Снюсты сатпазы јанынаҥ баштану јарадылды

20.12.2019

Роспотребшиҥжӱниҥ Алтай Республика аайынча башкартузында Јондык советтиҥ ээчий јууны ӧтти.

Јуунныҥ туружаачылары јыл туркунына талада санитарно-эпидемиологиялык јарамыкту айалга болорын јеткилдеери аайынча јеткилдештиҥ турулталарын кыракы шӱӱштилер. Онойдо ок келер јылда ӧмӧ-јӧмӧ, тӧзӧмӧлдӱ бӱдӱретен ишти чокымдап темдектедилер. Јуунныҥ туружаачылары Алтай Республиканыҥ аргачыларына никотиндӱ кошмокторды, снюстарды, садуга чыгарарынаҥ, садарынаҥ мойношсын деген баштануны бирлик кӱӱн-тапла јараттылар.

Республиканыҥ баш государственный санитарный врачы Леонид Щучинов јуунды ачып тура: «Бистиҥ ырызыс, амырыс кӧп лӧ јаны су-кадыгыстаҥ кӧнӱ камаанду. Шак оныҥ учун кӧп тоолу нацӱлекерлердиҥ тӧзӧгӧзи, тӧс амадузы — улустыҥ су-кадыгын корып алары. Ондый тузалу ӱлекерлердиҥ јӱрӱмде бӱдеринде бис эрчимдӱ туружадыс. Бӱгӱнги кӱнде эл-јонды бойыныҥ су-кадыгына чебер болоры аайынча јартамалду иш јанынаҥ биске база ӧмӧ-јӧмӧ иштеер керек. Бистиҥ алдыста каруулу иш турат» — деп темдектеди.

Роспотребшиҥжӱниҥ тергеелик башкартузыныҥ башкараачызы таланыҥ эл-јоныныҥ кезиги, онойдо ок кӧп башкараачылар профилактикалык иштиҥ эп-аргаларын, ол тоодо прививкалардыҥ керектӱзин, тузалузын оҥдобой турганына ајару этти. Леонид Щучинов јуунныҥ туружаачыларыныҥ ајарузын эл-јонныҥ гриппке удура ӧткӧн текши иммунизациязыныҥ турултазына этти. 2019 јылдыҥ сезонында таланыҥ эл-јоныныҥ 50 проценти прививка алган. Онызы ӧмӧлик иммунитетке јарамыкту айалга тӧзӧӧр арга берет. Онойдо ок кыштыҥ ӧйинде ОРВИ-ле, гриппле јаан эпидемияны болдыртпазына база тузалу айалга берип јат. 2019 јылда республикада санитарно-эпидемиологиялык јарамыкту айалга ол ло бойы артат. Онызы окылу јаҥныҥ органдарыла, јербойында бойы башкарынарыла, аргачыларла, граждан обществоло ӧмӧ-јӧмӧ иштиҥ турултазы болуп јат. Талада су-кадыкты орныктырарыныҥ јайгы кампаниязы керектӱ кеминде ле уур-кӱчтер јогынаҥ ӧткӧн. Онойдо ок ӱредӱлик учреждениелерди јаҥы ӱредӱлӱ јылга белетеери аайынча кӧдӱриҥилер толо кеминде ӧткӱрилген. Эл-јонды чыҥдый суула јеткилдеер иш јасакберимниҥ ээжи-некелтелерине келиштире тӧзӧлгӧн. Чума деген каршулу оору јанынаҥ ар-бӱткенде эпизотический айалга уур-кӱч те болзо, јеткерлӱ оорула улус оорыган учурал болбогон.

Баш государственный санитарный врачтыҥ чокымдаганыла, Роспотребшиҥжӱ тӧс ајаруны профилактига эдет. Бузуштарды болдыртпас амадула профилактикалык иш-керектердиҥ чокым темдектелгени јӱрӱмде бӱдет. Ай сайын шиҥжӱниҥ субъекттерине јасакберимниҥ некелтелери аайынча јетирӱлер эдилет. Бу иш 2019 јылда 4 муҥга јуук аргачыларла, садуныҥ предприятиелериниҥ ле јеткилдеш јетирер бӧлӱктердиҥ ишчилериле ӧдӱп јат. 2019 јылда специалисттер объекттердиҥ башкараачыларыла башка-башка 56 ӱредӱ-јуун ӧткӱрген ле кӧп ӧскӧ дӧ керек-јарактар, туштажулар ӧткӱрген.

Јондык советтиҥ турчылары онойдо ок снюсла тартыжары аайынча айалганы кыракы шӱӱшкен. Снюсла мода ла деп, ӱренчиктер, јииттер тузаланып турганына аҥалу ајару эдилип, таланыҥ эл-јонына, аргачыларына каршулу, тӱбектӱ кошмокторло садыжарын акту бойыныҥ кӱӱндериле токтотсын деген баштану јарадылды.

К. ПИЯНТИНОВА белетеген

ТОП

«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар

Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы

«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»

Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым