Јерлерди арутаары, кыра ижи, байрамдарга белетениш

23.04.2019

АР-дыҥ башчызыныҥ молјуларын удурумга бӱдӱреечи Олег Хорохордин тергеениҥ госјаҥыныҥ башкараачыларыла, муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ јаандарыла ишмекчи јуун ӧткӱрген. Анда муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ албаты-јон јадып турган јерлерин јарандырары ла арутаары, анайда ок јербойында јаскы кыра ижине белетениш јанынаҥ сурактар кӧрӱлген.

Алтай Республиканыҥ тергеениҥ ӧзӱми аайынча министри Олег Пьянковтыҥ темдектегениле, тургуза ӧйдӧ бастыра аймактарда јурттардыҥ ичин ле тыштын арутаары ла јарандырары јанынаҥ јаскы айлык ӧткӱрилет. Бу иште бастыра предприятиелер ле учреждениелер туружып, олорго молјолгон јерлерди арутайт. Јуунда анайда ок кату бытовой таштанчыларды јууры, јоголторы јанынаҥ иш керегинде јетирӱ эдилген. Бӱгӱнги кӱнде болгоныла, бастыра муниципал тӧзӧлмӧлӧрдӧ таштанчыларды јууп чоготон јерлердиҥ схемалары јӧптӧлгӧн. Ол схемаларла болзо, бастыра 3661 площадканы келиштирте јазаар керек. Мындый кемдӱ ишти ӱч јылдыҥ туркунына ӧткӱрип салары темдектелген. Быјыл контейнерлердиҥ 1131 площадказын, 2020 јылда — 1239, 2021 јылда 918 площадканы јазаары планга кийдирилип калган.
Олег Пьянков анайда ок Алтай Республиканыҥ «Калада јарамыкту айалга тӧзӧӧри» деген государственный программазын јӱрӱмде бӱдӱрери канайда ӧдӱп турганы керегинде јетирӱ эткен. 2019 јылда бу бӧлӱкке федерал ла республикан бюджеттердеҥ 65,9 миллион салковой акча чыгарылары темдектелип калган. Бастыра муниципал тӧзӧлмӧлӧрдӧ объекттер чокымдалган. Быјыл јондык 6 јерди ле туралардыҥ јанында алты площадканы јарандыра јазаар керек. 2017-2018 јылдарда бу программа јӱк ле Горно-Алтайсктыҥ јеринде иштеген болзо, быјыл республиканыҥ аймактарында иштеп баштаган.
Олег Хорохордин муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ јаандарын майдыҥ байрамдарыныҥ алдында јерлерди арутаары ла јарандырары јанынаҥ иштерди эрчимделтсин деп баштанган.
«Аҥылу ајару Чуйдыҥ јолы ӧдӱп турган аймактарга эдилер учурлу. Ол јолдыҥ ичинде турган јурттарга јаҥыс ла јерлерди арутаары јанынаҥ эмес, је анайда ок агаш-немелер отургызары јанынаҥ иштерди база ӧткӱрер керек. Кайда ла ару болоры јеткилделер учурлу» — деп, ол айткан. Јуун ӧйинде бастыра муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ јаандары јербойында андый ууламјылу иш канайда ӧдӱп турганы керегинде јетирӱлер эткен.
Быјыл јаскы кыра ижине белетениш канайда ӧдӱп турганы керегинде јетирӱни АР-дыҥ јурт ээлем аайынча министриниҥ молјуларын удурумга бӱдӱреечи Наталия Табакаева эткен. Республикада јаскы кыра иш ӧткӱрерине 305 миллион салковой акча чыгымдалар. Оныҥ темдектегениле, быјыл јербойында кыра ижи 105,3 муҥ гектар јерде ӧдӧр, бу јердиҥ 57,6 муҥ гектары кӧпјылдык ӧзӱмдерге келижет, 47,3 муҥ гектар јер ӱренделер.
Јуунныҥ туружаачыларына ээлемдер ӱренле, ГСМ-ла, химизацияныҥ не-немелериле канча кире јеткилделгени, техника кыра ижине кандый кеминде белетелип калганы керегинде јетирӱ эдилген.
Олег Хорохордин кӱӱк айда ӧдӧтӧн байрамдарла колбулу белетиништӱ иштер канайда ӧдӱп турганына учурлай база јуун ӧткӱрди. Эки байрамга — 1-кы Майга ла 9 Майга бир ле уунда белетенери јанынаҥ концепция быјыл баштапкы катап јӧптӧлип тузаланылган.
АР-дыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ баштапкы ордынчызы Наталья Екееваныҥ јартаганыла, 1-кы Май јаҥжыкканы аайынча ишмекчи ӧмӧликтердиҥ чубажып басканыла темдектелер, ол керек 10 саатта башталар. Колонна тогус блоктоҥ турар, олор ижи-ууламјызы аайынча бӧлӱлер. Анайда ок 11 саатта Алтай Республиканыҥ јаҥыртылган Кӱндӱниҥ доскозыныҥ кӧдӱриҥилӱ ачылтазы, концерт болор. Эҥирде дезе каланыҥ тӧс тепсеҥинде јашӧскӱримниҥ эҥирги программазы ӧдӧр.
Ишмекчи ӧмӧликтердиҥ чубажып базыжында кайда да 2,5 муҥ кире улус туружары темдектелет, колонна «Ноосфера» банктаҥ ала АР-дыҥ су-кадыкты корыыры аайынча министерствозыныҥ туразына јетире јерде тӧзӧлӧр. Чубажу хореографический номердеҥ башталар, колоннаныҥ учында дезе јиит специалисттер каланыҥ јайаандык ӧмӧликтериле кожо ӧдӧр.
Јеҥӱниҥ кӱнинде байрамдык керек-јарактар 9 саатта јеҥил атлетиканыҥ маргааныла башталар. 9 Майга учурлалган јӱгӱриште 1000-наҥ кӧп улус туружары темдектелет. Олор јӱгӱришти тӧс тепсеҥнеҥ баштап, Коммунистический проспектле «Јеҥӱниҥ паркы» деген мемориал комплекске јетире јӱгӱрер. Бу ла ок ӧйдӧ Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачыларын военкоматтыҥ туразында уткыыр, олорды аҥылу автотранспортло Јеҥӱниҥ паркына јетирер.
9 саат 30 минутта «Ӱргӱлјик полк» деген акция башталар, бу кыймыгуга бистиҥ тергеениҥ албаты-јоны јаан ајару эдет. Эземниҥ колонназы автоколоннаныҥ јанынаҥ базып баштаар. Тап-эриктерди корыыр органдардыҥ чыгартулу улузы јуучыл техниканы тузаланып турушкан кӧдӱриҥилӱ парад 10 саатта болоры темдектелген, оныҥ кийнинеҥ Мактыҥ мемориалында митинг башталар.
Јеҥӱниҥ паркыныҥ јеринде «Солдаттыҥ кашазы» деген полевой кухня иштеер. Концертный программа дезе В. И. Ленинниҥ адыла адалган тепсеҥде 20 саатта башталып, 22 саатта байрамдык фейерверкле тӱгенер.
Тӧзӧмӧл комитетте ветерандарды кыйалта јогынаҥ ӱйдежип базатаны керегинде куучын ӧткӧн. Иш ле ӱредӱ аайынча министерстволордыҥ јетирӱлериле, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ кажы ла ветеранын јонјӱрӱмдик службаныҥ ишчилери ле волонтерлор ӱйдежип јӱрер.
Бастыра ведомстволор байрамдык керек-јарактарга белетенер иште туружат. Муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ јерлеринде Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ јеҥ јастанган јуучылдарына учурлалган кереес-памятниктер ле обелисктер аруталат ла јазалат. Јеҥӱниҥ паркыныҥ јеринде акарицидный обработка ӧткӱрилип калган.
Олег Хорохордин байрамдык ла амыраар кӱндерде амыр-тыш болорын јеткилдеерине аҥылу ајару этсин деп баштанган.

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина