Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Кӧп јаҥыртулар эдилген

18.01.2019

Сибирьдеги федерал округтыҥ калаларыныҥ бирӱзи Красноярскта быјыл тулаан айдыҥ 2-12 кӱндеринде студенттердиҥ телекейлик кышкы Универсиадазы ӧдӧри керегинде бис мынаҥ озо бичиген эдис. Бӱгӱн газеттиҥ кычыраачыларын маргаандарга белетеништӱ иштер канайда ӧдӱп турганыла таныштыруны оноҥ ары улалтып турубыс.

Губернатор јакылталар берген

«Бис Красноярскты тӧс калалардыҥ бӱдӱм-кеберине келиштире јаҥырта тудуп јадырыс. Оныҥ тудум иштерине кӧп акча-манат чыгарылган ла эл-јоныныҥ ас эмес ийде-кӱчи тузаланылган. Анайып, 2018 јылда каланыҥ ӧзӱмине јакшынак тӧзӧлгӧ салынган. Универсиадала колбулу иштер келер ӧйдӧ база эрчимдӱ ӧдӧр. Мынаҥ ары «Енисейдеги Сибирь» деген инвестициялык ӱлекерди элбедип, оныҥ аргаларын толо тузаланар керек. Красноярск каланыҥ бастыра эл-јонын јаан мегаполис болгон ийде-кӱчиле толо јилбиркедер учурлу» — деп, Красноярсктыҥ мэри Сергей Ерёмин куучындайт.

Мэр журналисттерге каланыҥ тураларыныҥ дизайн-коды керегинде куучындап, эскизи јеткен туралардыҥ ордына кӧп јаҥылары тудулган деп айткан. Кӱрлерде ле кӧрӱмјилӱ тураларда јӱзӱн-башка јарыткыштар кондырылган. Оныҥ шылтузында концерттер ӧткӱрер јаан залдыҥ, музейлердиҥ тӧс јериниҥ туразы ла Енисей суула јӱзӱп турган керептердиҥ вокзалы танылбас болуп кубулган.

Калганчы он јылдыҥ туркунына калада мындый кемдӱ иштер ӧткӱрилбеген.

Јетире эдилбеген иштер база бар. Ол керегинде С. Ерёмин база айткан. Куучын-эрмек акча тӧлӧп тургузып турган автопарктар керегинде ӧдӱп јат. Парктар јанынаҥ сурактар эмдиге јетире ачыгынча артат. Крайдыҥ губернаторы Александр Усс оныла колбулу иштердиҥ бир кезектерине база ајару эткен: «Туралардыҥ тыш бӱдӱмин кееркедери јанынаҥ чала когыс иштеп јадырыс. Илип салган рекламалардыҥ плакат-щиттери некелтелерге келишпей турган болзо, олор нениҥ учун эмдиге јетире уштылбаган? Эскизи јеткен 500 ларекты јемирип, јайладып салдыс, а кереги јок рекламалар оҥып калган ол ло бойлоры тургулап јат». Губернатор темдек эдип, Перенсонныҥ оромында турган јантык тура керегинде айткан: «Оныҥ чирип калган каалгазында Универсиадага уткый «Бу бистиҥ калабыс!» деген кычырулу реклама кадалган. Чын, бис калабысла јолду оморкоп јадырыс. Мында кандый да куучын јок. Је бу јараш реклама ӧскӧ јерде не кондырылбаган? Кӧрӱмјилӱ рекламалардыҥ туратан јерин ажындыра чокымдап турар керек эмес пе?».

А. Усстыҥ айтканыла, рекламаныҥ рыногында ишти тӧзӧмӧлдӱ ле аайлу-башту ӧткӱрерге компанияларды аукцион ажыра талдаар керек. Ол каланыҥ башкараачыларына баштанып, јаан ајаруны ЖКХ-ныҥ ла транспорттыҥ бӧлӱктерине, Универсиаданыҥ кийнинде болотон јадын-јӱрӱмге этсин деп сураган. «Красноярск Россияныҥ эҥ артык калаларыныҥ бирӱзи болгонын элдеҥ озо кӧрӱмјилӱ ле јакшы керектериле бӱдӱмјилеер учурлу. Јаан јашту ӱйе биске энчиге Сибирьдиҥ талдама деген калаларыныҥ бирӱзин артыргыскан. Калганчы тӧрт јылдыҥ туркунына Красноярск спортто элбеде танылу болуп калды. Оныҥ ӧзӱмине студенттердиҥ быјыл тулаан айда бистиҥ јеристе ӧдӧтӧн телекейлик Универсиадазы јаан камаанын јетирген. Је биске бойыстыҥ тергеебистиҥ келер ӧйи керегинде быжу сананып, канча ла кире кӧп иштеер керек». Губернатор эскизи јеткен рекламалардыҥ щиттерин тӱрген-тӱкей јайладары, улусты эскирген туралардаҥ јаҥыларына ӧйлӱ-ӧйинде кӧчӱрери, каланыҥ Горькийдиҥ адыла адалган тӧс паркын јаҥырта тудары јанынаҥ ла јонјӱрӱмдик учурлу ӧскӧ дӧ јакылталар берген.

Туристтерге амыраар аргалар

Туристтерге билеттер садары Красноярскта башталды. Олорго Универсиада ӧдӧтӧн ӧйдӧ 343 муҥ салковойго јакшынак амырап алар аргалар тӧзӧлгӧн. Маргаандардыҥ дирекциязыныҥ пресс-службазыныҥ јетиргениле, кажы ла турга Красноярскта јадатан ла амырайтан программалар кирет. Трансферде коночылык турада ол эмезе хостелде токтойтоныныҥ, маргаандарга ла каланыҥ ичиле экскурсияларга јӱретениниҥ сурактары ајаруга алылган.

«Бронзовый» деген тур баазыла эҥ ле јеҥил. Бу турдагы тӧрт кӱнниҥ амыражыныҥ баазы 13 муҥ салковой ла оноҥ ӧрӧ. Бу акчала туристтерди 4-8 кижи јадатан хостел-комнатада јаттыргызып јадылар, аэропорттоҥ конотон јерге ле ойто аэропортко јетире трансфер тӧзӧйдилер. Анайда ок «А» категориялу билеттерле кажы ла кӱн эки маргаанга ла каланыҥ ичиле ӱч сааттыҥ туркунына болотон эксурсияга барып келер аргалар бар.

«Алтын+» деген тур дезе эҥ ле баалу. Бу турдыҥ тӧрт кӱнге туратан баазы 343 муҥ салковой. Бу турла тузаланган кижи каланыҥ чике ле ортозында турган тӧрт чолмонду коночылыкта јадар. Оны аэропорттоҥ Mercedes S222 таҥмалу кӧлӱк јетирер ле ол кӱнӱҥ сайын маргаандарга јӱрер аргалу. «Алтын+» турдыҥ ээзине каланыҥ ичиле таҥынаҥ экскурсияларга јӱрер аргалар берилет, ого таҥынаҥ башка кӧлӱк ле таҥынаҥ башка атташе (кижи) чыгарылат.

Кӧлӱктердиҥ јӱрӱжи токтодылат

Крайдыҥ тӧс калазында чаган айдыҥ 13-20 кӱндеринде Универсиаданыҥ спорт аайынча программазына кирип турган бӱдӱмдерле — фристайлла, сноубордло, керлингле ченелтелӱ маргаандар ӧдӱп јат. Оныла колбой Красноярсктыҥ оромдорында кӧлӱктердиҥ јӱрӱжиниҥ графигине кубулталар эдилген. Ол керегинде каланыҥ мэриязы јетирет.

Маргаандар ӧдӧр кӱнде «Сопка» деген кластерге ле спорттыҥ Иван Ярыгинниҥ адыла адалган ӧргӧӧзи јаар јӱрӱп турган автобустардыҥ, трамвайлардыҥ, троллейбустардыҥ ла таксилердиҥ јӱрӱжиниҥ ӧйи ле ууламјылары кубулган. «АМАКС» коночылыктыҥ ла Дубровинсктеги оромдогы 80-чи таҥмалу тураныҥ јанындагы токтодулар удурумга база иштебес.

П. КАБАР белетеген

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина