Алтайдын Чолмоны

Туризмди — ӧзӱмниҥ јолыла

11.10.2019

Улус Алтай Республиканыҥ јеринде кышкыда амыраарын элбедерине учурлалган пресс-конференция бу кӱндерде Майма аймакта јыл туркунына иштеп турган  «Манјӱрек» деген курортто ӧтти.

Кӱрее-куучында Туризм аайынча федерал агентствоныҥ башкараачызыныҥ советниги Наталья Осипова, Алтай Республика-ныҥ башчызыныҥ туризм аайынча советниги Екатерина Поварова, АР-дыҥ туризм аайынча иштеп турган организацияларыныҥ ассоциациязыныҥ башкараачызы Татьяна Зяблицкая, «Манјӱрек» курорттыҥ коммерциялык директоры Ирма Двали, «Роза ветров», «TUI” деген федерал туроператорлордыҥ чыгартулу улузы, тергеелик туроператорлор, СМИ-ниҥ чыгартулу улузы турушкан.

Пресс-конференция ӧйинде бистиҥ республиканыҥ туризм јанынаҥ аргалары ла бу иште јарамыкту ууламјылар шӱӱжилген. Анайда ок тӧс ајару бистиҥ тергееге туристтер јаҥыс ла јай ӧйинде эмес, је анайда ок кыш та ӧйинде кӧптӧҥ келерине јарамыкту айалгалар тӧзӧӧрине эдилген.

Наталья Осипованыҥ темдектегениле, Алтай Республикага јыл туркунына иштеер туризмди тӧзӧӧри јаан учурлу, туризмниҥ јеткилдежиниҥ баазы ла чыҥдыйы ӧйдиҥ некелтелерине келижип турар учурлу.

«Тургуза ӧйдӧ туристтер тергеедӧӧн кӧбизинде кӱӱк айдаҥ ала сыгын айга јетире ӧйдиҥ туркунына амырап келет. Мынаҥ улам конычылыктар, ресторандар ла улус јыл туркунына иштебейт, оныҥ да учун сервис-јеткилдештиҥ чыҥдыйы керегинде куучын да ӧткӱрер арга јок. Тергееде эки туучаналык курорт бар, олорды тергеелер ортодо ло федерал кемине чыгарар керек — «Манјӱрек» ле «Телецкий» курорттор. Олор тергееде кышкы туризмди ӧскӱрерине јарамыкту тӧзӧлгӧ болуп јат» — деп, Наталья Осипова аҥылап темдектеген.

Оныҥ айтканыла, ол туркомплекстерге таҥынаҥ тур-маршруттар тӧзӧӧр арга, бу эки курортты бириктирип турган ууламјылар јуук ӧйдӧ кӧрӱлер. Тургуза ӧйдӧ јетирӱлик тур ӧдӧт, анда федерал ла тергеелик туроператорлор туружат, туризмниҥ рыногыныҥ субъекттериле јӧптӧжӱ куучындар ӧдӧт.

—Јыл туркунына иштеер туризм турпродуктты эрчимдедерине болужар, ол ажыра бааларды јабызадар, улус иштеер ӱзеери јерлер тӧзӧӧр, сервис-јеткилдешти ле транспортный инфраструктураны ӧскӱрер, Алтай Республиканыҥ эл-јоныныҥ јадын-јӱрӱминиҥ чыҥдыйын бийиктедер аргалар тӧзӧӧр. Тургуза ӧйдӧ текши иш «јолдыҥ картазы» аайынча ӧдӧт: башка-башка ууламјыларлу иштер тӧзӧлгӧн, ол тоодо тергеедӧӧн федерал туроператорлорды тартып алары јанынаҥ — деп, Екатерина Поварова айткан.

Анайда ок ол туризм аайынча федерал ла республикан ассоциацияларла кожо брендовый маршруттар тургузары, Алтай Республикада бистиҥ ороонныҥ ла ӧскӧ ороондордыҥ СМИ-лериниҥ чыгартулу улузына јетирӱлик пресс-турлар тӧзӧӧри јанынаҥ кандый иштер ӧткӱрилип турганы керегинде јетирӱ эткен. Калганчы ӧйлӧрдӧ јербойындагы журналисттерге пресс-турлар Алтын-Кӧлдӧ улайынча ӧткӱрилип турганын темдектеер керек.

«Манјӱрек» курорт келер кышта канайда иштеерге турганы керегинде јетирӱни Ирма Двали эткен. Белетеништӱ тӧс иштердиҥ тоозында јыҥылаар јол-трассаларды белетеери. Ол јолдор јыҥылаарына јаҥы ӱренип јаткандарга ла профессионалдарга келиштирте таҥынаҥ јазалар. Курортто туучаналык школ, хоккейный коробкалу каток, конькилердиҥ прокады иштеер, чанала јӱгӱреечилерге јол-трассалар болор. Туучаналык комплекстиҥ айылчыларына башка-башка ууламјыларлу культурный программалар тӧзӧлӧр — ийттерди кышкыда чанактарга јегеле јарыжары, снегофест, балдардыҥ сӱӱнчилӱ маргаандары ла о. ӧ. Су-кадыгыныҥ аргалары кирелӱ јаан улуска ла балдарга учурлай «Амадуныҥ чаналары» деген программа болор.

Пресс-конференция ӧйинде Алтай Республиканыҥ брендовый турмаршруттарын федерал туроператорлордыҥ садузыныҥ системазына кийдирери, кышкы турларды элбедери јанынаҥ куучын-эрмек база болгон.

«Манјӱрек» ГЛК-да тудум иштер калганчы ӧйлӧрдӧ эрчимделгенин темдектеер керек. Бу јуукта мындагы Кичӱ Синюха деген кырдыҥ бажына једетен јаҥы канатный јолдыҥ ачылтазы ӧткӧн болгон. Эски канатный јолло бу кырдыҥ бажына чыгарга 30-40 минут керек болгон болзо, эмди бу јол-јорыкка 6-8 ле минут керек. Јаҥы канатный јол Австрияныҥ фирмазы эдип чыгарган сегис јерлӱ 82 кабинкала јеткилделген, ӧрӧ-тӧмӧн барып турган кабинкалардыҥ јол-јорыгы табыш јок. Эҥ ле учурлузы — улусла јеткер-неме болбозын јеткилдеерине јаан ајару эдилген. Бу канатный јол бир сааттыҥ туркунына 2400 кижини тартып апарар аргалу. Специалисттердиҥ айтканыла, мындый канатный јол бистиҥ ороондо јӱк ле Сочи калада бар. Канатный јолго ло курорттыҥ инфраструктуразыныҥ ӧзӱмине чыгарылган инвестициялардыҥ кеми 1,4 млрд салковой кире деп, Сбербанк ПАО-ныҥ президенти Герман Греф бу канатный јолдыҥ ачылтазы ӧйинде угускан.

2019 јылда бу курортто 220 муҥ кире улус болор деген белге бар. 4-5 јылдыҥ бажында, качан ГЛК оноҥ ары ӧзӱм алынган соҥында, јыл туркунына бери келип тургандардыҥ тоозы 800 муҥ кижиге једердеҥ айабас.

«Манјӱрек» курорттыҥ ӧзӱминиҥ инвестиционный ӱлекери Россияныҥ јеринде туризмле, рекреацияла колбулу эҥ јаан деген ӱлекерлердиҥ бирӱзи болуп јат. Тургуза ӧйдӧ мында коночылык комплекс, кресельный ла бугельный подъемниктер, узуны 1050 метр ле 275 метр туучаналык јолдор, суујеткилдеш ле инженерный сетьтер иштейт. Бу объекттерге инвестициялардыҥ кеми 2 млрд салковойго јуукташ.

«Манјӱрек» ГЛК-ныҥ тӱӱкизи керегинде кыскарта айтса, бойыныҥ ӧйинде Кичӱ Синюха деген кырда јолдорды карла искусственный эп-сӱмеле јеткилдеериниҥ системазын тударына, Манјӱректиҥ кӧлин арутаарына федерал бюджеттеҥ арбынду акча-манат чыгарылган болгон. Акчаны «освоить» эдип салган да болзо, ӱлекерде темдектелген иштер анайда ла учына јетире бӱтпей арткан болгон. Эмди бу сурактыҥ аайы-бажына чыгары јанынаҥ тап-эриктер корыыр органдар иштейт. Ол јетире бӱтпеген иштерди учына јетирерин кыска ӧйдиҥ туркунына бӱдӱрип салар деген амаду тургузылган.

«Манјӱректе» јуук ӧйдӧ бӱдӱрер деп темдектелген иштердиҥ тоозында: Кичӱ Синюха кырда ресторанду шил смотровой площадка, кырдыҥ эдегинде дезе база отельный комплекс/санаторий тудары, су-кадыгыныҥ аргалары кирелӱ улуска ол площадкада инфраструктура ла кичӱ бизнестиҥ саду јерлерин тӧзӧӧри.

Алтын-Кӧлдиҥ јанындагы туучаналык комплекс, «Манјӱрекке» кӧрӧ, бу јуукта тудулып та башталган болзо, оныҥ да аргалары јаан болгонын эксперттер темдектейт.

АР-дыҥ туризм аайынча иштеп турган организацияларыныҥ ассоциациязыныҥ башкараачызы Татьяна Зяблицкаяныҥ темдектегениле, јербойындагы туроператорлор, турбазалардыҥ ла конычылыктардыҥ, комплекстердиҥ башкараачылары, турмаршруттар тӧзӧӧчилер туризм јыл туркунына иштезин деп амадайт. Олор јаҥы айалгаларда иштеерине белен, ол тоодо федерал туроператорлорло иштеерине. Мында ајаруга алгадый айалга — бой-бойын тооры, чындаптаҥ да ӧмӧ-јӧмӧ иштеери болор учурлу.

«Роза ветров», «TUI” деген федерал туроператорлордыҥ чыгартулу улузы бойлорыныҥ предприятиелери керегинде јетирӱ эдип, бистиҥ тергееге келген јол-јорыгыныҥ амадулары, келер ӧйдӧ болгодый ӧмӧ-јӧмӧ иш јанынаҥ шӱӱлтелерин айткан.

Кӱрее-куучынныҥ учында Наталья Осипова мындый туштажулар келер де ӧйдӧ болорын темдектеп, «Телецкий» ГЛК-га учурлалган рекламный слоган-кычыру сананып табары јанынаҥ конкурс ӧткӱрери аайынча шӱӱлте эткен.