Алтайдын Чолмоны

Балдар – ар-бӱткенди корыыр иште

20.11.2018

РФ-тыҥ Федерация Соведине Алтай Республиканыҥ чыгартулу јаҥынаҥ тудулган сенатор, аграр-аш-курсак ла ар-бӱткенниҥ байлыктарын тузаланары аайынча комитеттиҥ турчызы Татьяна Гигель Россияныҥ парламентиниҥ Ӱстиги палатазыныҥ кӱчӱрген айдыҥ 7-чи кӱнинде ӧткӧн јуунында ар-бӱткенди корыыр иште балдар турушкан ӱлекерлер керегинде куучын айткан.

Россияныҥ талаларында экологиялык иштиҥ эрчимдӱ туружаачыларыла былтыр јаҥар айда Федерация Совединде ӧткӧн јуунды эзедип, сенатор Каспийдиҥ ле Алтыгы Поволжьениҥ ар-бӱткен байлыктарын корыыр ишке бу јерлерге одоштой јаткан ороондордыҥ балдарын јилбиркедип, олорло јаба эл отоктор ортодо ӱлекерлерди јӱрӱмде бӱдӱрери керегинде Федерация Совединиҥ спикери Валентина Матвиенконыҥ айтканына ајару эткен.

Мындый ӱлекер – «Эколята – Каспийдиҥ ле Алтыгы Поволжьениҥ ар-бӱткениниҥ јиит коручылдары» деген эл отоктор ортодогы форум – быјыл кӱчӱрген айдыҥ 1-кы кӱнинде Астраханьда ӧткӧн, ондо бистиҥ ороонныҥ тергеелериниҥ ле Казахстанныҥ балдары турушкан. Форум быјыл сыгын айда Санкт-Петербургта Эпшилердиҥ экинчи евразиялык форумында јарлалган «Россияныҥ эколяталары најыларын кычырат» деген ороондор ортодогы иштерге кирген.

Астраханский областьта «Эколята – ар-бӱткенниҥ јиит коручылдары» деген ӱлекердиҥ башкараачызы, Федерация Совединиҥ турчызы Геннадий Орденовко, анайда ок адалган форумныҥ ижинде эрчимдӱ турушкан сенаторлор Александр Башкинге ле Михаил Козловко Татьяна Гигель быйанын айткан.

Ар-бӱткенниҥ јиит коручылдары ла «Чаҥкыр патрульдыҥ» отрядтары быјыл баалу-чуулу балыктардыҥ миллиондор тоолу одорокторын аргадаар иште турушкан. Форумда турушкан Казахстанныҥ ӱренчиктери бойыныҥ орооныныҥ бастыра балдарына Россияныҥ јиит экологторыныҥ најылары болуп, јаткан кичӱ Тӧрӧлиниҥ ар-бӱткениниҥ чыннаҥ коручылдары болоры керегинде баштану эткени јаан учурлу керек деп, парламентарий темдектеген.

Сенатордыҥ айтканыла, Казахстан Республиканыҥ Астрахань калада консулы Канат Шеккалиев «Эколята – Каспийдиҥ ле Алтыгы Поволжьениҥ ар-бӱткениниҥ јиит коручылдары» деген ээчий форумды Казахстанда ӧткӱрер ле ондо туружарга ӧскӧ дӧ ороондордоҥ балдарды кычырар шӱӱлте эткен. Бу керегинде јуунда јетирип, Татьяна Гигель «Эколята – Каспийдиҥ ле Алтыгы Поволжьениҥ ар-бӱткениниҥ јиит коручылдары» деген форумды Федерация Соведи јӧмӧп, келер јылда ӧткӱретен иштериниҥ пландарына кожоры јанынаҥ Федерация Совединиҥ председатели В. И. Матвиенкого баштанган.

–Сӱреен јакшы керек. Удура болгон кижи јок болзо, бис бу ишти келер јылдыҥ планына кийдирип јадыс –деп, Ӱстиги палатаныҥ башкараачызы айткан.

«Слерге, Татьяна Анатольевна, эколяталардыҥ кыймыгузы аайынча ӧткӱрип турган јаан ижигер учун бойымныҥ адымнаҥ јаан быйанымды айдадым. Бу сӱрекей јаан учурлу керек – балдардыҥ экологиялык таскадузы ла олорды ар-бӱткенди корыыр ишке јилбиркеткени. Сенатор јаан учурлу ууламјыны бойына алынып, оны ӧскӱрери аайынча турумкай иштегени јозок. Айса болзо, ӧскӧ дӧ сенаторлор јилбӱлери аайынча башка-башка ууламјыларда мынайда ок эрчимдӱ иштеер» – деп, Валентина Матвиенко айдып, Т. А. Гигельдиҥ турумкай ла турулталу ижи ороонныҥ парламентиниҥ Ӱстиги палатазыныҥ јӧмӧлтӧзиле келер де јылда улаларына бӱткенин угускан.

Ар-бӱткенди корыыр «Эколята – дошколята», «Эколята – ар-бӱткенниҥ јиит коручылдары» деп адалган јонјӱрӱмдик-ӱредӱлик ӱлекерлер элдеҥ озо јол алынып, иштеп баштаган тергеелердиҥ бирӱзи Алтай Республика болуп јат. Бистиҥ республиканыҥ делегациязы 2017 јылда Новосибирсктеги Академгородоктыҥ технопаркында ӧткӧн «Сибирь – ар-бӱткенниҥ јиит коручылдарыныҥ јери» деген тергеелер ортодогы форумда турушкан. Турачак аймактыҥ Иогачтагы школыныҥ јиит экологторы, «Бис – кырларда јаткан јииттер» деген клубтыҥ турчылары энтузиаст-башкараачылары Светлана Неверовала, Ирина Меровала кожо таныштыру-кӧргӱзӱде солун ла тоомјылу турушкан. Олордыҥ ӱлекерлери, кӧрӱге чыгарган экологиялык шиҥжӱ иштери форумныҥ туружаачыларына јилбилӱ болгон ло бийик баалалган. Ӱренчиктер билимчилердиҥ ӧткӱрген интерактивный ӱредӱлеринде туружып, ӧскӧ тергеелердиҥ балдарыла таныжып, бойыныҥ школыныҥ балдарына бу јол-јорык керегинде јетирип келген.

Татьяна Гигельдиҥ шӱӱлтезиле, Новосибирскте бийик тӧзӧмӧл кеминде ӧткӱрген тергеелер ортодогы форум балдардыҥ экологиялык јуундарын јаҥыс та бойыныҥ јеринде эмес, је анайда ок тергеелер ле ороондор ортодо ӧткӱрерине јол ачкан. Ӧскӧ сӧслӧ айткажын, јиит ӱйеде турган сурактарды ӧмӧ-јӧмӧ бӱдӱрер кӧрӱм элбеген.

Ар-бӱткенди корыыр «Эколята – дошколята», «Эколята – ар-бӱткенниҥ јиит коручылдары» деген јонјӱрӱмдик-ӱредӱлик ӱлекерлерди ӧскӱрери аайынча РФ-тыҥ Федерация Совединиҥ Ар-бӱткендик энчини корыыры аайынча соведи, Сибирь федерал округ ла Новосибирский область ортодо тургузылган јӧптӧжӱ бу ӱлекерлер элбеп ӧзӧрине јаан јӧмӧлтӧлӱ болгон деп, Татьяна Гигель айдат.

АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ пресс-службазы