Настройки отображения
Настройки шрифта:
Выберите шрифт Arial Times New Roman
Интервал между буквами (Кернинг): Стандартный Средний Большой
Выбор цветовой схемы:
Алтайдын Чолмоны
Амадулары, јилбӱлери јаан «Стимул»
07.12.2018
Горно-Алтайскта кӱчӱрген айдыҥ учында спорттыҥ ла су-кадыктыҥ «Стимул» деген студиязы ачылды.
«Стимул» студияны С. Т. Пекпеевтиҥ фонды Kangoo Jumps Altay деген фитнес студияла, Алтай Республиканыҥ јашӧскӱриминиҥ парламентиле ӧмӧ-јӧмӧ Президенттиҥ гранттарыныҥ фондыныҥ јӧмӧлтӧ-болужыла тӧзӧгӧн.
Јаҥы ла јолын алынып јаткан студияныҥ ижи башка-башка ууламјыларлу јонјӱрӱмдик сурактарга учурлалат. Темдектезе, аргалары, айалгазы кирелӱ ле кӧп балдарлу билелердиҥ айалгаларын јарандырары, су-кадыгы кирелӱ, кенек улустыҥ су-кадыгын тыҥыдары, јайаан јайалталарын чечери, ич-телекейиниҥ байлыгын толо, бастырајандай јӧмӧп, кӧнӱ керектӱ кемине чыгарары. Балдар текши су-кадыгына јарамыкту айалгада билгири бийик ӱредӱчилердиҥ башкартузыла кеендиктиҥ телекейиниҥ јаражын бойына ачарына ууландыра иш-керектер ӧткӱрери.
Студияныҥ ичкери ӧйдӧги амадузы — бијениҥ балдардыҥ јаштары аайынча башка-башка класстарын ачып иштеери. Онойып јаан ла јайаандык ӧмӧликти тӧзӧп, талада ла ӧскӧ дӧ талаларда, ороондордо ӧткӱрилип турган кӧрӱ-маргаандарда, кӧдӱриҥилерде эрчимдӱ туружары. Јайаандык ӧмӧлик јӱрӱмде тузалу ла керектӱ ӱлекерле иштеп баштаганынаҥ ала студияда башка-башка јашту болчомдордыҥ хореографиялык 4 бӧлӱги ачылган ла иштеп јаткан болуптыр.
«Стимулдыҥ» кӧдӱриҥилӱ ачылтазында кӱндӱлӱ сӱреен кӧп айылчылар туружып, бойлорыныҥ јылу кӱӱнземелдерин акту кӱӱндеринеҥ айттылар. Тоомјылу айылчылардыҥ тоозында Госдуманыҥ депутады Родион Букачаков, республиканыҥ физический культура ла спорт аайынча комитединиҥ председатели Заури Казакпаев, Эл Курултайдыҥ ӱредӱ, культура, спорт, јашӧскӱримниҥ политиказы, јондык биригӱлер ле СМИ-лер аайынча комитединиҥ председатели Вячеслав Уханов, таланыҥ ветерандарыныҥ совединиҥ ле Журналисттер биригӱзиниҥ јааны Борис Алушкин, иш, јонјӱрӱмдик ӧзӱм ле эл-јонды ишле јеткилдеери аайынча министерствоныҥ бӧлӱгиниҥ јааны Аруна Яйтакова ла ӧскӧ дӧ улус болды.
Кӧдӱриҥиниҥ окылу ачылтазында јуулгандарды студияныҥ бије клазыныҥ ӱренчиктери јайаан иштериле, бијелериле уткыдылар. Јаан бӧлӱктиҥ балдары татар калыктыҥ «Шомобас» ла «Ленивое утро», оогош бӧлӱктийи — «Гномики», орто бӧлӱктиҥ јайалталары «Финская полька» деген бијелерин бијеледи.
Јайалталардыҥ кийген јаркынду кеп-кийими, кӱӱлик ӱйдежӱ, залды эбире кӱскӱлер балдарга, ада-энелерине, кӧрӧӧчилерге байрамдык кӱӱн-тап сыйлады.
Студияныҥ ижи кемиле, учурыла чындап та јаан болуптыр. Олор Россияныҥ јарлу врач-диетологторыла, нутрициологторыла ӧмӧ-јӧмӧ иштеп јат. Онойдо ок балдарга, јаан улуска тузалу, керектӱ, јарамыкту су-кадык јӱрӱм аайынча ӱредӱ-семинарлар ӧткӱрет. Бу ӱлекерле иштеп баштаган ӧйдӧҥ ала «Стимул» студия эки ӱредӱни Горно-Алтайскта ла бирӱзин Шабалинде ӧткӱрген.
Јуук ӧйдӧ студияда коляскалу улуска јарамыкту бальный бијениҥ клазы ачылары темдектелет. Кенек улуска ла олордыҥ билелерине бијениҥ тилиле јондыкла текши тилди табарына болужар деген амаду тургузылган. Биједе кижиниҥ эди-каны, бӱткӱл бойы башка-башка кӱӱни, оныҥ бӱдӱмдерин кӧргӱзип, «кожоҥдоор» учурлу. Кӧгӱстеги байлык јайымга чыгары каруулу керек.
Мында ла су-кадыкка јарамыкту фитнес балдарга ла јаан улуска «Kangoo Jumps» деген ботинкалу бијелеери аайынча класстар бар. Телекейде Kangoo Jumps Power деген программа элбеде јарлу болуптыр. Бу программала таскадынганы су-кадыкка тузалу, кижиниҥ бойына каршузы јок. Ботинканы кийип таскадынза, баланыҥ да, јаан да улустыҥ ончо балтырлары эрчимдӱ иштеп јат. Сын-арканы, белди, јалмаштыҥ, тизениҥ ӱйелерине келижип турган «јӱкти» јеҥилтет. Кижиниҥ јӱрегиниҥ тамырларыныҥ ижи керектӱ кемине, ордына турарына болужат. Аннайда ок артык бескелӱ улустыҥ бескезин јабызадат, кижиниҥ эт-канында јуулган јууны тӱрген јоголтот. Шак бу ӧдӱк јерге тийетен согултаны 80% јабызадат. (IPS патенттӱ система). Тургуза ӧйдӧ мында јаан улустыҥ эки бӧлӱги иштеп јат. Олор сӱреен солун, јараш бије кӧргӱсти.
Студияда «Kangoo Discovery» деген программа аайынча ачылган класстар балдардыҥ јаштарынаҥ, белетенижинеҥ камааны јогынаҥ олордыҥ ончозына јарамыкту. Ӧткӱрилип турган ӱредӱ балдарды чыдамкай, турумкай, сын-арказы тӱс болорына таскадат. Онойдо ок балдарды бойлоры, командазы керегинде бийик кӱӱн-тапту, оморкок, бой-бойы учун каруулу, нак болорына ӱредет. Балдар чӱмдӱ, јараш ботинкаларды кийип, ийиктелип-бијелеп, ойноп, секирип-јӱгӱрип јатканы сӱреен. Јилбиркеген, соныркаган улус балдарыла кожо «Стимул» студияга барып келгедий…
Јуулган улус мындый чӱмдӱ ӧдӱкти кийип, кайкамчылу бијени кӧргӱскендерди изӱ колчабыжула уткыды.
Спорттыҥ ла су-кадыктыҥ бу студиязында ченемелдӱ, јайалталу ӱредӱчилер, таскадаачылар Ольга Кытатова, Аруна Кочкорова ла Алия Матюшенко бирлик амадула иштеп јат. Су-кадык јӱрӱмге таскадып, ӱредип јаткан ӱредӱчилер ӱренчиктерине јӱректериниҥ јылузын, билерин-билгирин акту кӱӱндеринеҥ берет.
Келген айылчыларга, туружаачыларга, болушкан-јӧмӧгӧн улуска «Стимул» студияныҥ адынаҥ быйанду сӧстӧрин айдып, Быйанду самараларын, кереес сыйларын С. Т. Пекпеевтиҥ фондыныҥ јааны ла ӱлекердиҥ башкараачызы Радмила Пекпеева, бу ӱлекер аайынча ӧмӧ-јӧмӧ иштеп јаткан Ольга Кытатова, Эл Курултайдагы јашӧскӱримниҥ парламентиниҥ председатели Игорь Асканаков табыштырдылар.
Бу студияны ачарга эрчимдӱ ле турумкай иштеген јииттерге сӱреен кӧп спонсорлор болушкан. Олордыҥ ады-јолдоры бу кӧдӱриҥиде база адалды.
Келген айылчылар студияга ичкери ле једимдӱ јол кӱӱнзедилер.
К. ПИЯНТИНОВА
ТОП
«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар
Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы
«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»
Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны
«Баатырларыс ойгонып калды…»
(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым