Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Jӱректери jаантайын jиит!

13.11.2018

Јаан јаштулардыҥ айлыгыныҥ јабылтазына учурлалган кӧдӱриҥилӱ керек «Јӱректери јаантайын јиит!» деп адалып, кӱчӱрген айдыҥ 2-чи кӱнинде П. В. Кучияктыҥ адыла адалган эл театрда ӧтти. Јабылтага келип, уткуулдар угарга, ойын-концерт кӧрӧргӧ кӱӱнзеген јаан јаштуларга театрда отурар јерлер једишпей турды. Ончо јуулган каргандарга отурар јерлер табылган кийнинде сценада текши республикада айлыкта ӧткӧн керектердиҥ видеокӧрӱзи болды. Јабылта Россияга учурлалган кожоҥло ачылды.

Уткуулду сӧзин Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ ордынчызы Игорь Коршунов айдып, тергеениҥ бастыра муниципал тӧзӧлмӧлӧринде айлыктыҥ ӧйинде килемјиниҥ акциялары, экскурсиялар, конкурстар, уткуулду программалар, концерттер, чайлаштар ӧткӧнин темдектеди. «Бу байрам јаан јаштуларга тереҥ тоомјыбысты ла јаан быйанысты айдар база бир арга берет — деп, ол јуулгандарга баштанды. —Республикада јаан јаштулардыҥ тоозы 36 муҥнаҥ ажыра. Калганчы онјылдыкта ороондо ло тергееде јаан јаштулардыҥ, ветерандардыҥ јонјӱрӱмдик јарамыкту айалгазына, су-кадыгына ла јилбӱлерине јаан ајару эдилет. Јонјӱрӱмдик јӧмӧлтӧ 30 муҥнаҥ ажыра каргандарга эдилип јат. Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ ветерандары (1171) јадар јерле јеткилделген. Бӱгӱнги кӱнде Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ 60 туружаачызы, ветерандардыҥ 359 тул ӱйлери, тылдыҥ 1163 ишчизи, РФ-тыҥ ла АР-дыҥ иштиҥ 14 муҥ ветераны јуртайт. Ондый јӧмӧлтӧ онойдо ок аҥылу једимдери учун пенсиязына кожулта алып тургандарга, репрессияныҥ салтары јеткендерге ле кенектерге база тӧлӧлӧт».

Игорь Коршунов јаан јаштулар бӱгӱнги кӱнде јашӧскӱримниҥ таскадаачылары ла јозок кӧргӱзеечилери болуп, јонјӱрӱмдик керектерде эрчимдӱ туружат деп айтты. Оноҥ дезе кайралдар табыштырды. Майма аймакта «Гарни жинки» ле «Ивушки» деп албаты ансамбльдардыҥ туружаачылары Галина Болотовага, Александра Зибаревага ла Мария Шайдоровага јондык јӱрӱмде ле ветеран кыймыгуны ӧскӱреринде эрчимдӱ туружып тургандары учун Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ Быйанду самаралары ла баалу сыйлары берилди. Ондый ок кайралдарды Улаган аймактыҥ су-кадыкты корыырыныҥ ветераны Зинаида Енчинова, Кӧксуу-Оозы аймактыҥ су-кадыгыныҥ аргалары коомой улустыҥ биригӱзиниҥ председатели Зоя Иркитова ла Шабалин аймактыҥ Камлак јуртында краевед музейдиҥ ишчизи, јурттыҥ ветерандарыныҥ совединиҥ јааны Мария Мельникова алдылар.

Јуулган ветерандарды, јаан јаштуларды Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ јонјӱрӱмдик корулаш ла эл-јонныҥ су-кадыгын корыыры аайынча комитединиҥ председатели Наталья Никитенко уткыды. Ол 1992 јылда Россия Федерацияныҥ Ӱстиги Совединиҥ Тӧргизиниҥ јӧбиле бистиҥ ороондо јаан јаштулардыҥ кӱни јарадылганын эзетти. «Оноҥ бери 25 јыл ӧдӱп калды, је бу байрам ӱлӱрген айдыҥ туркунына темдектелери јакшынак јаҥжыгу болуп улалат. Бу кӱски айда тергеениҥ ончо аймактарында ла калазында јонјӱрӱмдик ууламјылу керектер ӧдӱп, государствоныҥ ла јондыктыҥ јаан јаштуларга ајарузын керелейт. Кажы ла муниципал тӧзӧлмӧдӧ аҥылу керектер, ол тоодо концерттер, туштажулар, кӧрӱлер ле маргаандар, онойдо ок јайаандык эҥирлер ӧткӧн. Мындый иштер сӱреен керектӱ ле учурлу. Нениҥ учун дезе, јаан јаштуларга тоомјыбысты ла быйанысты база катап кӧргӱскени ле айтканы – ол јондыктыҥ ич-кӧгӱс тереҥ байлыгы, культуразы. Јаан јаштулардыҥ иштеҥкейиниҥ, једимдериниҥ ле тӧрӧлчи кӱӱниниҥ шылтузында бӱгӱнги јашӧскӱримде амадуларына јединер ончо аргалар бар».

Парламентарийдиҥ айтканыла, ороонныҥ башкарузы ӧткӱрип турган јонјӱрӱмдик политиказында бойыныҥ эл-јоныныҥ јӱрӱминиҥ чыҥдыйын јарандырарына јаан ајару эдип јат. Россия Федерацияныҥ президенти В. В. Путин РФ-тыҥ Федерал Јуунына баштанузында темдектеген: ороонныҥ ӧзӱмине јаан ӱлӱзин, камаанын јетирген јаан јаштуларды бастыра јанынаҥ јӧмӧӧри – бӱгӱн бистиҥ кижилик молју-керегис. Каргандарга узак јаш јажап, эрчимдӱ ле су-кадык јӱрер јарамыкту айалгалар тӧзӧӧр керек. Олор баркаларын, баркачактарын кӧрӱп, сӱӱнип јӱрзин деп, государствого ӧзӱмниҥ јаҥы кемине чыгар керек. Бистиҥ республикада јӱрӱмниҥ кӱч айалгазына кирген каргандарды јонјӱрӱмдик, медицина ла ӧскӧ дӧ јанынаҥ јӧмӧӧр программалар иштейт ле јаҥылары база јарадылат. Наталья Никитенко оноҥ ары кайралдаарына кӧчти. Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ Кӱндӱлӱ грамотазыла, акча-сыйла Алтай Республиканыҥ эл-јонын јонјӱрӱмдик јанынаҥ ла ишле јеткилдеериниҥ тӧс јериниҥ каруулчыгы Анатолий Казанцев, Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ Быйанду самаразыла Чамалдагы јурт јеезениҥ ветерандар совединиҥ јааны Анастасия Бадина, Кӧксуу-Оозы аймактыҥ спортыныҥ ветераны Леонид Вьюжанин, Кан-Оозы аймактыҥ иштиҥ ветераны Эльвира Делдошпоева, Кош-Агаш аймактыҥ иштиҥ ветераны Надежда Матина, Турачак аймактыҥ иштиҥ ветераны Людмила Ульчиекова ла Чой аймактыҥ ветерандар соведи кайралдаттылар.

Уткуулду сӧзин онойдо ок Алтай Республиканыҥ Јондык палатазыныҥ турчызы, ветерандардыҥ республикан совединиҥ председатели Борис Алушкин айтты. Ол Алтай Республиканыҥ башкарузына ла парламентине, олордыҥ башкараачыларына јаан јаштуларга ајарузы ла олор ортодо ӧткӱрип турган керектери учун быйанын угусты. Бистиҥ республикада Каргандардыҥ кӱнин темдектеериле болорзынар арга јок. Нениҥ учун дезе, кажы ла аймакта, кажы ла јуртта, кажы ла турлуда кажы ла кижиге једер керек, кажызына ла ајару эдип, кӧдӱриҥилӱ керектер ӧткӱрер керек. Айдарда, каргандардыҥ бӱткӱл айлыгы ӧткӱрилип, јӱзӱн-башка солун керектер болуп туру. Ол онойдо ок ветерандардыҥ јашӧскӱримди тӧрӧлчи кӱӱнге таскадарында учурын, бойлорыныҥ нерелӱ керектериле јиит ӱйеге тем-јозок болуп турганын аҥылу темдектеди. Ол онойдо ок ветерандардыҥ советтерине иштеер јарамыкту айалгалар тӧзӧӧр, ол тоодо тураларла, кыптарла јеткилдеер иштерге ајару база этти.

Уткуулдар ортодо каргандарга ойын-концерт кӧргӱзилди. Ол тоодо Эмил Толкочеков, Андрей Чагин, башка-башка аймактардаҥ ветерандардыҥ «Огоньки», «Радуница», «Энчи», «Сударушки», «Русский сувенир», «Кӧк таман», «Печки-лавочки», «Гарни жинки» деген ӧмӧликтери совет ӧйиниҥ кожоҥдорын, албатылар кожоҥдорын сыйладылар.

Н. БЕЛЬЧЕКОВА

Е. БУТУШЕВТИҤ фотојуруктары

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина