Ольга Голодец: Туризмниҥ, культураныҥ ла спорттыҥ ӧзӱминде тебӱ иле сезилет

23.07.2019

Јаан изӱ айдыҥ 20-чи кӱнинде Алтай Республикага ишмекчи јол-јорыкла РФ-тыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ ордынчызы Ольга Голодец келип јӱрген. Ол мында туризмниҥ, культураныҥ ла спорттыҥ ӧзӱминиҥ сурактары аайынча јуун ӧткӱрген.

Јууннаҥ озо вице-премьер бир канча объекттерде, ол тоодо туу-чананыҥ «Манжерок» комплексинде, Горно-Алтайскта «Спартак» стадиондо, Культуралык ӧзӱмниҥ тӧс јери тудулатан площадкада, Акробатиканыҥ спортивный тӧс јеринде, тудуларга темдектелген «Туу-кайа кыр» деп панорамный парктыҥ ӱлекер-проегин кӧргӧн, анайда ок П. В. Кучияктыҥ адыла адалган эл театрда болгон. Бу объекттер сайын јол-јорыкта вице-премьерди АР-дыҥ удурумга башчызы Олег Хорохордин, Ростуризмниҥ јааны Зарина Догузова, федерал министерстволордыҥ чыгартулу улузы, ол тоодо бистиҥ јерлежис, мынаҥ озо јылдарда АР-дыҥ акча-манат аайынча министри болгон ло эмди РФ-тыҥ акча-манат аайынча министерствозыныҥ социальный сфераныҥ ла билимниҥ бӧлӱктеринде бюджетный политиканыҥ департаментиниҥ директоры болуп иштеп турган Светлана Гашкина, республикан башкаруныҥ турчылары, тергеениҥ јербойында башкарынар органдарыныҥ, аргачылыктыҥ ла ӧскӧ дӧ структуралардыҥ чыгартулу улузы ӱйдешкен.

«Манжерок» ГЛК-да Ольга Голодецке бу комплекстиҥ ӧзӱми керегинде куучындагандар. Быјыл анда гондольный подъемникти тудары башталган ла оны бу јылдыҥ кӱчӱрген айында табыштырары темдектелет. Ол табыштырылган соҥында, сегис кижи бадар 80-неҥ кӧп јабык кабиналар бир ле сааттыҥ туркунына 2,4 муҥ кижини кырдыҥ бажына чыгарар аргалу болор. Тургуза ӧйдӧ анда иштеп турган подъемникле кырдыҥ бажына чыгарга кайда да јарым саат ӧй керек болзо, гондольный подъемникле дезе тогус минуттаҥ ас ӧйдиҥ туркунына кырдыҥ бажында болор.

Мынаҥ ары јылдарда бу курортто јаан јаҥырту иштер ӧткӱрилер. Улус јадар јерлер кӧптӧӧр. Бӱгӱнги кӱнде «Манжерок» комплекске јылдыҥ ла 200 муҥнаҥ кӧп кижи келет. Бери келип тургандардыҥ тоозы кажы ла јыл 15-20 процентке кӧптӧйт.

Республиканыҥ тӧс калазында Ольга Голодецти Туу-Кайа кырдыҥ эдегине экелип, бу кырдыҥ бажында тудуларга темдектелген «Туу-Кайа кыр» деп панорамный парктыҥ ӱлекер-проегин кӧргӱскендер. Бу объектти тударына федерал бюджеттеҥ 100 миллион салковой чыгарылган. Вице-премьердиҥ темдектегениле болзо, федерал тӧс јер Алтай Республиканыҥ туристический бӧлӱгин ӧскӱрерине, анайда ок культурага ла спортко керектӱ јӧмӧлтӧ-болушты јетирер.

1970-чи јылдарда тудулган ла 2014 јылда јаҥыртылган «Спартак» стадиондо АР-дыҥ физический культура ла спорт аайынча комитединиҥ председатели Заури Казакпаев вице-премьерге бу объект канайда иштеп турганы керегинде куучындаган. Оныҥ айтканыла, келер јылда мында футбол ойноор искусственный ӧлӧҥдӱ јалаҥ јазалар. Ольга Голодецке анайда ок су-кадыкты орныктырар ла ойноор физкультурный залду универсальный комплекс тудулатан площадканы база кӧргӱскендер. Бу объектти тудатан иштер «Демография» деп нацӱлекерге келиштире «Спорт – јӱрӱмниҥ кеми» деп тергеелик ӱлекер аайынча ӧдӧр.

Оны тударына керектӱ акчаныҥ кеми 180 миллион салковой болор. Бу акчаныҥ 170 миллион салковойы федерал бюджеттеҥ чыгарылар. Объектти тудатан иштер 2021 јылда, ӱлекер-проектти белетеген ле ол государственный экспертизаны ӧткӧн соҥында башталатан эмтир. Комплекске текши физический белетеништиҥ залы, ойноор универсальный зал, тренажерный зал, аэробикала тазыктырынар зал кирер.

Ольга Голодец 2018 јылда тузаланарына табыштырылган Спортивный акробатиканыҥ тӧс јеринде болуп, анда балдар кандый айалгаларда тазыктырынып турганын кӧргӧн лӧ јиит гимнасттарла куучындашкан.

Вице-премьер бу ишмекчи јол-јорыгында анайда ок «Голубой Алтай» кинотеатрдыҥ јанында Культуралык ӧзӱмниҥ тӧс јери тудулатан площадканы кӧргӧн. Бу объектти «Культура» нацӱлекер аайынча тударга темдектейдилер. Анда иштер 2022-2023 јылдарда ӧдӧр деп темдектелген болуп јат. Озолондыра чоттогоныла, объектти тударына 140 миллион салковой керек. Бу акчаныҥ кӧп сабазы – 138,6 млн салковой федерал бюджеттеҥ чыгарылар.

Объекттер кӧрӱлген соҥында, Урлу-Аспак јурттыҥ јанында «Алтай-Резорттыҥ» конференц-залында туризмниҥ, культураныҥ ла спорттыҥ ӧзӱминиҥ сурактары аайынча јуун ӧткӧн. Удурумга башчы Олег Хорохордин јуунды ачып, кире сӧзин айткан соҥында, бисти, журналисттерди, јууннаҥ чыгарып ийген.

Алтай Республиканыҥ удурумга башчызы Олег Хорохордин кире сӧзинде тергееде турпродукттыҥ кеми јылдаҥ јылга кӧптӧп турганын айткан. Бу бӧлӱкте иштеп турган улустыҥ, келип турган туристтерди амырадар јерлердиҥ тоозы кӧптӧп турганын, јаҥы јарамыкту инвестиционный ӱлекер-проекттер табылып турганын ол база темдектеген. Тургуза ӧйдӧ Алтай Республикада 2024 јылга јетире туризмниҥ ӧзӱминиҥ программазы белетелип јатканы керегинде база айдылган. «Программа бу бӧлӱктиҥ ӧзӱмин озолондыра темдектеер арга берер. Јыл туркунына иштеер туристско-рекреационный кластерлер тӧзӧр керек болгоны јарт» — деп, удурумга башчы айткан.

Туулу Алтайдыҥ рафтерлоры Россияныҥ адын телекейлик маргаандарда корыйт ла кӧп тоолу кайралдарды ойноп алган. Бистиҥ команда телекей ичинде јарлу. 2005 јылда Эквадордо ӧткӧн телекейлик маргаандардыҥ јеҥӱчилдери, быјыл Австралияда ӧткӧн телекейлик маргаанныҥ мӧҥӱн призерлоры болгон.

«Бийик једимдерге једерге спортчылар Горно-Алтайскта гребной канал тудуп берзин деп сурайт. Ол тудулган соҥында јаантайын тазыктырынар арга болор эди. Анайда ок бисте чакпынду суудагы спорттыҥ бӱдӱмдерин ӧскӱрери аайынча Сибирьдиҥ тӧс јерин тӧзӧӧри керегинде шӱӱлте бар. Ол тӧзӧлгӧн соҥында, слалом, рафтинг, родео, экстремал јӱзӱш бӱдӱмдер аайынча спортчылар, анайда ок туристтерге гид-инструкторлор белетеер арга болор» — деп, Олег Хорохордин айткан.

Удурумга башчы вице-премьерге Туулу Алтай аҥылу ла байлык культуразыла аҥыланып турганын темдектеген. 2020 јылда тергееде јарлу алтай јурукчы, политик, јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ 150 јылдыгы темдектелери, мыныла колбой јаан иштер ӧдӧри, олордо федерал тӧс јер туружары керегинде база айдылган.

Јуунныҥ кийнинде вице-премьер Ольга Голодец журналисттерге мынайда айткан:

— Бӱгӱн бис кӧп объекттерде болдыс. Алтай Республикада туризмниҥ, культураныҥ ла спорттыҥ ӧзӱминдеги јаан тебӱ иле сезилет. Биске ӧмӧ-јӧмӧ кӧп иштер эдер керек. Туулу Алтайда ар-бӱткен туризмниҥ ӧзӱмине аҥылу айалгалар тӧзӧйт. Мынызы јербойыныҥ улузыныҥ јадын-јӱрӱминиҥ айалгазын јарандырарына јарамыкту.

Ольга Голодецтиҥ темдектегениле, республикада туристический кластерлер ӧзӱм алынат. Бу ок ӧйдӧ эки ӱлекер-проектке – туу-чананыҥ «Манжерок» комплекси ле Караколдыҥ кӧлдӧринде туркомплекс тудар ӱлекерге – акча-манат федерал бюджеттеҥ чыгарылат. Туриндустрияныҥ кӧп тоолу объекттери таҥынаҥ капиталдыҥ болужыла тӧзӧлӧт.

«Алтай – чындаптаҥ ла аҥылу јер. Бистиҥ делегация бери келерге болуп билеттерди јӱк арайдаҥ садып алган деп јартын айдайын. Мынызы Туулу Алтай туристтерде суруда болгоныныҥ база бир кереечизи. Бӱгӱн бисте тереҥ ле профессионал эрмек-куучын ӧткӧн.

Профессионал белетештиҥ системазын кубултары, авиаперевозкаларды субсидировать эдери, мында рафтингле телекейлик маргаандар ӧткӱрери аайынча чокум шӱӱлтелерге келдис. Бӱгӱн Туулу Алтайга јылында 2 миллионноҥ кӧп турист келет ле тергее бу кӧргӱзӱни кӧптӧдӧргӧ белен. Мынызы республиканыҥ ла текши Россияныҥ эл-јоныныҥ јадын-јӱрӱминиҥ кемин бийиктедеринде јаан учурлу болор» — деп, Ольга Голодец адакыда айткан.

К. Яшев

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина