Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Нацӱлекерлерди бӱдӱрери аайынча јуунда турушкан

12.04.2019

Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ молјуларын удурумга бӱдӱреечи Олег Хорохордин бу кӱндерде Московский областьта ӧткӧн «Национальные проекты — этап «Релизация» деп адалган јуунныҥ ижинде турушкан.

«Бис национальный ӱлекерлерди белетеери аайынча јаан јолды једимдӱ ӧдӱп чыкканыс. Олор кӧндӱре иштеп баштаган, ӱлекерлерди јӱрӱмде бӱдӱрери аайынча тергеелерле јӧптӧжӱлер тургузылган. Эмди эҥ ле каруулу бӧлӱк башталып јат — олорды јӱрӱмде чокым бӱдӱрери» — деп, РФ-тыҥ башкарузыныҥ аппарадыныҥ јааныныҥ ордынчызы Анатолий Кириенко јуунныҥ ачылтазында айткан. Оныҥ темдектегениле, нацӱлекерлер — јаҥыс ла ээжилерге келиштирте бичилип калган документтер эмес, је анайда ок келер беш јылдыҥ туркунына кӱнӱҥ сайын ӧдӧтӧн уур-кӱч ле кемиле јаан иш. Јуунда нацӱлекерлерди бӱдӱрери јанынаҥ эҥ јакшы тергеелик ченемелдер шӱӱжилип кӧрӱлген ле олорды келиштирте тузаланары јӧптӧлгӧн.
Анатолий Кириенконыҥ аҥылап айтканыла, нацӱлекерлерди бӱдӱрерине јаҥыс ла окылу јаҥдардаҥ эмес, је анайда ок јондыктыҥ да јанынаҥ текшилей шиҥжӱ болор. Федерал ла тергеелик јаҥдардыҥ ижиниҥ тузазыныҥ кеми тӧс 15 кӧргӱзӱ (KPI) ажыра шиҥделер.
Федерал башкаруныҥ аппарадыныҥ ӱлекерлерле колбулу иш аайынча департаментиниҥ башкараачызыныҥ ордынчызы Александр Мальковтыҥ јуунда айтканыла, национальный, федерал ла тергеелик ӱлекерлердиҥ бастыра кӧргӱзӱлери бой-бойыла колбулу. Оныҥ да учун нацӱлекерлерди бӱдӱрери аайынча иш бирлик ууламјылу болор учурлузын башкару ајаруда тудар.
РФ-тыҥ башкарузыныҥ баштапкы вице-премьери, акча-манат аайынча министр Антон Силуанов бойыныҥ куучынында ӱлекерлерле колбулу ишти федерал да, тергеелик те кеминде тӱргендедери керектӱзин аҥылаган. Ол бу јуунда айдылган бастыра шӱӱлтелер ајаруга алылар ла чукталар деген. Бюджет керегинде јасакта бюджеттер ортодо трансферттерди бир ле уунда ӱч јылга келиштирте ууландырары темдектелгенин айдып, оныҥ да учун бу ээжини текшилей тузаланарына ајару эткен.
РФ-тыҥ акча-манат аайынча министриниҥ баштапкы ордынчызы Татьяна Нестеренко ӧрӧ адалган ӱлекерлерди бӱдӱрерин акча-манатла канайда јеткилдеери керегинде јартамал эткен. «Алты јылдыҥ туркунына бу ишке 25,7 трлн салковой акча чыгарылар, ол тоодо 13,2 трлн салковой — федерал бюджеттеҥ. 4 трлн салковой акча бу ишке бюджеттиҥ ӧскӧ бӧлӱктеринеҥ алылып, келиштирте ууландырылган, арткан акчаны НДС-тыҥ кемин кӧптӧткӧниниҥ ле ӧскӧ дӧ аргалардыҥ шылтузында алган. Нацӱлекерлерле колбулу бӱгӱнги иш ӱлекерлер аайынча иш-керектерди башкарарыныҥ јаҥы системазы болуп јат. Анда туружып турган кажы ла туружаачы бастыра кӧргӱзӱлер јанынаҥ отчет эдер учурлу, мында чокым мониторинг ле башкарту болор керек. Бис башкарту иштиҥ јаҥы культуразын тӧзӧп јадыс, текши иштиҥ уч-турулталары ассигнованиелерге тӧзӧлгӧлӧр болор учурлу» — деп, ол айткан.
Ӱч кӱнге улалган јуунныҥ калганчы кӱнинде оныҥ ижинде Россияныҥ премьер-министри Дмитрий Медведев, федерал башкаруныҥ турчылары, тергеелердиҥ јаандары, бизнес-биригӱниҥ, анайда ок ӧзӱмниҥ нацӱлекерлерин бӱдӱреринде туружып турган государственный институттардыҥ чыгартулу улузы турушкан.
Јуунныҥ туружаачылары нацӱлекерлер аайынча тегерик столдор ӧдӧр тушта тергеелик ӱлекерлердиҥ кеминде кӧргӱзӱлерге 2019 јылда једерине ле нацӱлекерлер јанынаҥ федерал ла тергеелик кеминде 2024 јыл кирезинде једерине керектӱ јӧптӧр јанынаҥ шӱӱжӱлӱ эрмек-куучын ӧткӱрген.
Јуунда адакы сӧзин айдып тура, Дмитрий Медведевтиҥ темдектегениле, башкаруныҥ турчылары ла тергеелик јаҥдар национальный ӱлекерлер аайынча иште јаантайын јуук колбуда болор учурлу.
«Тергеелердиҥ ле федерал башкаруныҥ башкараачылары ортодо колбу окылу эмес, бир де токтоду-ӱзӱктелиш јогынаҥ болор учурлу. Кандый да суракты чокымдап ийерге турган болзо, тӱрген телефондожып, јолугып ла шӱӱжип ийер керек. Слер ишти шак ла андый ууламјыла тӧзӧп алзын деп кӱӱнзейдим. Јӱк ле анайда иштезе, јарамыкту уч-турулталар болор» — деп, премьер-министр айткан.
Россияныҥ акча-манат аайынча министри Антон Силуанов закупочный иш-керектердиҥ оптимизациязы ла олордыҥ иштеер айалгаларын јеҥилтери керегинде јакылталарды бӱдӱрери јанынаҥ кандый иштер ӧткӱрилип турганы керегинде куучындаган. Оныҥ јетирӱзиле, государственный ла муниципал керексиништерди јеткилдеери јанынаҥ товарлардыҥ, иштердиҥ ле јеткилдештердиҥ закупкаларыныҥ бӧлӱгинде контрактный системага кубулталар кийдирери керегинде федерал јасактыҥ ӱлекери белетелип калган ла Госдумада кӧрӧрине чыгарылган.
Јасактыҥ ӱлекеринде темдектелген кубулталар нацӱлекерлерди бӱдӱрери кеминде јӧптӧжӱ-контракттарды тургузарына ла бӱдӱрерине камаанын јетирер. Темдектезе, строительство аайынча јӧптӧжӱлерди тӱрген тургузарына, керек тушта олорго кубулталар кийдирерине ле ӱлекерле колбулу тӱп-шӱӱлтелерди чокымдаарына керектӱ кубулталар ол ӱлекерде айдылып калган.
Олег Хорохордин «Экология» деген нацӱлекерди бӱдӱрери аайынча сурактарга учурлалган тегерик столдыҥ јуунында турушкан. Текши алар болзо, Алтай Республика 12 нацӱлекердиҥ 10-ныҥ тоозына кирип турган 39 федерал ӱлекерлердиҥ составына кирип јат. Тергеениҥ удурум башкараачызыныҥ айтканыла, олорды бӱдӱрериниҥ сурактары келер јуук ӧйдӧ болотон јуунда шӱӱжилип кӧрӱлер.
«Национальный ӱлекерлерди ак-чек ле чыҥдый бӱдӱрери — бу јанынаҥ јаҥныҥ бастыра органдары, профильный ла јилбӱлери бар ведомстволор ӧмӧ-јӧмӧ иштеер учурлу деген тӧс амаду. Мында учуры јабыс сурактар болбос учурлу, нениҥ учун дезе кажы ла ӱлекер озо ло баштап улустыҥ јадын-јӱрӱминиҥ чыҥдыйын бийиктедерине ууландырылган. Онызы бистиҥ тӧс иш-амадубыс» — деп, Олег Хорохордин айткан.
Анайда ок јуун ӧйинде «Россияныҥ келер ӧйи. Национальный ӱлекерлер» деген јетирӱлик порталла таныштыру ӧткӧн. Јаҥы ресурс керегинде јетирӱлер эдер ТАСС агентствоныҥ генеральный директоры Сергей Михайлов ло оныҥ ордынчызы — агентствоныҥ баш редакторы Максим Филимонов куучындаган.
Бу сайт нацӱлекерлерди бӱдӱрериле колбулу бастыра иш-керектерди кӧргӱзер, ӧзӱмниҥ иш-амадуларына једери јанынаҥ текши айалга кандый болгоны керегинде јетирӱлерди эл-јонго јетирер. Оныҥ амадузы — ороон ичинде јадын-јӱрӱмниҥ эҥ јаан учурлу ууламылары болуп турган экономикада, јонјӱрӱмдик бӧлӱкте, билимде, культурада, спортто кандый иштер ӧткӱрилип турганы керегинде јарт куучындары. Нацӱлекерлер шак ла ол ууламјылар аайынча белетелип тургузылганын темдектеер керек.

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина