Алтайдын Чолмоны

Ӧйлӧ ченелген чыҥдый

30.10.2018

Шабалин аймакта Чаргыдагы сарјусырзавод тергеебистиҥ озочыл иштӱ предприятиелериниҥ тоозында адалып, «Туулу Алтай» деген товарный темдекти тузаланар тап-эрик алган.

Туулу Алтайдыҥ мындый товарный темдегин тузаланар тап-эрик кӱскиде тергеениҥ сегис предприятиезине берилген болгон, олордыҥ тоозында – Чаргыдагы сарјусырзавод. Бу товарный темдек предприятиениҥ иштеп алып турган продукциязыныҥ чыҥдыйы бастыра норма-стандарттарга келижип турганын керелейт.

Чынынча айтса, Чаргыдагы бу предприятиениҥ сырлары азыйдаҥ бери јаҥыс ла бистиҥ тергееде эмес, је анайда ок ӧскӧ дӧ јерлерде бийик чыҥдыйыла јарлу болгон. Ары-бери јӱрген улус бу предприятиениҥ амтанду сырларын бойлорына да, кӧрӱш-таныштарына да арбындай садып алат. Бу завод эки јылдаҥ бойыныҥ 100 јылдыгын темдектеер! «Јажы јаанап» та калган болзо, эл-јонды јаҥы сортторлу сырла, чыҥдыйы бийик продукцияла јеткилдеп јат. Быјыл продукцияныҥ ассортименти база ла катап элбедилген – сырдыҥ «Сибиряк» ла «Гауда» деген сортторын чыгарып баштаган. Баштапкызы – ӱзи јоголтылган, 25 проценттӱзи. Бу сыр амтанду ла ару аш-курсак сӱӱп, бойыныҥ эди-канына јаан ајару эдип турган улуска јарамыкту. Экинчизи – 50 проценттӱзи – база амтанду ла тузалу сыр. Бу сырларды улус кӱӱнзеп алат, олор јаан суруда.

Тургуза ӧйдӧ бу предприятие сырдыҥ јети сортын эдип чыгарат – «Советский», «Швейцарский», «Чергинский», «Голландский», «Гауда», «Сибиряк» ла јарлу «Кайа». Бир јаан болчок сыр једер кемине јетире, «быжарына», орто тоолу ӱч ай кире ӧй ӧдӧт. Кезик сырлар аҥылап јазалган подвалдарда јарым јылдыҥ туркунына «быжат». «Кайа» деген сортту сырга ӱч јыл керек. Сырды сӱӱчилердиҥ шӱӱлтезиле, керектиҥ аайы андый ла болор учурлу.

Кандый ла продукцияны улус эдип чыгарат – технологтор, лаборанттар, мастер-сыроделдер ле тегин ишмекчилер. Шак ла олордыҥ ижиниҥ шылтузында сыр эдериниҥ јаҥжыгулары јоголбой, оноҥ ары улалып барат, продукцияныҥ чыҥдыйы ол ло бийик кеминде артат.

Технологический ээжи-некелтелерди бӱдӱрерин производствоныҥ заведующийи Елена Зык алты јылдыҥ туркунына шиҥдеп кӧрӧт. Текшилей алза, ол бу сырзаводто 14 јыл иштеп келген. Мындагы ишмекчи јолын тегин ишмекчидеҥ баштаган, оноҥ мастер-сыродел болгон. Бойыныҥ ижине сӱрекей каруулу кижи, текши ӧмӧликке де кату некелтелер эдет.

Предприятиеде ветерандардыҥ тоозы астап калган. Мында узак ӧйдиҥ туркунына иштегендердиҥ тоозында Вера Силиванова. Ол – аппаратчик, сырзаводко экелген сӱт эҥ ле озо оныҥ цеги ажыра барат. Технолог Александр Вакулев амыралтага бу јуукта чыккан. Подвалдыҥ заведующийи Татьяна Ковязинаныҥ, мастер-сыродел Татьяна Третьякованыҥ, лабораторияныҥ заведующийи Светлана Поливцеваныҥ, ишмекчилер Евгения Малашкинаныҥ ла Елена Логвинованыҥ ишмекчи ченемели јаан.

Нак ӧмӧликке јаҥы специалисттер иштеп келет. Олордоҥ эҥ ле јииттери Кристина ла Татьяна Мизоновалар. Кристина Горно-Алтайсктагы техникумды божоткон, Татьяна — ӱредӱге јаҥы кирген, тургуза ӧйдӧ заквасочник болуп иштейт – сӱтле иштеериниҥ тӧзӧлгӧлӧриле јууктада таныжат. Мастер-сыродел Нина Кривошеева база јиит специалисттердиҥ тоозында. Ол практиканы мында ӧдӱп, соҥында ӱредӱзин божоткон кийнинеҥ бери иштеп келген.

Текши алза, јаан эмес ӧмӧлик бойыныҥ иш-молјуларын једимдӱ бӱдӱрет. Онызын эл-јон предприятиениҥ продукциязын кӱӱнзеп садып алып турганы недеҥ де јарт керелейт.

Чыҥдыйдыҥ темдек-знагын алатаны андый ла јеҥил керек эмес, оны иштеп алар керек!

А. ГУЩИНА