Билим телекейинде ады-јолы танылу

29.01.2019

М. В. Чевалковтыҥ адыла адалган эл библиотекада Алтай Республиканыҥ билиминиҥ нерелӱ ишчизи, филология билимдердиҥ кандидады Р. А. Палкинаныҥ 80 јажына учурлалган јайаандык эҥир ӧтти.

Јарлу билимчиниҥ ады-јолы Сибирьдиҥ литературоведениезинде алтай, тува ла хакас литератураларды шиҥжӱлегениле бек колбуда. Раиса Атвасовна 500-теҥ ажыра билим ле 50-неҥ ажыра билимдик учурлу ла јаан јилбӱде бичимелдердиҥ авторы, 2 бичиктеҥ турган «История алтайской литературы» деген ӧмӧлӱ иштиҥ баш редакторы, једимдӱ ле ак-чек ижи учун «За заслуги перед Оте-чеством» деген орденниҥ II степеньдӱ медалиле кайралдаткан.

Тоомјылу ла байлык ченемелдӱ билимчини учурлу јажыла најылары, кожо иштеген улузы бу эҥирде акту кӱӱндеринеҥ уткып, јылу кӱӱнземелдерин айттылар. Эл Курултайдыҥ ӱредӱ, культура, спорт, јашӧскӱримниҥ политиказы, јондык биригӱлер ле СМИ-лер аайынча комитединиҥ јааны В. Н. Уханов Раиса Атвасовнаныҥ билимдеги јеткен једимдерин, алтай калыктыҥ кӧгӱс байлыгыныҥ ӧзӱмдӱ јолына тузалу, јарамыкту ижин бийик баалады. Јайаандык эҥирде јылу сӧстӧрин АР-дыҥ эл кайчызы, бичиичи, фольклорчы Т. Б. Шинжин, ӱредӱчилердиҥ билгирлерин бийиктедер ле такыптаҥ ӱредӱ берер институттыҥ алтай тилдиҥ ле литератураныҥ кафедразыныҥ јааны Ж. И. Амырова, Алтаистиканыҥ С. С. Суразаковтыҥ адыла адалган билим-шиҥжӱлӱ институдыныҥ ишчилери У. Н. Текенова, М. С. Дедина, Т. М. Садалова айттылар. Тамара Михайловна тӱӱкиниҥ, тилдиҥ ле литератураныҥ билим-шиҥжӱлӱ институдын (эмдиги Алтаистиканыҥ институдын) 1997-2002 јылдарда башкарган. Раиса Атвасовна мында тӧртӧн јылдаҥ ажыра иштеген.

Ады-чуузы ыраак-јуук талаларда, билим телекейинде элбеде јарлу билимчиниҥ ӱренчиги, культура ла тӱӱки аайынча тӧс јердиҥ башкараачызы С. Ш. Катынова ӱредӱчизиниҥ, таскадаачызыныҥ билимде аҥылу учуры јанынаҥ айтты.

ГАГУ-ныҥ алтаистика ла тюркология аайынча факультединиҥ кафедразыныҥ јааны М. П. Чочкинаныҥ айтканыла, «бӱгӱнги кӱнде Интернеттиҥ ле плагиаттыҥ ӧйинде тыҥытту, сӧзи чындык, кӧрӱми, кӧкси тереҥ билимчилер сӱрекей ас. Олор сӧстиҥ учурын да, баазын да билер. Шак ондый билимчилердиҥ бирӱзи — Раиса Атвасовна».

Эл библиотеканыҥ ишчизи литературовед Э. П. Чинина Раиса Атвасовнаны библиотеканыҥ чындык најызы, кычыраачызы деп аҥылады. Ол английский классический литератураны јилбиркеп кычырат. Калганчы ӧйдӧ эмдиги ӧйдиҥ азербайджан бичиичи-прозаиги Чингиз Абдуллаевтиҥ јайаандык ижи соныркадат.

Јайаандык эҥирде сӧс айткандар Р. А. Палкинаныҥ ару, ак санаазын, јӱрӱмдик кӧрӱми чокым, ичкери болгонын аҥылап темдектедилер. Ол бир де кӱчсинбес, јорыктаарын, јаҥы јерлерле, јаҥы улусла таныжарын јакшызынар. Оныҥ учун Раиса Атвасовна ӧскӧ ороондорло до јорыктайт, кӧп тоолу билим конференцияларда эрчимдӱ туружат.

Эл библиотеканыҥ краеведение ле национальный библиография бӧлӱгиниҥ ишчилери Раиса Атвасовнаныҥ јӱрӱмдик ле јайаандык јолына учурлалган солун кӧрӱни белетеген. Кӧрӱде билимчиниҥ иштери, газеттерде јарлалган бичимелдери, ӱредер-методикалык пособиелери ле ӧскӧ дӧ иштери јуулган улуска јилбилӱ болды.

Раиса Атвасовна јарлу алтай бичиичи Эркемен Палкинниҥ эш-барааны. Билимчи, чындык эш-нӧкӧр Эркемен Матыновичтиҥ эрјинедий энчи байлыгын кӧстиҥ чогындый чеберлеп, јерлештери бу байлыкла јууктада таныжып, кычырып, кӧксине салзын деп јаан ишти турумкай бӱдӱрет. Р. А. Палкина бойыныҥ угы-тӧзине, тазыл-тамырына сӱреен каруулу, ого карузып, оныла оморкоп јӱрет.

Јайаандык эҥирдиҥ туружаачылары оныҥ ӧзӧргӧ, билерге кӱӱн-табы, амадузы, иштеҥкейи, бекем ӧзӧги јиит ӱйеге јозок болорында алаҥзу јок деген тӱп-шӱӱлте эттилер. Билимчиниҥ јӱрӱми, иштеген ижи билимде јолын јаҥы ла баштап јаткан билимчилерге сӱреен керектӱзин бу туштажу лапту кереледи.

К. ТӦЛӦСОВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина