Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

«Бу кӱрешчи Алтай Республикадаҥ…»

21.08.2018

Куран айдыҥ 6-11 кӱндеринде Москваныҥ кыйузында турган Одинцово калада грек-рим кӱрешле Россияныҥ чемпионады ӧткӧн. Бу чемпионатта Алтай Республикадаҥ беш кӱрешчи турушкан. Олордыҥ ортозынаҥ бир кижи ӱчинчи јерге чыгып, кӱлер медальла кайралдаткан. Маргаандар керегинде Алтай Республиканыҥ јуунты командаларын белетеер тӧс јердиҥ грек-рим рим кӱреш аайынча бӧлӱгиниҥ баш тазыктыраачызы, ороонныҥ чемпионадыныҥ кӱлер јеҥӱчилин белетеген спортчыныҥ таскадаачызы Геннадий Бачимов куучындайт.

— Алтай Республиканыҥ јуунты командазынаҥ бу чемпионатта 3-чи јерге Баатыр Бултаев чыккан. Ол чемпионатта 55 килограмм бескеде тудушкан. Баатыр Улаган аймакта Саратан јуртта чыккан ла ӧскӧн. Тургуза ӧйдӧ Горно-Алтайскта республиканыҥ јуунты командаларын белетеер тӧс јерде менде тазыктырынып јат. Бойы бу ла тӧс јерде таскадаачы-инструктор болуп иштейт. Бистиҥ республикага кӱрештиҥ олимпий бӱдӱминде ӱчинчи јер алганы јаан једим деп айдар керек. Эр улус ортодо болуп турган чемпионаттарда бистиҥ республиканыҥ кӱрешчилери бу јууктарга јетире јеҥӱчил јерлерге чыкпаган эди. Баатырдаҥ ӧскӧ ороонныҥ эр улус ортодо чемпионадында база тӧрт кижи турушканы ол база јакшы кӧргӱзӱ деп сананып турум.

2013 јылда бистиҥ республиканыҥ кӱрешчилери једимдӱ тудужып турган јеҥил бескени — 54 килограммды, маргаандардаҥ алып саларда, кайда да, кандый да турнирлерде турушпаганыс. Быјыл 55 килограммга јетире беске карын ойто орныктырылган. Тазыктыруны баштап, Одинцоводо эр улус ортодо чемпионатта арга-чыдалысты ченеп кӧрдис. Бу маргаандар Туулу Алтайдыҥ кӱрешчилеринде эр улус ортодо чемпионатта једимдӱ туружар аргалар барын иле кӧргӱсти деп айдарга јараар. Одинцовоныҥ кебизинде 60 килограммда Айвар Акчинов, ? Эркемен Тадыкин, 63-те Алексей Тадыкин бойлорыныҥ удурлажаачыларыла теҥ-тай кӱрешкендер. 77 килограммга јетире бескеде Амыргы Трыхманов база кӱрежетен болгон, је ол оорыйла чемпионатка барып болбогон. Олордыҥ бастыразы Сибирь федерал октругта талдаштар ӧткӧн.

Баатыр Бултаев дезе мынаҥ озо ороонныҥ уулдар ла јииттер ортодо јуунты командазы учун туружып, кӧп маргаандарда јеҥӱлер алган. Ол Россияныҥ јуучыл Ийде-кӱчтериниҥ ле профсоюзтардыҥ чемпионаттарыныҥ кӱлер јеҥӱчили. Эмди ороонныҥ эр улус ортодо јуунты командазыныҥ тазыктыраачылары оны сборлорго алдыртар, телекейлик маргаандарга апарар, арга-чыдалын ла белетенижин анда ченеп кӧрӧр. Кӱчӱрген айда Будапештте телекейдиҥ чемпионады ӧдӧр.
Одинцоводо болгон Россияныҥ чемпионадында дезе оныҥ тудушкан 55 килограмм бескезинде кайралдар учун 29 кӱрешчи тартышкан. Бу быјылгы чемпионатта эҥ кӧп туружаачыларлу беске болгон. 60 килограммда 20 ле кижи тудушкан. 63-те — 22. Эҥ уур бескеде, 130 килограммда, 38 кижи болгон. Баатыр 1-кы кругта Алтыгы Новгородтыҥ кӱрешчизи Александр Колесникти 9:0 балла јеҥген. 2-чи кргута Новосибирсктиҥ бӧкӧзи Виктор Ведерниковко 8:0 балла јеҥдирткен. 3-чи кругта Москваныҥ тыҥ кӱрешчизи Анвар Алахвяровло тартыжып, база ойнотырган. Анвар бӱгӱнги кӱнде Россияныҥ јуунты командазында 55 килограмм бескеде баштапкы номерлӱ кӱрешчи болуп јат. Оныҥ ченемели јаан. 4-чи кругта база бир тыҥ кӱрешчи Давид Худоянла тудушкан. Оны Бултай 8:0 тооло јеҥген. Ӱчинчи јер учун туштажуда јерлежис Алексей Менжегалиевле кӱрешкен. Ол бу спортчыны баштапкы ла эки минутта 9:0 тооло јеҥип, чемпионаттыҥ јеҥӱчилдериниҥ тоозына кожулган.

Ӧкпӧӧриш тыҥ болгон деп айдар керек. Алтай Республиканыҥ грек-рим кӱреш аайынча федерациязыныҥ јааны јарлу кӱрешчи Аҥчы Самтаевле, республиканыҥ јуунты командазыныҥ баш тазыктыраачызы Сергей Термишевле ӱчӱ кебистиҥ јанында турала, Бултайга бӱдӱретен эп-сӱмелерди айдып, тыҥ ла кыйгырганыс. Оноҥ улам ӱнибис тунды. Спорттыҥ ӧргӧӧзинде дезе кижиниҥ бажы айлангадый кӧзӱрт табыш. Бултай чемпионаттыҥ кӧдӱриҥилӱ јабылтазында пьедесталдыҥ тепкижине кӧдӱрилип, кӱлер медальын аларда, «Бу кӱрешчи Алтай Республикадаҥ!» деп јарлагандар. Угарга оморкодылу болгон.

ТОП

«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар

Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы

«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»

Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым