Алдыҥда јӱс јол, бирӱзи — сениҥ!

17.07.2018

Тургуза ӧйдӧ ӱредӱге кирерге кӱӱнзеген балдар угузу бичиктерин ле документтерин ӱредӱлӱ заведениелердиҥ приемный комиссияларына табыштырат. Кычыраачыларды олордо иш канайда ӧдӱп турганы керегинде приемный комиссиялардыҥ каруулу качыларыныҥ јетирӱлериле таныштырадыс.

Ольга Александровна Ануфриеваныҥ — ГАГУ-ныҥ приемный комиссиязыныҥ каруулу качызыныҥ јетиргениле: «Бу јылда ӱредӱге киргендердиҥ тоозы, былтыргы јылга кӧрӧ, чик јок кӧп. Jеҥилтелӱ балдар бар: эне-ада јок арткан (бу балдардыҥ јажы 23 јаштаҥ ашпас учурлу) ла 1, 2 группаныҥ кенек балдары. Бу балдар ортодо аҥылу ченелте-талдаш ӧдӧт. Ченелтени ӧдӱп болбогон балдар ончо балдар ортодо ӧдӱп турган ченелтеде туружат. Бу јылда ЕГЭ-ниҥ турулталары орой келгенинеҥ улам документтерди табыштырары јанынаҥ иш эмеш соҥдоп кӧндӱкти. Jе ондый да болзо, 1500 абитуриент ӱредӱге кирер угузу бичигин табыштырган. Кӱнине 150 баладаҥ угузу бичик алынат. Быјыл айылдаш Кемероводоҥ ло Бийск каладаҥ балдар биске ӱредӱге кирерге кӱӱнзегендерин темдектеерге турум. Олор ветеринария, землеустройство ло кадастр деп бӧлӱктерге документтерин табыштырат.

Орто тооло чоттозо, бир јерге беш абитуриент келижет. Бӱгӱнги кӱнде эҥ ле јаан суруда ӱредӱлер: туризм, социология, тӱӱки, математика ла компьютерный билим, прикладной информатика. Темдектезе, конкурстардыҥ айалгазы мындый: социология бӧлӱкте бир јерге 8 абитуриенттеҥ, туризм бӧлӱкте — 7, математика ла компьютерный билим деп бӧлӱкте — 3 абитуриенттеҥ келижет. Быјыл физический культураныҥ бӧлӱгине балдар ас угузу бичиктер табыштырды. Былтыр 20 бюджет јерлер берилген болзо, быјыл 10 јер берилген. Аграрный бӧлӱкте бир јерге беш баланаҥ келижет, бу тоо мынаҥ ары база кӧдӱрилер деп, алаҥзу јогынаҥ айдар арга бар. Документтер куран айдыҥ ортозына јетире алылар. Кӱӱнзеген јииттер университетке ӱренип келигер деп баштанадым. Бастыра керектӱ јартамалла ГАГУ-ныҥ сайтынаҥ таныжар арга бар».

АР-дыҥ «Медицинский колледж» БПОУ-зыныҥ приемный комиссиязыныҥ каруулу качызы Дилек Валерьевна Албанованыҥ јетиргениле: «2018 јылда угузу бичиктер бичиген абитуриенттердиҥ тоозы, алдындагы јылдарга кӧрӧ, кӧп. Конкурс сӱреен јаан: бир јерге алты баладаҥ келижет. Фармация, сестринское дело, акушерское дело, лабораторный диагностика бӧлӱктерге балдар 9-чы класстыҥ кийнинеҥ алылат. 11-чи классты божоткондор — лечебное дело деп бӧлӱкке. Ӱренетен ӧйи 3 јыл 10 ай. 11-чи класстыҥ кийнинеҥ акча тӧлӧп ӱренер бӧлӱктер — фармация ла сестринское дело. Быјыл фармация бӧлӱкте ӱренерине кирерине 25 јер берилген болзо, бу кӱнде алылган угузу бичиктердиҥ тоозы 91. Сестринское дело деп бӧлӱкте 50 јерге 138 угузу бичик алылган болзо, акушерское дело — 25 јерге 69 угузу бичик табыштырылган. Лабораторный диагностиканыҥ бӧлӱгинде 25 јерге 89 бала ӱренерге кӱӱнзеген.
Сестринское дело, акушерское дело, лечебное дело деп бӧлӱктерге кирерге кӱӱнзегендерге профессияга јарагадый кылык-јанын кӧрӧр тест ӧткӱрилет. Оны ӧдӧр тушта баланыҥ јалакайы, улусла куучындажып билери, ајарыҥкайы ајаруга алынат. Ӱредӱге кирериле колбулу бастыра јартамалла колледжтиҥ сайтынаҥ таныжыгар».
Абитуриенттердиҥ санаа-шӱӱлтелери:

—Мен Курай јурттаҥ келдим. Адым — Евгений Сапо, сӧӧгим јабак. Мен документтеримди ГАГУ-ныҥ агроинженерия факультедине табыштырдым. Мында конкурс јаан болгонынаҥ улам аграрный колледжтиҥ ветеринария, агрономия ла землеустройство бӧлӱктерине база угузу бичиктеримди табыштырдым.

х х х

—Адым Алтынай Папандыева. Jабаган јурттаҥ келдим. Кичинектеҥ ала курсак-тамак азарын сӱӱйдим. Оныҥ учун мен политехнический колледжтиҥ повар-кондитер бӧлӱгине угузу бичигимди табыштырдым. Кӧпкӧ ӱренип аларга амадайдым, кийнинде бойым ресторан, кафе ачар амаду бар.

х х х

—Ады-јолым Байыр Тойлонов, Чибит јурттаҥ келгем, сӧӧгим тӧӧлӧс. Мен политехнический колледжке ӱренерге келдим. Документтеримди «Техническая эксплуатация и обслуживание электрического и электромеханического оборудования» деп бӧлӱкке табыштырдым. Мен сананзам, эмдиги ӧйдӧ бу иш сӱреен керектӱ.

х х х

—Улаган јурттаҥ Амыр Белеев болорым, сӧӧгим кӧбӧк. Оогоштоҥ ала улус эмдеерине ӱренерге амадагам. Аркадий Орсулов нӧкӧримле кожо угузу бичиктеристи каланыҥ медициналык колледжине табыштырдыс.

х х х

—Кӱпчеген јурттаҥ келгем. Ады-јолым Арунай Езрина, иркит сӧӧктӱ. Школдо кожоҥдоорын ла бијелеерин сӱӱйтем. Мениҥ јаан амадум — эмчиниҥ ижи. Озо ло баштап ӱредӱмди каланыҥ медициналык колледжине кирип, баштаар деп амадайдым. Оны тӱгезип, эмчиниҥ бийик ӱредӱзине једерим деп, бек сананадым.

х х х

—Адым Судур Куртугашев, сӧӧгим иркит. Каланыҥ 7-чи таҥмалу школында ӱренгем. Озо баштап топшуурла ойноорына Кан-Оозында ДШИ-де ӱренип баштагам. Кийнинде каланыҥ баштапкы кӱӱлик сургалында «Уулчактардыҥ алтай студиязында» ӱренгем. Бош ӧйдӧ топшуур ойнойдым, кожондойдым. Кӱӱчи, киноартист ле кожоҥчы болор амадумга једерге, угузу бичигимди культураныҥ ла санаттыҥ Г. И. Чорос-Гуркинниҥ адыла адалган колледжине табыштырдым.

х х х

—Кару Мандаев, сӧӧгим кара майман. Оҥдой јурттаҥ. Томск калага ӱренип барар амадум бар. Документтеримди ле угузу бичиктеримди ыраада каларарга база аткардым. Ырызым тартып, айса болзо, ӱредӱге кирерим.

х х х

—Арина Альчина болорым, Кан-Оозы јурттаҥ, сӧӧгим иркит. Школдо ӱренип тура, јӱрӱмимди кеендик јанынаҥ колбоорым деп сананатам. Ончо кӧрӱ-ченелтелерде туружатам — «Тирӱ классикада», Л. В. Кокышевтиҥ кычырыштарында. Эмди юридический ууламјыла ӱренерге кӱӱнзейдим. Документтеримди ле угузу бичиктеримди интернет колбу ажыра башка-башка калалардыҥ вузтарына аткардым. Кандый да болзо, социальный уламјыны таштабазым, ӱренип тура, ол јанынаҥ ижимди улалтарым ла ӱренерим. Jӱрӱмде јолым табылар, ӱредӱге кирип аларым деп иженедим.

х х х

—Ады-јолым Гузель Демчинова, тодош сӧӧктӱ. В. К. Плакастыҥ адыла адалган гимназияда ӱренгем. Школдо мен математиканыҥ, орус тилдиҥ, литератураныҥ ла биологияныҥ урокторын сӱӱйтем. Мен экономика эмезе лингвистика јанынаҥ ӱредӱге кирерге амадайдым. Бастыра керектӱ документтеримди ле угузу бичиктеримди башка-башка вузтарга аткарып, бойымды ченеерим.

* * *

Школды божоткондордо эҥ каруулу ӧй. Каланыҥ ӱредӱлу заведениелериниҥ кажызында ла абитуриенттер толо. Кечеги ӱренчиктердиҥ јаан јӱрӱмге бу бойыныҥ алдында баштапкы алтамдары. Jииттер алдына бийик ле јаан амадулар тургузат. Айландыра јӱрӱм элбек, солун, бӱткӱл кайкал! Бу јаан јӱрӱмде слердиҥ кажыгарда ла аҥылу јол бар. Ончозы слердиҥ колыгарда, бойоордоҥ камаанду.

Бу јол ачык, буудак јок, амадап талдаган ӱредӱгер слерге јилбилӱ ле солун болзын. Слер ӧктӧм лӧ јиит, јана баспас ла турумкай кылык-јаҥыгарла уур-кӱчтерди једимдӱ ӧдӱгер. Jаҥы билгирге јӱткигер, амадагар! Слер азыраган ада-энегердиҥ, ӱреткен ӱредӱчилердиҥ, алтай албатыныҥ јаан ижемјизи.

Л. КУРТУГАШЕВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина