Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Ӧзӱмниҥ элбек јолында

02.11.2018

Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ председатели Владимир Тюлентин Оҥдой аймакта «Кеҥидеги укту мал ӧскӱрер завод» СПК-да болуп, Јурт ээлемниҥ ле перерабатывающий промышленностьтыҥ ишчилериниҥ кӱнине учурлалган кӧдӱриҥиде турушкан.

Анайда ок бу кӱнде јурт ээлемниҥ производственный кооперативинде 1,5 муҥ тын уй-малды тургузала азыраар площадканыҥ кӧдӱриҥилӱ ачылтазы ӧткӧн. Кӧдӱриҥиде «Оҥдой аймак» муниципал тӧзӧлмӧниҥ депутаттарыныҥ Совединиҥ председатели Мирон Бабаев ле Кеҥидеги јурт јеезениҥ јааны Валентин Айбыков база турушкан.
Ээлемниҥ башкараачызы, Россия Федерацияныҥ јурт ээлеминиҥ нерелӱ ишчизи Владимир Шадрин кӧдӱриҥи ӧйинде бу СПК-ныҥ јаркынду ишмекчи јолы керегинде куучындаган. Тургуза ӧйдӧ ол ээлем укту мал-аш ӧскӱрери јанынаҥ озочыл ээлемдердиҥ бирӱзи болуп јат. Владимир Георгиевичтиҥ темдектегениле, уй-малды тургузала азырайтан площадка ӱч айдыҥ туркунына тудулган. Мында эмдиги ӧйдиҥ јазалдары тургузылган: мал сугарарыныҥ автоматизированный јазалдары, азыралды јайары механизировать эдилген ле о. ӧ. Уй-малды эл-јонноҥ садып алала, мында тургуза азыраар ла Казахстанныҥ јаан компанияларына, аргачыларына садар. Бир килограмм тирӱ бескениҥ баазы арбынду болоры темдектелет, онызы јурт јерде јаткан албаты-јонго сӱрекей јарамыкту болор.

Байрамла колбулу кӧдӱриҥи ӧйинде СПК-ныҥ озочыл иштӱлерин кайралдаары ӧткӧн – 80 кире озочылдар сый-акчала кайралдаткан.
Јурт јеезениҥ эл-јонын ла СПК-ныҥ ишчилерин байрамла республикан парламенттиҥ адынаҥ уткып тура, Владимир Тюлентин бу ээлем тургуза ӧйдӧ республиканыҥ озочыл ээлемдериниҥ бирӱзи болуп турганын аҥылап темдектеген, ол тоодо аҥныҥ мӱӱзин иштеп алары јанынаҥ. Ээлем укту аҥ ӧскӱрериниҥ репродукторы болуп јат, мында аҥныҥ Алтай-Саян угы ӧскӱрилген ле јӧптӧлгӧн. 2016 јылда бу ээлемде аҥныҥ 23 килограмм бескелӱ мӱӱстерин кезип алган болгон, онызы бастыра Россия ичинде эҥ бийик кӧргӱзӱ болуп јат. «Јурт јердеги иш алдынаҥ бери эҥ каруулу иштердиҥ бирӱзи болот. Бу бӧлӱкте бек кӱӱн-санаалу улус иштейт, олордыҥ нерелӱ ижинеҥ јаҥыс ла слердиҥ јурт јеезениҥ эмес, је анайда ок бистиҥ тергеениҥ де јадын-јӱрӱми кандый болоры база камаанду. Јурт ээлемниҥ бӧлӱги, јурт јерде иштеп турган албаты-јон алдынаҥ ла бери бистиҥ государствоныҥ тӧзӧлгӧзи болгон» – деп, Владимир Николаевич айткан. Спикердиҥ аҥылап темдектегениле, бистиҥ республиканыҥ парламентинде ле башкарузында 2019 јылдыҥ ла 2020-2021 јылдарга темдектелген ӧйдиҥ республикан бюджедин тӧзӧӧри јанынаҥ эрчимдӱ иш ӧдӧт. Бу јанынаҥ Алтай Республиканыҥ депутаттарыныҥ ишмекчи группаларыныҥ јуундары ӧткӱрилген, парламентарийлер профильный комитеттердиҥ јуундарында республикан бюджеттиҥ јасагыныҥ ӱлекерин база шӱӱжип кӧрӧр.
Республикан бюджеттиҥ ӱлекери јанынаҥ јондык шӱӱжӱ кӱчӱрген айдыҥ 1-кы кӱнинде ӧткӧн. Шӱӱжӱде јаҥыс ла АР-дыҥ депутаттары ла окылу улус эмес, је анайда ок јондык биригӱлердиҥ чыгартулу улузы база турушкан. Республикан парламенттиҥ 38-чи сессиязы кӱчӱрген айдыҥ 8-чи кӱнинде ӧтсӧ, анда тӧс суракла келер ӧйдиҥ республикан бюджеди керегинде јасактыҥ ӱлекери баштапкы кычырышла јарадылар.

Спикер Владимир Тюлентин АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ Кӱндӱлӱ грамотазын иштеги једимдери ле узак ӧйдиҥ туркунына ак-чек иштегени учун бу СПК-ныҥ Буландыктагы фермазыныҥ тракторный бригадазыныҥ бригадири Дмитрий Васильевич Уланкинге, Быйанду самаразын СПК-ныҥ јааны Владимир Георгиевич Шадринге кӧдӱриҥилӱ айалгада табыштырган.

Кеҥидеги ээлем 1931 јылда тӧзӧлгӧн, оныҥ ижиниҥ тӧс ууламјызы койлор ӧскӱрери болгон. 1956 јылда ол туштагы совхозко койлор ӧскӱрери аайынча укту мал ӧскӱрер совхозтыҥ статузы берилген. 2004 јылда Кеҥидеги укту койлор ӧскӱрер совхоз «Племхоз Теньгинский» СПК деп кубулта тӧзӧлгӧн. Ээлемге мал ӧскӱрериниҥ эки бӧлӱги аайынча укту мал ӧскӱрер заводтыҥ статузы берилерде, кооператив 2009 јылда Кеҥидеги укту мал ӧскӱрер завод деп кубулта адалган.

АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина