Эзенде кӧчӱп јӱрер фестиваль

Эзенде кӧчӱп јӱрер фестиваль – Алтайда

11.10.2019

Крымда сыгын айдыҥ 10-22 кӱндеринде кӧчӱп јӱрер «Манящие миры. Этническая Россия» деген фестиваль ӧтти.

Россияда кӧчӱп јӱрер сок јаҥыс фестиваль Россияныҥ башкарузыныҥ, культура аайынча министерствозыныҥ јӧмӧлтӧ-болужыла ӧткӱрилет. Мынаҥ озо јылдарда бу байрам Ыраак Кӱнчыгышта, Мурманский областьта, Белоруссияда, Калининградский областьта, Сахалинде, Сибирьде ӧткӧн.

Быјылгы байрам Крымда ӧдӧрдӧ, је окылу ачылтазы Москвада Калыктар туразында ӧткӧн. Оныҥ кийнинеҥ байрамныҥ туружаачылары Крымды айланып, оныҥ 8 калазында ойын-концертин кӧргӱскен. Фестиваль-байрамда ороонныҥ ас тоолу тургун калыктарыныҥ артисттери, јайаан ӧмӧликтери эрчимдӱ турушкан. Темдектезе, Мурманский областьтаҥ саамдар, Ямало-Ненецкий автономный округтаҥ ненецтер, «Калейдоскоп» ӧмӧлик, Эвенкияныҥ, Чукотканыҥ, Южно-Сахалинсктиҥ, Петро-павловск-Камчатскийдиҥ, ады-чуузы јер-телекейди ӧткӧн «Мэнго» ӧмӧликтиҥ ветерандары ла Алтай Республикадаҥ Россия Федерацияныҥ нерелӱ артизи Болот Байрышев эрчимдӱ турушты.

Јылдыҥ ла Россияныҥ башка-башка талаларыла јорыктап турган фестиваль бу јорыкта Крымныҥ, Ялтаныҥ јараттай турган јерлериле, калаларыла ойын-концертиле једимдӱ јӱрди. Олор — Алушта, Симферополь, Севастополь, Керчь, Артек, Феодосия.

«Артекте» балдар сӱреен кӧп. Айдарда, олор мында балдарга топшуурла, комусла ойнооры јанынаҥ мастер-класс ӧткӱрген. Онойдо ок артисттер ӧскӧ дӧ ойноткыларла, бије-ойындарыла, кожоҥдорыла таныштырган.

Јол-јорык солун, јилбилӱ болгон. Болот Байрышевтиҥ айтканыла, улус олорды кайда ла јылу уткуп, кӧп тоолу сурактар берген. Кӧп улус Алтайды билер эмтир. Кемге Алтайда болорго келишпеген — олор дезе келерге амадап јат. Кайды уктыс, эмди биске Алтайга кыйалтазы јогынаҥ барар керек деп айдышкан.

Ӧткӧн кажы ла ойын-концерттиҥ кийнинеҥ кӧрӧӧчилер артисттерди эбире курчап, куучындажып, јурукка тӱшкен. Артисттерге Крым да, Ялта да сӱреен јараган.

Јарлу јерлежис Болот Байрышевтиҥ јӱк ле ороон ичинде ӧткӧн ойын-концерттериниҥ текши тоозы – 115. 115-чи ойын-концерт Симферопольдо ӧткӧн. «Манящие миры. Этническая Россия» деген јорыктап јӱрер фестиваль Алтай Республикада эзенде, 2020 јылдыҥ сыгын айында, ӧдӧр.

Туулу Алтайда бу фестиваль 2014 јылда болгон. Ойын-концерттер Горно-Алтайскта, Кан-Оозында ла Турачакта ӧткӧн болгон.

Болот Байрышевтиҥ айтканыла, ойын-концерттер акча-эш тӧлӧбӧзинеҥ ончо аймактардыҥ тӧс јурттарында ӧдӧр.

***

Павел Кучияктыҥ адыла адалган эл театр сыгын айдыҥ 26-28 кӱндеринде Удмуртия јаар јайаандык јол-јорыкла јӱрген.

Эл театрдыҥ ӧмӧлиги Ижевсктиҥ эл театрында «Чейнеш» (Сергей Потапов), «Ханума» (Эмма Иришева), «Торко Чачак» (Баатр Колаев) ойын-кӧргӱзӱлерин кӧргӱскен.

Оныҥ кийнинде удмурт кӧрӧӧчилер эл театрдагы «Мифы и легенды Горного Алтая» деген јайаан ӧмӧликтиҥ ойын-концертин кайкап кӧргӧн. Ӧмӧликтиҥ турчылары РФ-тыҥ нерелӱ артизи Болот Байрышев, актерлор Айдар Унатов, Вадим Деев.

Ойын-концерттиҥ кийнинеҥ удмурт театрдыҥ јааны, режиссерлоры бойыска сӱрекей керектӱ, тузалу ӱредӱ-јетирӱ алдыс деп айткан болуптыр. Онойып, эки таланыҥ јайалталары бой-бойынаҥ ченемел алып јатканы јарамыкту.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина