Алтайдын Чолмоны

Сценада – јаҥы ӱйениҥ јайалталары

29.03.2019

Балдардыҥ ӱзеери ӱредӱзиниҥ республикан тӧс јери тулаан айдыҥ 26-27 кӱндеринде балдардыҥ театральный кӧргӱзӱлериниҥ Россияда ӧдӱп јаткан Театрдыҥ јылына учурлалган «Театр школдыҥ сценазында» деп адалган талалык ачык байрамын кӧдӱриҥилӱ айалгада ӧткӱрди.

Театрдыҥ јылында таланыҥ ӱренчиктериниҥ театральный кӧргӱзӱлериниҥ байрамы мынаҥ озо аймактарда бийик кеминде ӧткӧн. Школдордыҥ сценаларында ӱренчиктер ӱредӱчилериниҥ јӧмӧлтӧ-болужыла солун ойындар тургускан, кӧрӧӧчилерге кӧргӱскен. Эҥ артыктары, байа талдама деген кӧргӱзӱлер талалык фестивальга чыгарылган. Ӱренчиктер јаскы амыраар кӱндеринде таланыҥ тӧс калазына јаан гастрольдорыла ӧкпӧӧрип келген деп айдарга јараар. Балдардыҥ кажызы ла ӧзӧгинде кожоҥчы, артист, бијечи, бир сӧслӧ, јайаан јайалтазы јаан. Ол јайалтаны чечери, баланыҥ ич-телекейиниҥ байлыгын бастыра јанынаҥ јӧмӧӧри – агару ла каруулу керек. Айдарда, ӱренчиктер ӱредӱчизине баштадып, шак ла мындый ойын-кӧргӱзӱлерде эрчимдӱ туружып, кеендиктиҥ кайкалга бодолду телекейиниҥ јаан јолын, амадузын табат.
«Театр школдыҥ сценазында» деген талалык фестивальда аймактардаҥ 22 театрал ӧмӧлик, чӱмдемелдерди эске, јарт кычырары аайынча ууламјыда 33 ӱренчик турушты. Тургузылган ойын-кӧргӱзӱлер «Кӱӱлик ойын-кӧргӱзӱ», «Драмалык ойын-кӧргӱзӱ», «Кичӱ театрал бӱдӱмдер», «Наадайлардыҥ ойын-кӧргӱзӱзи» ле «Чӱмдемел сӧс» деген ууламјылар аайынча ӧтти.
Алтай Республиканыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министриниҥ ордынчызы Елена Дадочкина театральный фестивальдыҥ туружаачыларын Театрдыҥ јылыла, ӧдӱп јаткан байрамла уткып, једимдер, јеҥӱлер кӱӱнзеди.
Елена Анатольевнаныҥ айтканыла, јакшынак актерлор јилбилӱ ойындарын экелген. Актерлордыҥ, чӱмдемел сӧсти сӱӱчилердиҥ јилбӱзи јаан. Олор бичиктер кычырарын баштапкы јерде тургузат. Бичикке кӱӱндӱ балдар анчада ла театр, ондогы ойын-кӧргӱзӱлер керегинде кычырарга артыксынат. Театр кандый да ӧйдӧ кӧрӧӧчиге, јаанына да, јажына да, сӱӱнчи, кӧӧрӧм кӱӱн-санаа сыйлап јат. Онойдо ок кӧргӧнине тайанып, ӧрӧ ӧзӧр арга берет.
Фестивальдыҥ туружаачыларын окылу жюриниҥ председатели Галина Кончева база уткыды. Ол Театрдыҥ јылында ӧдӱп јаткан театральный марафонныҥ учуры јанынаҥ айтты. Марафонныҥ сӱр-темдеги, Грецияныҥ амфитеатры сӱреен јараш. Бистиҥ республикада эстафета бийик кеминде ӧткӧн. Алтай Республика дезе сӱр-темдекти Тыва Республикага кӧдӱриҥилӱ айалгада табыштырган. Јаан учурлу эстафета ороонло кӧдӱриҥилӱ барып јат.
«Театр школдыҥ сценазында» деген талалык фестивальды «Кӱӱлик ойын-кӧргӱзӱ» деген ууламјыда Јодролуныҥ школыныҥ «Светлячок» деген театрал ӧмӧлиги «Летучий корабль», Кызыл-Ӧзӧктиҥ школы «Кошкин дом» деген кӱӱлик ойындарыла ачты.
«Драмалык ойын-кӧргӱзӱ» ууламјыда каланыҥ 3-чи таҥмалу гимназиязыныҥ «Маленький принц», санаттыҥ «Адамант» школыныҥ «Прикосновение», Кан-Оозыныҥ балдардыҥ јайаандыгыныҥ «Кӱреелей», Кӧксуу-Оозы аймактаҥ «Кураж» јилбилӱ ойындарын кӧргӱстилер.
«Чӱмдемел сӧс» деген ууламјыда 33 ӱренчик туружат деп байа айтканыс. Бот, бу ууламјыда, темдектезе, каланыҥ 3-чи таҥмалу гимназиязыныҥ, Турачак аймактыҥ, Кызыл-Ӧзӧктиҥ, Экинурдыҥ, Шабалин аймактыҥ, В. К. Плакастыҥ адыла адалган гимназияныҥ, РКЛ-дыҥ, Кош-Агаш аймактыҥ балдардыҥ санат школыныҥ ла оноҥ до ӧскӧ аймактардыҥ школдорыныҥ балдары кыска куучындарды, айдынышты, ӱлгерди чын ла артисттер чилеп сценада јайым, тӧзӧӧндӱ тудунып, эске кычырганы база тыҥытту болды.
Эки кӱнниҥ туркунына балдардыҥ ӱзеери ӱредӱзиниҥ тӧс јериниҥ сценазында санаттыҥ бир бӱдӱми – театрдыҥ јакшынак байрамы ӧтти.
Тулаан айдыҥ 27-чи кӱнинде, Театрдыҥ калыктар ортодогы кӱнинде, балдардыҥ «Театр школдыҥ сценазында» деген талалык ачык байрам-фестивальдыҥ кӧдӱриҥилӱ јабылтазында кӧп тоолу театральный, јайаан ӧмӧликтер, таҥынаҥ ӱренчиктер, келер ӧйдиҥ артисттери байгалу баштапкы јерлерге чыгып, дипломдорло, кереес сыйларла кайралдаттылар.
Кӧдӱриҥиниҥ јабылтазында балдардыҥ ӱзеери ӱредӱзиниҥ республикан тӧс јериниҥ јааны Оксана Митрофанованыҥ темдектегениле, куулгазын кептӱ чӧрчӧк ошкош байрам чӱрче ле ӧдӧ конды. Театральный байрамныҥ программазы сӱреен байлык ла кӧргӱзилген темалар башкаш-башка, мында драма, кокыр-каткы, кожоҥ ло оноҥ до ӧскӧзи артыгынча болды. «Балдарга кеендиктиҥ телекейин ачып, ич-байлыгын чечип, ӱредип јаткан ӱредӱчилердиҥ ижин нерелӱ деп айдарга јараар. Олор бир ле ӧйдӧ ӱредӱчи, режиссер. Је каруулу ла кӱч иштиҥ турултазы сӱӱндирет, оморкодот. Јеткенерге, једимерге токтобогор, болорзынбагар, оноҥ ары ичкери јӱткигер, ӧскӧр» — деп, О. Митрофанова айтты.
Фестиваль ӧйинде балдарга, ӱредӱчилерге жюриниҥ турчылары тузалу мастер-класстар да ӧткӱрген, јӧп-сӱмелер де айдылган.
Онойып, јиит ӧрт ӧчӱреечилердиҥ дружиналары ортодо ӧртти болдыртпазы, отло ајарыҥкай болоры јанынаҥ бӧлӱкте Кызыл-Ӧзӧктиҥ орто ӱредӱлӱ школы, Алфероводоҥ «ДЮПята», Тӧбӧлӧрдӧҥ Алаш Кожабаевтиҥ адыла адалган школдоҥ «Новое поколение» јеҥӱчилдер болуп чыктылар.
«Драмалык ойын-кӧргӱзӱ» ууламјыда Кӧксуу-Оозы аймактаҥ «Кураж» јайаандык биригӱ, «Наадайлардыҥ ойын-кӧргӱзӱзи» ууламјыда Иогачтаҥ «Скоморошки» театры баштапкы јерлерге чыгып, дипломдорло кайралдатты. «Чӱмдемел сӧс» ууламјыда јеҥӱчилдер – Турачактаҥ Юлия Соломатина, Шабалиннеҥ Илья Бухтуев, Дмитриевкадаҥ Богдан Голов, Кош-Агаштаҥ Айкине Саблашева, Кӧксуу-Оозынаҥ Артем Плешков, Кайрукуннаҥ Даниил Санаров.
«Кичӱ театрал бӱдӱм» ууламјыда: Озеро-Курееводоҥ «Затейники», Кайрукуннаҥ «Смешинка», Кара-Кокшадаҥ орто текши ӱредӱлӱ школ јеҥӱчилдер, призерлор болуп кайралдатты.
«Театр школдыҥ сценазында» деген талалык фестивальдыҥ Гран-при сыйы Каспаныҥ орто школыныҥ «Кӱлӱмји» деген театральный студиязына табыштырылды. Олор алтай албатыныҥ «Јалчы койон» деген чӧрчӧгин тургускан. Каспаныҥ артисттери азыйдаҥ бери ады-чуузы јер-алтайды ӧткӧн ине. Айдарда, јаш ӱйе јаандарыныҥ јаҥжыгуларын, албаты театрына, сценага чындык сӱӱжин ол ло аайыла улалтат. Театрдыҥ байрамында Кош-Агаштыҥ, Улаганныҥ, Кан-Оозыныҥ јайаан јайалталары база јакшы, эрчимдӱ туруштылар.

К. ПИЯНТИНОВА
Е. БУТУШЕВТИҤ фотојуругы