Госзакупкаларды jастыралар jогынаҥ ӧткӱрерге

16.10.2018

Бу јуукта Алтай Республиканыҥ УФАС-ыныҥ (управление федеральной антимонопольной службы) ээчиде јууны «тегерик стол» кеминде ӧткӱрилип, 2013 јылдыҥ кандык айыныҥ 5-чи кӱнинде јӧптӧлгӧн 44 номерлӱ федерал јасакта эдилген тӱзедӱлерге учурлалды.

Бу федерал јасакта государственный ла муниципал органдардыҥ ижине керектӱ госзакупкалар эдери керегинде айдылган. Калганчы ӧйлӧрдӧ Алтай Республикада госзакупкалар јанынаҥ кӧп комыдалдар, једикпестер болуп турарда, тергеениҥ антимонопольный службазы бу јаан сурак ла 44 номерлӱ федерал јасакта болгон тӱзедӱлер аайынча куучын-эрмек ӧткӱрерин ӧйдиҥ некелтези деп чотоп, аймактарда, калада госзакупкаларла иштеп турган бастыра каруулу улусты јууп, куучын ӧткӱрген.

44 номерлӱ федерал јасакта болгон кӧп тӱзедӱлердиҥ бир канчазы 2018 јылдыҥ јаан изӱ айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ ала иштеп баштаган болзо, кӧп јарымызы 2019 јылдыҥ чаган айыныҥ баштапкы кӱнинеҥ ала иштеп баштаар. 2020 јылдаҥ ала иштейтен бӧлӱктери база бар. Јасакка эдилген јаҥы тӱзедӱлер элдеҥ ле озо госзакупкаларды электрон бӱдӱмге кӧчӱрерин чокымдап јат. Кезик тӱзедӱлер дезе иште-тошто бар једикпестерди јоголторыла, олор база болбозын јеткилдеериле чике колбулу.

Бӱгӱнги кӱнде госучреждениелердиҥ, бюджет учреждениелердиҥ бастыра ижи госзакупкаларла чике колбулу. Олор канцелярский товарлардаҥ баштайла, машина-кӧлӱктерге, оргтехникага јетире госзакупкаларда турушканы аайынча јеткилделип јат. Ол ло учреждениелердиҥ тураларында капитальный јазалду иштер ӧткӱрери, техниказын јазаары – база госзакупкалар ажыра ӧдӧт. Мында кӧп тутак-једикпестер, оҥдошпостор, јаҥбузуштар болуп турганынаҥ улам, 44-чи федерал јасакта кӧп тӱзедӱлер эдилген. Республикан УФАС-тыҥ закупкалар ла садулар ӧткӱрерин шиҥдеери аайынча бӧлӱгиниҥ јааны Андрей Владимирович Акчинниҥ айтканыла болзо, 2018 јылдыҥ сыгын айыныҥ учына јетире госзакупкалардыҥ турулталары аайынча иш канайда ӧткӱрилгени ол эмезе ӧткӱрилбегени јанынаҥ УФАС-ка 145 комыдал келген. Олордыҥ 56-зы тӧзӧлгӧ-шылтак јок болгоны јарталган. Арткандарыныҥ аайына чыгатан ишти УФАС-тыҥ ишчилери бӱдӱрип јат.

2017 јылга кӧрӧ, комыдалдардыҥ тоозы 10 процентке кӧптӧгӧн. Комыдалдардыҥ 45 проценти муниципал кемине келижип јат, 38 проценти – тергеелик кемине, 17 проценти – федерал кемине. УФАС-ка келген комыдалдардыҥ чындык болгоны јылдаҥ јылга кӧптӧп турганын темдектеер керек. Онойып, быјыл чындык шылтак-тӧзӧлгӧлӱ комыдалдардыҥ тоозы 56 процентке кӧптӧгӧн. 2017 јылда бу тоо 48 процент болгон.

Бу ӧрӧ айдылганы аайынча тӱп-шӱӱлтелер эдер болзо, контракт-јӧптӧжӱлер тургузып иштеерин тузаланып тургандардыҥ јасактарды јӱрӱмде тузаланарыныҥ ээжилерин чокым билип-аайлап турганыныҥ кеми, билгири там ла бийиктеп турганын темдектеер керек. Ол ок ӧйдӧ закупка-садыжуларда туружып турган ла ондо јеҥип, бойыныҥ ижин јеткилинче бӱдӱрбей турган исполнитель-бӱдӱреечилердиҥ тоозы кӧптӧп турганынаҥ улам комыдалдардыҥ тоозы база кӧптӧп турганы иле кӧрӱнип јат. Кезикте бӱдӱреечилердиҥ ортозында јасакла башкарынбай да турган учуралдар болуп турганы кайкадат. Мындый комыдалдар анчада ла јурт јерлердиҥ школдорында, јурт јеезелерде, балдардыҥ садтарында ӧткӱрилип турган иштер јанынаҥ кӧптӧп јат.

Республикан УФАС-тыҥ ишчилериниҥ шӱӱлтезиле болзо, мында закупка-садуларды ӧткӱрип турган муниципал ишчилердиҥ бу ишти канайда ӧткӱрери, кандый некелтелерле башкарынары јанынаҥ билгирлериниҥ кеми јабыс болгоныла колбулу. Онойдо ок комыдалдарды канайда јаргыга јетирери, јаргылажары аайынча сурактарла башкарынып болбой турганы база бир шылтак болуп јат.

Госзакупкалар аайынча иштеп турган специалист-ишчилер бар сурактар аайынча бойыныҥ билгирин бийиктедип, јасактарда болуп турган солунталарла таныжып, бойыныҥ ижинде тузаланар арга бар болгонын Андрей Владимирович база катап темдектеди. УФАС кажы ла ай бар курч сурактар аайынча тегерик столдор, куучын-эрмектер ӧткӱрип јат. Онойдо ок башкартуныҥ сайтынаҥ бастыра сурактарга каруулар алар арга бар.

Ачык-јарык куучындар ӧткӱрип, специалист-ишчилерди ӱредип, олордыҥ билгирлериниҥ кемин кӧдӱрерине ууландырылган туштажулар тӧзӧӧри јаҥы башталган эп-арга эмес. УФАС мындый ишти 2008 јылдаҥ ала ӧткӱрип јат. Туштажуларда прокуратураныҥ, бастыра кеминдеги шиҥжӱ-надзорный бӧлӱктердиҥ ишчилери туружып, јартамалдар бергилейт.

Јуулган улуска кандый бир јарт эмес эмезе оҥдошпосторлу сурактар јанынаҥ јартамалдарды УФАС-ты тургуза ӧйдӧ удурумга башкарып турган Анастасия Евгеньевна Дымова, Алтай Республиканыҥ «Управление капитального строительства» деп адалган казенный учреждениезинде контрактный служба аайынча бӧлӱктиҥ јааны Степан Александрович Булыгин, оноҥ до ӧскӧлӧри эткен.

А. МАЙМАНОВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина