Аргадаачылардыҥ кӱни темдектелген

25.12.2018

Алтай Республиканыҥ башчызы, башкарузыныҥ председатели Александр Бердников Аргадаачыныҥ кӱнине учурлай П. В. Кучияктыҥ адыла адалган драмтеатрда ӧткӧн кӧдӱриҥилӱ јуунда турушкан.

Республиканыҥ башкараачызыныҥ эзеткениле, ороонныҥ президенти Владимир Путин јаҥныҥ бастыра органдарыныҥ ла профильный структуралардыҥ ижиниҥ тӧс ууламјызы — нацияны чеберлеп алары деп канча катап темдектейт. Бу иш-керекте граждандар јеткерге алдыртпазын ла су-кадык болорын јеткилдеери јаантайын тӧс ууламјы болор учурлу. «Бу ээжи-некелтелер бистиҥ кӱнӱҥги ижистиҥ тӧзӧлгӧзи болуп јат» — деп, Александр Бердников темдектеген.

«Слер, аргадаачылар, улуска эҥ ле кӱч ӧйдӧ керектӱ, слер улустыҥ јӱрӱмин аргадап јадыгар ла јеткер-тӱбекке алдырткандардыҥ сок јаҥыс ижемјизи болодыгар. Бӱгӱнги айалгаларда, качан сакыбаган јанынаҥ техногенный јеткерлер боло бергедий деген чочыдулу айалгалар кӧптӧп каларда, улус мындый служба барын ла болуш аларга кайдаар баштанарын билер. Ол служба — МЧС» — деп, башчы айткан.

Оныҥ ајарганыла, Россия Федерацияныҥ граждан корулаш, сакыбаган јанынаҥ кызалаҥ айалгалар ла олордыҥ салтарларын јоголторы аайынча министерствозы бастыра профильный структуралар ортодо эҥ ле јиит, ол 28 јыл кайра тӧзӧлгӧн. «Бу структура — бӱгӱнги Россияла јажыт деп айдарга јараар. Ол тушта, Советский Союз јайрадылган кийнинеҥ, МЧС тӧзӧӧр деген јӧп јарадылган болгон. Ведомство как-куру јерде тӧзӧлгӧн болгон, ӧткӧн јылдардыҥ туркунына ол улустыҥ јӱрӱмин кичеери ле аргадаары аайынча арга-чакту ведомство болуп калган» — деп, республиканыҥ башкараачызы темдектеген.

Александр Бердниковтыҥ айтканыла, тургуза ӧйдӧ Алтай Республикада улусты аргадаарына ла болужарына керектӱ бастыра не-немелер бар, ол тоодо авиационный, ӧрт ӧчӱрер ле кӧпчиген сууга алдырткандарды аргадаар техника. Бу система кандый бир јеткер-тӱбек болбозын јеткилдеерине ле болушка келерине белен болгонын 2014 јылда чайык ӧйинде кӧргӱскен. Ол тушта јаан јеткер-неме болгодый јерлер јаар техника, керектӱ ӧскӧ дӧ не-немелер ол ло тарыйын аткарылган болгон.

«Бис улус ортодо коромјы болбозын јеткилдегенис, онызын Россияныҥ президенти Владимир Владимирович Путин бийик баалап темдектеген. Бу иш-керектиҥ аайына аайлу-башту чыккан тоолу субъекттердиҥ тоозында Алтай Республика база адалган болгон» — деп, башчы айткан.

Оныҥ темдектегениле, тургуза ӧйдӧ бастыра иш јеткер-неме болбозын озолондыра јеткилдеерине ууландырылган. Кызалаҥ айалгалардыҥ салтарларын јоголткончо, андый айалгалар болбозын озолондыра јеткилдеер керек. Онызы, Александр Бердниковтыҥ айтканыла, анчада ла Алтай Республикага јаан учурлу. Нениҥ учун дезе бистиҥ тергеениҥ јери јӱзӱн-башка ар-бӱткендик кызалаҥ болгодый чочыдулу јер болуп јат.

«Јылдыҥ ла бистиҥ јердӧӧн эки миллионноҥ кӧп туристтер келет, олордыҥ кӧбизи кандый да аҥылу белетениш ӧтпӧгӧн улус. Кезик туристтер аргадаачыларда регистрация ӧтпӧй, кырлар јаар барат, чакпынду сууларла кемелерлӱ јӱзет. Олордыҥ кезиги јеткер-тӱбекке де алдырткан учуралдар болот. Слер бойыгардыҥ јӱрӱмигер керегинде сананбай, олорды аргадап јадыгар. Слерге јеҥил эмес ле нерелӱ ижигер учун јаан быйанымды айдып турум. Слердиҥ ижигер — чындап та салым берген иш» — деп, башчы ӱзеери айткан.

Александр Бердников анчада ла МЧС-тыҥ бистиҥ тергее аайынча Тӧс башкартузыныҥ јааны болгон Игорь Букинге јаан быйан айткан. Шак ла бу кижи ол ведомствоны 2005 јылдаҥ ала 2017 јылга јетире башкарган. Оныҥ ӧзӱмине, арга-кӱчи тыҥыырына јаан камаанын јетирген башкараачы болгон.

Байрамга учурлалган кӧдӱриҥи ӧйинде кайралдар табыштырылган. Алтай Республиканыҥ эл-јонын ла јерин кызалаҥ айалгалардаҥ корыыр, јеткер-неме болбозын озолондыра јеткилдеер ле андый айалгалардыҥ салтарларын јоголтор бӧлӱкте кӧп јылдардыҥ туркунына једимдӱ иштегени учун Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ грамоталарыла Турачак јурттыҥ 6-чы таҥмалу ӧрт-аргадаачы бӧлӱгиниҥ тискинчизи Алексей Башунов, Кан-Оозы јурттыҥ 9-чы таҥмалу ӧрт ӧчӱрер бӧлӱгиниҥ ӧрт ӧчӱреечизи Владислав Бычков, Горно-Алтайск каланыҥ 2-чи таҥмалу ӧрт-аргадаачы бӧлӱгиниҥ тискинчизи Николай Ефимов, Алтай Республикада граждан корулаш, кызалаҥ айалгалар ла ӧрт-тӱбек болбозын јеткилдеери аайынча башкартуныҥ бедиреер-аргадаар отрядыныҥ јааны Иван Смышляев ле бу отрядтыҥ аргадаачызы Александр Решетов кайралдаткан.

Служебный ижиндеги једимдери, ак-чек ижи ле профессионал байрамла — Аргадаачыныҥ кӱниле колбой Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ, башкарузыныҥ председателиниҥ Быйанду самаралары Россияныҥ МЧС-ыныҥ Алтайдагы бедиреер-аргадаачы отрядына ла бу отрядтыҥ 1-кы классту аргадаачызы Эркен Иркитовко, Оҥдой јурттыҥ 8-чи таҥмалу ӧрт ӧчӱрер бӧлӱгиниҥ тискинчизи Роман Сарайкинге, Алтай Республикада граждан корулаш, кызалаҥ айалгалар ла ӧрт-тӱбек болбозын јеткилдеери аайынча башкартуныҥ бедиреер-аргадаачы отрядыныҥ аргадаачызы Владимир Шипицынга табыштырылган.

Россия Федерацияныҥ МЧС-ыныҥ Алтай Республика аайынча ГУ-зыныҥ јааны Андрей Бурлаков кӧдӱриҥилӱ јуун ӧйинде бу службаныҥ тӱгенип јаткан јылдагы ижи керегинде куучындап тура, текши иш чокым тӧзӧлгӧлӱ ӧткӧнин темдектеген. Ведомствоныҥ ишчилери айыл-јурттарда болгон 252 ӧртти ӧчӱрген, јеткер-тӱбекке алдырткан улусты бедиреери ле болужары аайынча 62 операция ӧткӱрген, 200-теҥ кӧп ДТП-лардыҥ салтарларын јоголторында турушкан, ондор тоолу улустыҥ јӱрӱмин аргадаган.

«Аргадаачыныҥ профессиязы јаҥыс ла кӱндӱлӱ иш эмес, је анайда ок ол эҥ ле уур-кӱч ле каруулу иштердиҥ бирӱзи болуп јат. Ведомствоныҥ ишчилери јалтанбас, ижине чындык, улуска болужарына јаантайын белен болгоны — МЧС-тыҥ ишчилерин, аргадаачыларды ла ӧрт ӧчӱреечилерди аҥылайт. Ижигерге чындык болгоныгар ла профессионализмигер учун јаан быйан» — деп, ол айткан.

Аргадаачыларды профессионал байрамыла АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ вице-спикери Михаил Терехов ло Алтай Республика аайынча баш федерал инспектор Дмитрий Колозин база уткыган.

«Слер бойыгардыҥ јӱрӱмигерди сӱрекей каруулу, уур-кӱч ле ол ок ӧйдӧ кӱндӱлӱ профессияга учурлаганар. Кажы ла кӱн, амыраар ӧй лӧ кӱндер јогынаҥ, слер јеткер-тӱбекке алдырткан улуска болушка келип јадыгар. Слердиҥ јеҥил эмес ижигер учун кайрал — аргадалган јӱстер тоолу улустыҥ јӱрӱми, слерге албаты-јон јанынаҥ тоомјы. Слер болушка кыйалта јогынаҥ келеригерди улус јакшы билер» — деп, Дмитрий Колозин айткан.

Кӧдӱриҥилӱ јуунныҥ учында байрамдык концерт болгон, анда Алтай Республиканыҥ јарлу јайаандык ӧмӧликтери турушкан.

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина