Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

«Улусла иштейдим»

19.04.2019

Шабалин аймактыҥ Шыргайты јурты Беш суу аккан ӧзӧктӧ турган јурттардыҥ бирӱзи болуп јат. Шыргайтыдагы јурт јеезениҥ администрациязында беш кижи иштейт: јурт јеезениҥ јааны, эки специалист, бухгалтер, тискинчи, техишчи. Онойдо ок эки кочегар ла суу алар башняныҥ операторы гражданско-тап-эрик јӧптӧжӱле иштейдилер.
Јуртта јети депутат.

Мундус сӧӧктӱ Эйза Танзановна Баянкина јурт администрацияда специалист болуп иштеерге 2009 јылда келген. Чыккан-ӧскӧн јери Оҥдой аймактыҥ Јоло јурты. Областьтыҥ национальный школын божоткон, бир јыл Јолоныҥ школында таскадаачы болуп иштеген. Зооветтехникумда бухгалтерге ӱренген. Јолоныҥ совхозында гаражта диспетчер болгон. 1994 јылда Шыргайты јурттыҥ коболы сӧӧктӱ Александр Баянкинле јурт тӧзӧп, мында арткан. Олор ӱч бала азырап чыдаткан, баркаларлу болды.
Эйза Танзановна узак јылдарга Шыргайтыда јуртап, јуртты да, кажы ла билени де, улусты да јакшы билер. Оныҥ айтканыла, јурт јеезеде 35 крестьян-фермер ээлем, «Большевик» деп јуртээлем кооператив, 6 таҥынаҥ аргачы ла 216 таҥынаҥ болушту ээлемдер иштейт. Јуртта 188 ӧрӧкӧ-айыл ла јердиҥ 243 участогы. Олордыҥ кӧбизиниҥ ээлери документтерин јазадып алган. Тургуза ӧйдӧ эл-јонныҥ тоозы 621 кижи, ол тоодо 331 эр, 290 ӱй улус. Калганчы ӧйдӧ улустыҥ тоозы, ол тоодо иштеер аргалу улустыҥ тоозы астап јат. Је ол ок ӧйдӧ балдардыҥ тоозы кӧптӧйт. Иш-тошту улустыҥ тоозы 106 кижи. Олор јурт ээлемде, су-кадыкты корыырында, ӱредӱде ле садуда иштеп турган улус. Јуртта ишјоктордыҥ тоозы кӧп, ӱредӱ алгандарда иш јок. Кӧп балдарлу ла јиит билелердиҥ тоозы кӧптӧп турганы сӱӱндирет. Јурт јеезеде текши ӱредӱлӱ школ, балдардыҥ садиги, ФАП, јурт клуб, библиотека, магазиндер иштейт. Фельдшерско-акушерский пункттыҥ эки кып туразы 2018 јылда тудулган, материально-технический јанынаҥ јакшы јеткилделген. 2018 јылдыҥ јазында калаш быжырар цех ачылган ла Беш ичин бӱткӱлинче јеткилдеп јат.
Курч сурактардыҥ тоозында суу алар башнядаҥ барган сууӧткӱштиҥ тал-ортозынаҥ узунын солыыр, онойдо ок колонкалардыҥ кӧбизине капитальный ремонт керек. Эл-јонды одынла јеткилдеери кӱч болуп јат. Одын белетеер јер јурттаҥ ыраак, машина јок улуска одынга једерге кӱч. Јурт јеезениҥ администрациязы одын белетеерин тӧзӧп, эл-јонды јеткилдейт. Эл-јон газту баллондорды база тузаланат.
Ол бойыныҥ ижи керегинде мынайда куучындады: «Бистиҥ иш улусла иштейтен иш. Кӧп улуска мал-ажын садарга, балдарыныҥ пособиелерин, пенсиязын, тураныҥ јерин јазадарга, кредит, ӱредӱчилерге, пенсионерлерге, кӧп балдарлу билелерге одынныҥ акчазын аларга справкалар бередис. Тураларыныҥ јерин, пайдыҥ јерлерин кӧп улус јазаткан, јазатпай артканы ас. Адресный системада иштеп јадыс, ончо не-неме госјеткилдештер ажыра ӧдӧт: каландар, ЖКХ.
Јурттыҥ тыш бӱдӱмин јарандырар иште туружадыс. Јурттыҥ ичин, ӧрӧкӧ-айлыныҥ јанын, ичин арутаганын шиҥжӱлеер комиссияда иштейдис. Ӱчинчи ајаруныҥ кийнинеҥ арутабаган улуска административный протокол тургузып, аймактыҥ тӧс јериндӧӧн ийип турус.
Черӱге баратандардыҥ, черӱдеҥ келгендердиҥ чодын база алып јадыс. Кӱнӱҥ ле тап-эриктер корыыр органдардаҥ кандый бир јетирӱлер берзин деген сурак-запростор болуп јат. Тургуза ӧйдӧ 2020 јылда ӧдӧтӧн тооалышла колбой иш ӧдӧт: кажы ла ӧрӧкӧ-айылдыҥ јетирӱлери, суру-адрестери чокымдалат».
Јаан ченемелдӱ, кичееҥкей специалист Эйза Танзановна Баянкина Јербойында бойы башкарынарыныҥ кӱнинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ Кӱндӱлӱ грамотазыла кайралдаткан.

Н. БЕЛЬЧЕКОВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина