Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Ӧзӱмниҥ тӧс јери эл-јонло колбуда

11.06.2019

 

“Ветерандар качан да ундылбас учурлу”

Ӧткӧн неделеде Алтай Республиканыҥ ӧзӱминиҥ тӧс јеринде тергеениҥ удурумга башчызы Олег Хорохордин иштиҥ ветерандарыла тушташкан. Туштажуда јаан јаштулардыҥ јадын-јӱрӱминиҥ ле текши республиканыҥ сурактары шӱӱжилди.

Статистиканыҥ јетиргениле, Алтай Республикада 41 муҥнаҥ кӧп јаан јаштулар јуртайт. Олор бастыра эл-јонныҥ тоозыныҥ 19 процент кирези.

«Улустыҥ јӱрӱм јӱрери јылдыҥ ла узайт, јаан јаштулар кӧптӧйт. Оныҥ учун текши Россия ичинде ле Алтай Республикада олордыҥ эрчимдӱ јӱрӱми, албатыныҥ јӱрӱминде керектӱ болоры анчада ла учурлу. Ветерандар бойын ундылып калган деп качан да сеспезин јеткилдеери — јаҥныҥ амадузы. Аҥылу јӧмӧлтӧ керек болзо, оны олорго јетирип турар керек» — деп, удурумга башчы айтты.

Тергееде јаан јашту 25 муҥ кижи 60 проценттеҥ кӧп јонјӱрӱмдик јӧмӧлтӧ алат. Бу јӧмӧлтӧгӧ јылдыҥ ла 200 млн салковой чыгарылат. Јаан јаштуларга јадар јонјӱрӱмдик тӧрт объект иштейт, ондо 380 кижи јадат. Ого ӱзеери 700 кире кижи јӱрӱмдик јӧмӧлтӧ-болушты айылында јадып тура алып јат. Гериатрический кыптар (јаан јашту улуска эмчилик болуш јетирер) Кан-Оозы ла Кош-Агаш аймактарда бар. Бу јылдыҥ учына јетпей, Турачак, Чамал, Оҥдой, Шабалин аймактарда мындый кабинеттер ачары пландалып турганы угузылды.

Тергеениҥ эрчимдӱ јаандары, ветерандардыҥ биригӱлериниҥ турчылары О. Хорохординге бойына кубар улустыҥ јӱрӱми, курч сурактары керегинде куучындап, керектеген некелтелерин чыгара айттылар.

Туштажу ӧйинде ветерандардыҥ каладагы совединиҥ јааны Алексей Ивашкин Ветерандардыҥ јаҥы туразын тудар керек деп айтты. Ондо јаан улус јуулыжып, куучындажып, амырап, јайаан иштер бӱдӱрип, байрамдар ӧткӱрер аргалу болор.

Алдында Горно-Алтайскта Ветерандардыҥ туразы болгон. Је кийнинде ондо Эл-јонго јонјӱрӱмдик јанынаҥ јӧмӧлтӧ јетирериниҥ бириктирилген јери иштеп баштаган. Тургуза ӧйдӧ ветерандарга ла пенсионерлерге ондо бир кып ла кӧргӱзӱлер ӧткӱрер 100 кижи бадыргадый зал берилген. Је оныҥ кеми оогош учун, ончо кӱӱнзегендерди бадырар арга болбойт. Јӱк ле калада 16 муҥ ветеран јуртап јат.

Јаан јаштулар амырап, су-кадыгын орныктырар санаторий-профилакторий керектӱзи, электрооттыҥ ла ЖКХ-ныҥ тӧлӧмирлери бийик болгоны, иштеп турган пенсионерлердиҥ тап-эриктерине, текши республиканыҥ кадрлар аайынча политиказына, албатыныҥ јаҥдаган јаҥына ајару керек деп база айдылды. Онойдо ок јуулган јаан јаштулар удурумга башчыга бойыныҥ једимдерин база куучындадылар.

Олег Хорохординниҥ айтканыла, «Демография» деп национальный ӱлекер аайынча «Јаан ӱйе» деген программа белетелген. Быјыл бу программа аайынча кӧлӱктер аларына 7 млн салковой чыгарылар. Кӧлӱктер јурттарда јаткан јаан јаштулардыҥ јеткилдештери аайынча иштеерине эмчиликтерге јетирилер.

Онойдо ок, удурумга башчыныҥ айтканыла, амыралтага чыгарга јажы јууктап калгандарды ӱредерине ле башка ишке белетеерине 7 млн кире салковой чыгарылар.

«Бу јӱк ле башталганы. Мынаҥ ары физический культурала, спортло тазыктырынары, мӧҥӱн волонтерство, стационардыҥ ордына технологиялар ууламјыларына акча-манат чыгарылар» — деп, О. Хорохордин айтты.

Јуунды тӱгезип, удурумга башчы пенсионерлерге республиканыҥ ӧҥзӱре сурактарына ајару эдип турганы учун быйанын јетирип, олордыҥ айткан санаа-шӱӱлтелери Алтай Республиканыҥ ӧзӱминиҥ стратегиязын тургузарында кӧрӱлерин темдектеди. Алтай Республиканыҥ ӧзӱминиҥ тӧс јериниҥ ижинде, стратегия белетееринде тергееде јаткан кажы ла кижи туружар аргалу.

Э. КУДАЧИНА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина