Алтайдын Чолмоны

Г. И. Чорос-Гуркинниҥ чыккан кӱни

15.01.2019

Алтай Республиканыҥ тӧс калазында чаган айдыҥ 12-чи кӱнинде атту-чуулу јерлежис, јурукчы, јондык ишчи ле бичиичи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 149-чы јылдыгына учурлай элбек керектер ӧтти. Олорды Г. И. Чорос-Гуркинниҥ адыла адалган «Оностогы кӱрее» деп јондык фонд, «Алтайдыҥ Чолмоны» республикан газеттиҥ редакциязы ла А. В. Анохинниҥ адыла адалган эл музей тӧзӧп ӧткӱрдилер.

Эртен тура Г. И. Чорос-Гуркинниҥ кереезиниҥ јанында јаҥжыкканыла митинг ӧтти. Митингке јуулгандардыҥ алдына уткуулду сӧзин АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ председатели Владимир Тюлентин айтты. «Бӱгӱн республика улу јерлежис Григорий Иванович Гуркинге тоомјызын кӧргӱзип, оныҥ адын эзедет. Ол бойыныҥ политикадагы да, јайаандыкта да кӧп керектериле тӧрӧл јерине сӱӱш баштапкы јерде турганын керелеп салган. Григорий Иванович тӧрӧл јерин ле калыгын, оныҥ чӱм-јаҥдарын сӱреен сӱӱген ле тоогон, келер ӱйелерге бийик амадулар тургузып тура, кажы ла кижи тӧрӧлчи кӱӱнин ле калыгыныҥ байлыктарын кӧптӧдӧрине иштеериниҥ тем-јозогын кӧргӱскен. Туулу Алтайда парламентаризмди тӧзӧӧриниҥ бажында туруп, улу јурукчы бу керектерге бастыра ийде-кӱчин берген» – деп, спикер айтты. Ол онойдо ок былтыр Горно-Алтайсктагы аэропортко Г. И. Чорос-Гуркинниҥ адын адаар тушта, бу кижиниҥ ады республиканыҥ эл-јонын бириктирер ийдезин эмдиге јылыйтпаганын кӧргӱскенин темдектеди.

Уткуулду сӧзин АР-дыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ ордынчызы Игорь Коршунов айдып, кереестиҥ јанында јуулыжып, Туулу Алтайдыҥ улу уулын, јарлу јондык-политикалык ишчи ле јайалталу јурукчы, калыктыҥ бирлигиниҥ кереези болуп калган Г. И. Чорос-Гуркинди тооп ло ундыбай јӱргенисти кӧргӱзери јакшынак јаҥжыгу боло берди деп темдектеди. Оныҥ айтканыла, тергееде улу јерлештиҥ эземине учурлалган кӧп керектер эдилген, ол тоодо культураныҥ ла санаттыҥ колледжи, каладагы сквер, кӧп оромдор ло Оностогы школ оныҥ адыла адалган. Эл музейде оныҥ јуруктары тургузылган. Келер јылда јурукчыныҥ 150 јылдыгына учурлай ӧткӱрилетен керектер керегинде АР-дыҥ башкарузы јакаан чыгарган. Ол тоодо Оностогы јурт-музейди орныктырары улалып тӱгенер, онойдо ок јылдыкты ӧткӱрери керегинде јондыктыҥ шӱӱлтелерин јууры ӧдӧт. Республиканыҥ статузы – улу јерлежиске тургузылган тӧс кереес болуп јат».

Эл музейдиҥ Оностогы јурт-музейи деп филиалыныҥ јааны Евгений Тукуеков уткуулду сӧзинде Григорий Ивановичтиҥ келер ӧйлӧрдӧги ӧзӱми иконалар јураарыныҥ школынаҥ башталганын темдектеди. «Каланыҥ экономикалык техникумынаҥ ыраак јокто Алтайский православный миссияныҥ туразы турган. Ондо келер ӧйдӧ митрополит боло берген Макарий адай иштеген. Ондо келер ӧйдиҥ улу јурукчызы иконалар јурап, будуктарла, кистьтерле танышканы, јураарыныҥ баштапкы јажыттарына ӱренгени јаан учурлу болгон. Оноҥ бери ӧйлӧрдӧ јурукчыныҥ салымына јаан камаанын улу билимчилер, јурукчылар база јетирген: Анохин, Потанин, Шишкин… Гуркин интернационалист болгонын оныҥ бу колбулары керелейт. Јурукчыныҥ улу јайаан иштери мӧҥкӱлик. Бӱгӱнги кӱнде бистиҥ балдарыс оныҥ јуруктарыла база таскадылып јат». Евгений Тукуеков уткуулду сӧзинде АР-дыҥ башчызы Александр Бердниковтыҥ јурукчыныҥ Оностогы јурт-музейин орныктырар иштерге ајарузы ла болужы јаан болгонын база темдектеди.

Уткуулду сӧзин онойдо ок АР-дыҥ јурукчылар биригӱзиниҥ јааны Елена Тодышева база айтты.

Митингтиҥ туружаачылары керееске изӱ јӱректиҥ сӱӱжиндий кып-кызыл чечектерди улу јерлежине бажырган кептӱ јабыс бӧкӧйип салдылар.

(Улалганы 8-чи бӱкте)