылабай турган болгон» — деп, ол јартамал эткен.

Манјӱректеги курорттыҥ јеринде туучаналык јолдорды искусственный карла бӱркеери јанынаҥ механический системаны тӧзӧӧриниҥ ӱлекери «Россия Федерацияда ич ле тыш туризмди ӧскӱрери (2011-2018 јылдар)» деген федерал адылу программа аайынча иштейт деп, Алтай Республиканыҥ экономиканыҥ ӧзӱми ле туризм аайынча министерствозы јетирет. Алтай Республиканыҥ тураныҥ ипотечный кредитованиези аайынча агентствозы (АИЖК) 2017 јылдаҥ ала бӱдӱрип баштаган ӱлекердиҥ инвестициязыныҥ кеми 505,3 миллион салковой. АИЖК-ныҥ пландаганыла, иштер 2018 јылдыҥ кӱчӱрген айында бӱдер учурлу.

«Сибирь-Алтай» ООО-ныҥ туризм аайынча директоры Юлия Володинаныҥ айтканыла, јыҥылаар јолдорды искусственный карла бӱркееринеҥ туристтердиҥ тоозы кӧптӧӧри кӧнӱ камаанду, андый ӱлекерди бӱдӱрери јанынаҥ куучын он јылдыҥ туркунына ӧдӧт.

Курч сурак Алтайда канатный јолдор једишпей турганыла колбулу эмес — олордыҥ аргалары јаан. Ю. Володинаныҥ айтканыла, бастыра сурак-айалга јыҥылаар јолдорго кар једишпей турганыла колбулу. «Манјӱректеги јыҥылаар јолдорды јылына эки ле айдыҥ туркунына искусственный карла јеткилдеер керек, Кемеровский областьта Шерегештеги курортто — 6-7 айдыҥ туркунына. Кыштыҥ ӧйинде Алтайга ла Шерегешке келип турган туристтердиҥ тоозы — бир онго. Манјӱректеги ГЛК кандый да болзо, Шерегештийине тыҥ ла конкурент болбос. Искусственный кардыҥ чыҥдыйы тӱҥей ле эмеш јабыс болот» — деп, ол темдектейт.

Оксана ПАВЛОВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина