Улу Јеҥӱниҥ 75 јылдыгына белетениш

13.12.2019

АР-дыҥ башчызы Олег Хорохордин Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 75 јылдыгын темдектеерине белетенери аайынча тӧзӧмӧл комитеттиҥ баштапкы јуунын ӧткӱрди.

Јуунды ачып тура, ол 2020 јыл Президенттиҥ јарлыгы аайынча Россияда Эземниҥ ле мактыҥ јылы деп темдектелери керегинде айткан. Анайда ок президент Владимир Путин Јеҥӱниҥ юбилейине белетенери ле оны байрамдаары керегинде аҥылу јарлыкка кол салган ла бу байрамдык керекти каруулу ӧткӱрер керек деген.

«Биске бу јанынаҥ быжу белетенер керек. Бӱгӱн бис Јеҥӱниҥ 75 јылдыгын байрамдаарыла колбулу бир канча сурактарды кӧрӱп, олор аайынча јӧп јарадар керек. Бу байрамдык керек-јаракта анчада ла јашӧскӱрим эрчимдӱ туружар учурлу, нениҥ учун дезе бу байрамныҥ тӧс учур-амадузы — тӱӱкилик эземди, јаҥжыгуларды, тӧрӧлчи кӱӱн-санаага таскадарын чеберлеп алары» — деп, Олег Хорохордин айткан.

Јуунда кӧрӱлген сурактардыҥ тоозында кереестерди, муниципал тӧзӧлмӧлӧрдӧги Јеҥӱниҥ оромдорын јазаары ла јаҥыртары, «Эземниҥ сады — јӱрӱмниҥ сады» деген акцияны ӧткӱрери болгон. Анайда ок јаш ӱйе ортодо тӧрӧлчи таскамал аайынча иштиҥ уч-турулталары кӧрӱлген.

Кереес-обелисктерди јазаары ла јаҥыртары аайынча сурак јанынаҥ јетирӱни АР-дыҥ культура энчилигиниҥ объекттериниҥ государственный каруулдажы аайынча инспекциязыныҥ јааныныҥ молјуларын бӱдӱреечи Сергей Очурдяпов эткен. Оныҥ айтканыла, тергееде 150 объектти јазаар ла јаҥыртар керек. Тергеениҥ башкарузыныҥ председателиниҥ ордынчызы, акча-манат аайынча министр Ольга Завьялованыҥ јетирӱзиле, бу иш-керектерди ӧткӱрерине керектӱ акча-манат тергеениҥ бюджединде салылган.

«Кӱӱк айдыҥ 9-чы кӱнине јетпей јадып бастыра иштер кажы ла муниципал тӧзӧлмӧдӧ бӱдӱп калар учурлу. Эмдигештеҥ ле аймактар јаар барып, јербойында эҥ ле озо нени эдерин чокымдаар керек» — деп, Олег Хорохордин темдектеген.

АР-дыҥ тергеелик ӧзӱм аайынча министри Олег Пьянков «Јеҥӱниҥ оромы» деген федерал ӱлекерди тергееде канайда бӱдӱрип турганы керегинде куучындаган. Анда ороонныҥ 83 тергеези туружат, Јеҥӱниҥ адыла колбулу оромдорды јарандырары ӱлекерде темдектелип калган. Алтай Республикада мындый ууламјылу иш сегис муниципал тӧзӧлмӧниҥ узуны 11 километр тогус оромында ӧдӧр. Ол тоодо Горно-Алтайскта Јеҥӱниҥ 75 јылдыгыныҥ адыла адалган проезд (эмди Мамонтовтыҥ оромы), Маймада ла Улаганда Јеҥӱниҥ 50 јылдыгыла адалган оромдор, Оҥдойдо ло Кан-Оозы аймакта Кырлык јуртта Јеҥӱниҥ оромдоры, Оҥдой аймакта Боочы јуртта ла Кош-Агашта Јеҥӱниҥ 60 јылдыгыла адалган оромдор, Чой аймакта Гусевка јуртта Јеҥӱниҥ 40 јылдыгыла адалган ором, Турачакта Баляевтиҥ адыла адалган ором.

Јазашту иштерге керектӱ акча-манат республикан бюджетте салылган, кезик объекттерди «Јеткер јок ло чыҥдый автомобильный јолдор» деген нацӱлекер кеминде јазаар.

«Акчаны чебер келиштиригер, кандый иштер эдериниҥ ӱлекерин эмди ле тургузып алыгар — иштерди ай-кӱн јылыза, јаскы кӱндер келзе ле бир де соҥдош јогынаҥ баштаарга» — деп, башчы айткан.

Иш, јонјӱрӱмдик ӧзӱм ле эл-јонды ишле јеткилдеери аайынча министр Адар Сумин «Эземниҥ сады — јӱрӱмниҥ сады» деген акция керегинде куучындаган. Јуу-чактыҥ јылдарында јеҥ јастанган улусты эзедип, бӱткӱл ороондо бу ӱлекер аайынча 27 миллион агаш отургызары темдектелет.

Ол анайда ок бистиҥ республикада јадып турган јууныҥ туружаачыларыныҥ ла кенектериниҥ тоозы, калганчы јетирӱлерле болзо, 44 деген. Јууныҥ ветерандарыныҥ тул арткан 319 эш-нӧкӧри, тылдыҥ 967 ишчизи бистиҥ тергеениҥ јеринде јадат. Олорго јасак аайынча эдилетен бастыра јонјӱрӱмдик јӧмӧлтӧ эдилет. Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ кенектерине ле ветерандарына очередь јогынаҥ медициналык болуш эдери оноҥ ары улалганча, олор реабилитацияныҥ керектӱ техникалык јепсел-немелериле јеткилделген.

«Юнармияныҥ» Алтай Республикада тергеелик бӧлӱгиниҥ штабыныҥ јааны Владислав Бурый јашӧскӱримниҥ черӱчил-тӧрӧлчи таскамалыныҥ јыл туркунына иштеер «Авангард» деген тӧс јерин тӧзӧӧри керегинде куучындаган. Ол тӧс јерди тӧзӧӧри аайынча иш келер јылда башталар деп темдектелет. Јаан класстардыҥ ӱренчиктериниҥ ӱредӱзин ӱзӱктелтпеске, бу суракты быжу шиҥдеп кӧрзин деп, Олег Хорохордин јакылта берген.

Бу тӧзӧмӧл комитеттиҥ ээчиде јууны 2020 јылдыҥ чаган айыныҥ учына јетпей јадып ӧткӱрилер. «Протоколго кийдирилген бастыра јакылталарды ол ӧйгӧ јетпей јадып толо кеминде бӱдӱрип салар керек» — деп, башчы айткан.

АР-дыҥ башкарузыныҥ

пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина