Шиҥжӱде — эл-јонныҥ тооалыжына белетениш

27.08.2019

Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ молјуларын удурумга бӱдӱреечи Олег Хорохордин 2020 јылда ӧдӧтӧн Эл-јонныҥ текшироссиялык тооалыжына белетениш аайынча тергеелик комиссияныҥ јуунын ӧткӱрди.

Јуунныҥ ижинде АР-дыҥ иш, јонјӱрӱмдик ӧзӱм ле эл-јонды ишле јеткилдеери аайынча министри Адар Сумин, культура аайынча министр Ольга Антарадонова, национальный политика ла јондык колбулар аайынча комитеттиҥ председатели Людмила Варванец, государственный статистиканыҥ федерал службазыныҥ Алтай край ла Алтай Республика аайынча башкартузыныҥ чыгартулу улузы турушкан.

Удурумга башчыныҥ темдектегениле, эл-јонныҥ тооалыжына эрчимдӱ белетениш башталып калган, иш озолондыра јӧптӧлгӧн план аайынча ӧдӧт. «Бистиҥ ӧмӧ-јӧмӧ ижистиҥ амадузы — бу јаан учурлу ишти чыҥдый ла чокым тӧзӧмӧлдӱ ӧткӱрери. Регистраторлор бойыныҥ ижин куран айдыҥ 20-чи кӱнинде баштап ийди. Олор оромдордыҥ аттарын, туралардыҥ номерлерин, улус јадып эмезе јатпай турган туралардыҥ ла домофондордыҥ тоозын ла ӧскӧ дӧ сурактарды бир айдыҥ туркунына чокымдаар» — деп, Олег Хорохордин айткан.

Оныҥ јартаганыла, регистраторлор ажыра алган јетирӱлерди тузаланып, переписчиктердиҥ ижин тӧзӧӧр, јерлерди участоктор сайын бӧлиир, ишти бӱдӱрерине канча ишчи керек болгонын чокымдаар арга болор.

Башкараачыныҥ ордынчызы — государственный статистиканыҥ федерал службазыныҥ Алтай край ла Алтай Республика аайынча башкартузыныҥ иштиҥ, эл-јонныҥ статистиказы ла айыл-јурт ээлемдерди шиҥдеери јанынаҥ Горно-Алтайсктагы бӧлӱгиниҥ јааны Валентина Горбунова тооалышта эл-јонныҥ тоозын толо аларын јеткилдеери аайынча эҥ озо бӱдӱретен иштерди канайда бӱдӱргени керегинде јетирӱ этти. Оныҥ айтканыла, кӧп саба муниципал тӧзӧлмӧлӧр адылу ээлемдердиҥ инвентаризациязы аайынча иштерди 2019 јылдыҥ сыгын-јаҥар айларыныҥ туркунына учына јетирерин, анайда ок илезине чыгарылган тутак-једикпестерди јоголторын темдектеп алган, Оҥдой ло Кӧксуу-Оозы аймактар — 2020 јылдыҥ кандык-кӱӱк айларында.

Валентина Горбунованыҥ јартаганыла, јурт јеезелердиҥ администрацияларыныҥ суруларын чокымдап тура, ол ок ӧйдӧ эл-јонныҥ тоозын чокымдаары база ӧткӧн. Јурт јерлерде андый јетирӱлер кажы ла айыл-јурт аайынча учет-јетирӱлерде бар, кезик јурт јеезелердиҥ ишчилери тоолорды айылдар сайын базып, ӱзеери чокымдаган.

Тооалышла колбулу белетеништӱ иштердиҥ ээчиде бӧлӱги регистраторлордыҥ ижи башталганыла колбулу болор, ол тушта эл-јонныҥ адакы тоозы чотко алылар. Бу иш быјыл куран-сыгын айларда ӧдӧр, регистраторлордыҥ тоозы 93 кижи. Олордыҥ айылдар сайын базып иштеери калада, аймактардыҥ тӧс јурттарында ла эл-јоныныҥ тоозы 500 ле оноҥ кӧп улусту јурттарда ӧдӧри темдектелген. Ол иш 70 јуртта ӧткӱрилер. Регистраторлор картографический материалдарга, сурулардыҥ озолондыра тургузылган тооломдорына керектӱ чокымдаштар эдер. Олор туралардыҥ номерлери бичилген темдектердиҥ ле оромдордыҥ аттары бичилген таблицалардыҥ барын-јогын чотко алар.

Јуунныҥ туружаачылары анайда ок 2019 јылдыҥ куран-сыгын айларында јетирӱ-јартамал иш ӧткӱрериле колбулу суракты база шӱӱжип кӧргӧн.

2019-2020 јылдарда республиканыҥ эл-јоны ортодо јетирӱ-јартамал иш ӧткӱрериниҥ планы белетелип тургузылган. Јуунныҥ туружаачылары тооалышла колбулу иштиҥ учуры јаан болгонына ајару эдип, бу иштиҥ јаҥжыккан бӱдӱм-аргаларына ӱзеери государственный ла муниципал јеткилдештердиҥ Интернеттеги Бирлик порталын тузаланар аргалар бар болгонын аҥылап темдектеген.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина