«Торко чачак» — jайалталар байрамы

04.12.2018

Павел Кучияктыҥ адыла адалган эл театрда кӱчӱрген айдыҥ 22-23 кӱндеринде балдарга ла јашӧскӱримге учурлалган ойын-кӧргӱзӱлердиҥ «Торко чачак» деген 1-кы талалык байрамы ӧтти.

«Единая Россияныҥ» «Кичӱ Тӧрӧлиниҥ культуразы» деп партийный ӱлекери аайынча Алтай Республикада баштапкы катап ӧткӧн «Торко чачак» деп театрал байрамда Кош-Агаш, Улаган, Оҥдой, Кан-Оозы, Кӧксуу-Оозы, Шабалин, Майма, Чой, Турачак аймактардыҥ ла каланыҥ ӱренчиктери, јашӧскӱрими эрчимдӱ туруштылар.

Талалык фестиваль ӧйинде башка-башка бӱдӱмдӱ 15 ойын-кӧргӱзӱ кӧргӱзилди, мастер-класстар, театрал санаттыҥ эксперттериле туштажулар ӧтти. Театрдыҥ јаан залында јуулган кӧрӧӧчилер, балдар кезикте бууры кӧжӱгенче каткырып, кезик аразында кӧстиҥ јажын билдирбезинеҥ арчып турдылар. Нениҥ учун дезе кӧргӱзӱлер кайда да санандырат, кайда да каткыртат.

«Торко чачак» байрамныҥ экспертный совединиҥ турчыларына эки кӱнниҥ туркунына тыҥытту иштеерге келишти. Советтиҥ турчылары: АР-дыҥ культура аайынча министри О. Антарадонова, оныҥ баштапкы ордынчызы Л. Стрельникова, эл библиотеканыҥ јааны С. Штанакова, РФ-тыҥ Театрал ишчилериниҥ биригӱзиниҥ Алтайдагы талалык бӧлӱгиниҥ јааны С. Тарбанакова, эл театрдыҥ актерлоры В. Перчик, Н. Юданова, режиссер Б. Колаев.

Байрам «Торко чачак» (режиссер Б. Колаев) деген чӧрчӧклӧ ачылды. Оноҥ ары јуулган кӧрӧӧчилер Турачак аймактаҥ наадайлардыҥ «За Ба Ва» деген театрыныҥ «Приключения Буратино» деген кӱӱлик ойыныла танышты. Балдардыҥ ойыны, кеп-кийимдериниҥ ӧҥжиги, сӱрлӱзи бийик кеминде болды.

Улаган аймактаҥ «Куулгазын сундук» деп муниципал театрдыҥ «Башпарак ла Јелбеген» деген ойынын кӧргӧн кӧрӧӧчилер каткыдаҥ «јер тырмаган» деп айдарга јараар. Кан-Оозынаҥ «Солоҥы» театр «Беш карындаштыҥ Јелбегенди јеҥгенин», Кӧксуу-Оозынаҥ «Вомпажинки» театрдыҥ «Оловянные кольца» деген ойыны орус калыктыҥ чӱм-јаҥын јакшы кӧргӱсти. Кош-Агаштаҥ «Сурлан» театрдыҥ «А зори здесь тихие» деп ойынын кӧрӧӧчилер кӧстиҥ јажын арчып кӧрдилер. Јакшы ойын. Кижиниҥ ӧзӧк-буурына тийер. Каладаҥ «Маска» театрдыҥ «Облачные человечки» деген куулгазын кептӱ ойыны анчада ла детсадтыҥ болчомдорына, је онойдо ок ӱренчиктерге, јаан да улуска јарады. Оҥдойдоҥ «Ойын» театр «Кӧк бӧрӱниҥ кожоҥы» деп кӧрӱдеҥ алган ӱзӱкти кӧргӱсти. Мында ойын бијениҥ јараш, ээлгир «тилиле» ӧткӧн деп айдарга јараар.

Эки кӱнниҥ туркунына каланыҥ школдорыныҥ ӱренчиктерине, садиктердиҥ болчомдорына јараш байрам болды. Аймактардаҥ, каладаҥ бу ла балдарга кураа балдар сценада бийик ӱредӱлӱ, байлык ченемелдӱ актерлордоҥ бир де артпай ойнодылар. «Сурлан» театрдыҥ ойынында 5-6 класстардыҥ балдары бийик кеминде ойноды. Театрдыҥ худбашкараачызы Т. Курдяпованыҥ айтканыла, олор башка-башка јурттарла јорыктап, «А зори здесь тихие» деген ойынын кӧргӱзер амадулу.

Экспертный советтиҥ турчылары јайаан туштажуларда кажы ла театрал ӧмӧликке тузалу шӱӱлтелер айттылар. Аймактардыҥ театрларында театрал санаттыҥ кеми, актерлорыныҥ узы јаанаган деп темдектедилер. Олор эзенде јылда «Торко чачак» база болор деп бойлорыныҥ ижемјизин айттылар.

Байрам ӧйинде Калмыкияныҥ санадыныҥ нерелӱ ишчизи, режиссер Б. Колаев муниципал театрал ӧмӧликтердиҥ башкараачыларыла, ӱредӱчилериле туштажып, бӱгӱнги театрдыҥ тӧс ууламјылары, ойындарды тургузарыныҥ јаҥы эп-аргалары керегинде айтты. Актер А. Унатов актердыҥ јолын бойына ачып јаткан ӱренчиктерге сценада куучындаарыныҥ, эптӱ кыймыктанарыныҥ јажыттарын јартады.

«Торко чачак» деген 1-кы талалык байрамныҥ кӧдӱриҥилӱ јабылтазында оныҥ туружаачыларын культураныҥ министри О. Антарадонова, «Единая Россия» партияныҥ талалык бӧлӱгиниҥ бӱдӱреечи комитединиҥ башкараачызы Э. Тюхтенев уткыдылар.

Ольга Антарадонованыҥ айтканыла, эки кӱн элес этти. Текши Россияда балдарга ла јашӧскӱримге учурлалган 1-кы фестиваль Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јӧмӧгӧниле, онойдо ок «Кичӱ Тӧрӧлиниҥ культуразы» деген партийный ӱлекер аайынча бийик кеминде ӧтти.

Фестивальдыҥ туружаачыларын уткып тура, Эмиль Тюхтенев «Кичӱ Тӧрӧлиниҥ культуразы» деген партийный ӱлекердиҥ учуры керегинде айтты. Келер 2019 јыл Театрдыҥ јылы деп, ол чокымдады.

Кӧдӱриҥилӱ јабылтада ончо театрал ӧмӧликтер фестивальда эрчимдӱ турушканы учун дипломдорло кайралдатты. онойдо ок аҥылу сыйлар мындый јайаан ӧмӧликтерге табыштырылды:

Улаган аймактаҥ «Куулгазын сундук» театрал ӧмӧлик (башкараачызы Ольга Колян);

Майма аймактаҥ «Сова» деп албаты театры (башкараачызы Дарья Найденова);

Кӧксуу-Оозы аймактаҥ «Импульс» деп театрал студия (башкараачызы Артем Коробейников);

каладаҥ «Маска» деп театрал ӧмӧлик (башкараачызы Вероника Попова).

Фестиваль ӧйинде эки театрал ӧмӧлик: Мукур-Таркатыдаҥ «Сурлан» деген театрал ӧмӧлик (башкараачызы Татьяна Курдяпова), Ӱзнезидеҥ «Гамаюн» деп театрал ӧмӧлик (башкараачызы Яна Шахова) бойлорыныҥ «Образцовый ӧмӧлик» ле «Албаты ӧмӧлиги» деген бийик адын такып ойто корып алдылар.

«Торко чачак» деген талалык театрал байрамга јилбӱӱ јаан болгонын культураныҥ министерствозы ајарузына алды. Байрам келер јылдарда улар деп иженели.

К. ПИЯНТИНОВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина