Алтайдын Чолмоны

Электроийделе јеткилдеериниҥ ле кышка белетенериниҥ сурактары шӱӱжилген

02.08.2019

Россия Федерацияныҥ башкарузыныҥ Сибирьдиҥ тергеелерин 2019-2020 јылдардыҥ соок ӧйинде энергияла јеткилдеерин јеткер јок ӧткӱрери аайынча камызыныҥ јууны Алтай Республикада баштапкы ла катап ӧткӧн. Јуунды Россияныҥ энергетиказыныҥ министри Александр Новак ӧткӱрген. Ороонныҥ баш энергетиги республикага јол-јорыгында бир канча јуундар ӧткӱрген, ол тоодо тергеениҥ электросетевой комплексин ӧскӱрери јанынаҥ база јуун болгон.

Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ молјуларын удурумга бӱдӱреечи Олег Хорохордин јуун ӧдӧӧчи јердиҥ ээзи болуп, Сибирьди электроийделе јеткери јок јеткилдеери аайынча федерал штабтыҥ туружаачыларын – Минэнергоныҥ, Минстройдыҥ, Ростехшиҥжӱниҥ, МВД-ныҥ, МЧС-тыҥ, Россияныҥ јаан деген энергетикалык компанияларыныҥ ла промышленный предприятиелериниҥ чыгартулу улузын – уткыган.

Россия Федерацияныҥ энергетиказыныҥ министри кире сӧзинде келер кӱс-кыш ӧйинде кандый айалга турарыныҥ белге-прогнозы керегинде айткан:

— Белге-прогнозло электроэнергияны тузаланары 2,6% бийиктеер. Электроэнергияны иштеп алары дезе 3,6% кӧптӧӧр, кӧбизинде гидроэлектростанциялардыҥ чодыла. Онойдо ок авариялардыҥ астаарын темдектеер кӱӱним бар: алты айга, былтыргы јылдыҥ бу ӧйине кӧрӧ, сетевой объекттерде олордыҥ тоозы 21% астаган, генерирующий компаниялар аайынча – 11%».

«Россети» ПАО-ныҥ баш инженери Андрей Майоров Сибирьдеги Федерал округта «Россетиниҥ» электросетевой комплексин кӱс-кыш ӧйдӧ иштеерине белетеери керегинде доклад эткен. Докладында ол технологиялык шылтакла ӱрелиштердиҥ тоозы астап турганын темдектеген.

«Јарым јылга 110 кВ сетьте авариялардыҥ тоозы јӱк ле 439 болгон, онызы, былтыргы јылдыҥ бу ок ӧйине кӧрӧ, 27% ас. Технологиялык ӱрелиштердиҥ шылтагы ӱч: ар-бӱткеннеҥ болгон шылтак, энергообъекттиҥ ижине тыштынаҥ киришкени (улустыҥ да, аҥ-куштыҥ да), јепселдиҥ эскиргени. Јаан изӱ айдыҥ 15-чи кӱнине јетире Сибирьде сетьтердиҥ технический јеткилдежиниҥ ле ремонтыныҥ программазы 53% бӱткен. Кышка белетенер иштер керек дезе озолоп туру» – деп, Андрей Майоров темдектеген.

Александр Новак бистиҥ республиканыҥ энергосистемазыныҥ ӧзӱмине учурлалган башка јуунда «Россетиниҥ» филиалы — «Россети Сибирь» – предприятиениҥ Алтай Республикада ижине јакшы баа берген. Јуунда Олег Хорохордин Алтай Республиканыҥ энергосистемазы эмди Алтай крайдыҥ энергосистемазына улалганын темдектеген. Ол ок ӧйдӧ мындагы энергосистеманыҥ сетьтери узада-ыраада чӧйилгениле, электроийделе тергееде ас тузаланылып турганыла аҥыланат. Республикада јаан промышленный тузаланаачылар јок, тӧс тузаланаачылар – ол эл-јон» – деп айткан.

«Россети Сибирь» ле ороонныҥ энергетиказыныҥ министерствозы инвестициялык программа јараткандар. Ондо айдылган иштердиҥ тоозы республиканы энергияла јеткилдеерин иженчилӱ эдерине ле кӧптӧдӧрине јеткилинче. Компанияныҥ инвестициялык программазында трансформаторлорды, подстанцияларды јаҥыртарыныҥ, онойдо ок «Манјӱрек» подстанциядаҥ 110 кВ ийделӱ јаҥы линия тударыныҥ планы бар. Онызы электроийделе јеткилдеерин оноҥ артык быжу эдер. 110 кВ ийделӱ сетьтерде авариялардыҥ тӧс шылтагы ай-кӱнниҥ коомой айалгазынаҥ агаштардыҥ јыгылыжы болгон. Бу сурак компанияныҥ 2018 јылда ӧткӱрген ӱредӱзи тушта аайлалып калган. Авариялар болоры астаган» – деп, Александр Новак темдектеген.

Јуунда онойдо ок Алтай Республикада электроийдеге тарифтерди јабызадарыныҥ бир канча аргалары кӧрӱлген. «Эмди республиканыҥ ӧзӱминиҥ элбек программазы тургузылат. Шӱӱжӱде бис, быжу электројеткилдеш ле јаҥы тузаланаачылар болзын деп, электросетевой ээлем канайда ӧзӧрин чокымдадыс. Тергееде узактаҥ бери бийик болуп арткан тарифтерди база шӱӱштис. Бис тарифтерди јабызадарына экелер бир канча эп-аргаларды чокымдап алдыс» – деп, Александр Новак айткан.

Олег Хорохордин Алтай Республиканыҥ башкарузы тарифтерди јабызадар эп-аргаларды федерал министерстволо кожо шӱӱжип кӧрӧр деп чокымдаган. «Темдектелген керектер бӱткен кийнинде, тарифтер чын ла јабызаар учурлу. Бис онойдо ок иштеп турган сетьтерди јаҥыртарыныҥ, јаҥызын тударыныҥ ла кӱнле иштеер электростанцияларды ӧскӱрериниҥ сурактарын база шӱӱшкенис» – деп, удурумга башчы угускан.

Јуунныҥ алдында Александр Новак, Олег Хорохордин ле «Россети Сибирь» компанияныҥ генеральный директоры Павел Акилин Майма аймакта кӱнниҥ ийдезиле иштеер электростанцияда болгон.

«Бис Маймада кӱнле иштеер электростанцияда болгоныс. Алтай Республика бу керекте баштапкы јерде барып јат, быјыл кӱнниҥ энергиязыла текши ийдези 120 мВт электроийде иштеп алары пландалат. Бу пилотный ӱлекер, келер ӧйдӧ «јажыл» энергетикага кӧптӧдӧ кӧчӧргӧ јараар. Бу керекти јаба бӱдӱрерис ле јӧмӧӧрис» – деп, А. Новак айткан.

Александр Новактыҥ айтканыла, кышка белетенери – Россияныҥ Минэнергозыныҥ ла Минстройыныҥ, онойдо ок генерирующий компаниялардыҥ ла сетевой организациялардыҥ јаан учурлу ижиниҥ ӧйи. Оныҥ темдектегениле, электросистемаларда электројеткилдештиҥ буудакталарын астадары аайынча иштерди бӱдӱрери аҥылу шиҥжӱде турат.

«Бис кӱс-кыш ӧйгӧ белетеништӱ иштерди кӧрдис. Алтай Республиканыҥ башкарузы кышка белетенерине јаан ајару эдет. Ончо керектӱ иштер эдилер, материально-технический аргалар јеткилдӱ болор, уч-турултазында кышкы ӧйди јакшы ӧдӧр деп бӱдӱп турум» – деп, РФ-тыҥ энергетиказыныҥ министри темдектеген.