День: 30.12.2019

Тастаракай: «Јаҥы јылды кокыр-каткыла уткыйлы, кару улус!»

«Кару јерлештер! Кара башту, кайыш курлу, кобы-јикте јуртаган, бала-барка, мал-аш азыраган, кайран калыгым! Кирип јаткан Јаҥы јылла, Чычкан јылла слерди уткып турум! Калыктыҥ јолын ӱспей, угы-тӧзӧӧрди улалтып, тазылдараарды тереҥжидип, санаа-кӱӱнигер аруталып, улу керектерге јӱткӱп јӱрӱгер! Бой-бойыгарга болужып, јакшыга јакшы кожуп, јаманды јоголтып, јӱрӱмниҥ уур-кӱчине алдыртпай, эҥке-тоҥко јуртагар! Јаҥы јылды амыр санаала уткып, јакшы ла кокырлажып,

30 декабря 2019

Культура: јаркындалган элестери оморкодулу

Россияныҥ президенти Владимир Путин 2019 јылды Театрдыҥ јылы деп јарлаган болгоны ла бу јыл текши ороонго, онойдо ок республикага тӱӱкилик учурлу керек болуп артарында алаҥзу јок. Театрдыҥ јылыныҥ эҥ ле јаан ӱлекери бастырароссиялык Театральный марафон 2018 јылдыҥ чаган айыныҥ 18-чи кӱнинде кӧдӱриҥилӱ айалгада Владивостоктоҥ башталган. Владивостоктоҥ ала Калининградка јетире ӧткӧн Театральный марафондо ороонныҥ 85 калазы

30 декабря 2019

Алтайларда ла телеуттарда он эки јылды тындулардыҥ аттарыла адаганы

Тындулардыҥ адыла адалган он эки јылдык ӧскӧ ороондордогы да, бистиҥ де билимчилерди јаҥыс катап јилбиркедип соныркаткан эмес. А. Н. Самойлович «Бир кезик турк укташтарда тындулардыҥ адыла он эки јылды адаганы јанынаҥ» деп бичигинде азиат укташтарга учурлалган бу сурак аайынча бир канча литературалык тоолор кӧргӱзет, а «Турк албатыларда тындулардыҥ адыла адалган он эки јылдык аайынча сурактар»

30 декабря 2019

Чычкан ла Тӧӧ

(Чычканныҥ Јылтоолошко киргени) «Алтайдыҥ Чолмоны» эл газеттиҥ кычыраачыларын албатыныҥ Чычкан јыл керегинде айдып салган чӧрчӧктӧриле, јарлу билимчиниҥ алтай јылдык тоо ло кӱнтизӱ керегинде сӧзиле, шӱӱлтезиле, онойдо ок Чычкан јылдыҥ белге-темдектериле таныштырадыс. Карайлап аккан суулары кайзырыкту балыкту, кӧбӱ јеҥестӱ карамтыкта ӧскӧн мӧштӧри кату сайлу кузукту Алтайда јебренде амыйтандар ортодо Јылтоолошко кирерге јаан маргаан ӧткӱрилген. —Јылтоолошко кирер

30 декабря 2019

Спортто једимдер

2019 јылда јерлеш спортчыларыс бисти јаан јеҥӱлериле сӱӱндирген деп айдар керек. Республиканыҥ спорт јӱрӱминде кӧп јаркынду керек-јарактар болгонын темдектебес арга јок. 2019 јылдыҥ учкары Алтай Республиканыҥ физический культура ла спорт аайынча комитединиҥ председателине Олег Гурин кӧстӧлгӧн. Ол 34 јашту, дзюдоло спорттыҥ узы. АР-дыҥ башчызы Олег Хорохордин спорт аайынча советнигине јарлу спортчы ла политик Александр Манзыровты

30 декабря 2019

Экономика, промышленность ло јурт ээлем тоолор ажыра

Быјыл «Хевел» компания бистиҥ тергееде кӱнниҥ чогынаҥ иштеер база эки станцияны тудуп, тузаланарына табыштырган: Ийиндеги СЭС-тиҥ ийде-кӱчиниҥ кеми 15 МВт, Кӧксуу-Оозы аймактагы СЭС — 40 МВт. Мынаҥ озо Кош-Агашта, Кан-Оозында, Маймада, Оҥдойдо андый станциялар тудулган эди. Келер јылда Чамалдагы СЭС јетире тудулар. *** Быјыл Чуйдыҥ јолыныҥ 83 километр ӱзӱги јазалган, анайда ок ӧскӧ дӧ јолдордо

30 декабря 2019

Тӧс калада алтай ортолыктаҥ эзен

Јаҥар айдыҥ 18-чи кӱнинде Алтай Республиканыҥ Москвадагы јаантайынгы элчилиги бойыныҥ туразына киргенинеҥ ала тогус јыл болды. Ороонныҥ тӧс калазына Россияныҥ президенти Владимир Путинниҥ јаан пресс-конференциязына ишмекчи јол-јорыкла барып, ондо тӧрӧл тергеебистиҥ кичинек ортолыгына барып келер деп шӱӱдис. Республикабыстыҥ Москва каладагы јаантайынгы элчилиги (мынаҥ ары — постпредство) АР-дыҥ башчызыныҥ ла башкарузыныҥ административный ижиниҥ башкартузыныҥ бӧлӱги болот.

30 декабря 2019

Јаҥы јылды – јаҥы байзыҥда

Шабалин аймакта Каспа јурттыҥ улузыныҥ кажы ла экинчи кижизи ӱлгерчи, кожоҥчы эмезе артист деп айдыжат. Бу јайалта ичкен аржан-тоҥмок суузынаҥ ба айса бу јерде јаткан јонныҥ озодоҥ бери ӱзӱлбей келген јаҥжыгуларынаҥ ба, кем билер… Бистиҥ республикада ла ӧскӧ эл тергеелерде ады-чуузы чыккан кӧп улус, јуук тӱӱки ӧйди де алза, Каспадаҥ чыккан, олордыҥ тоозында бичиичи Кӱӱгей

30 декабря 2019

Су-кадык болзо, ончозы болор…

Алтай Республикада 2019 јылда «Су-кадыкты корыыры», «Демография», «Земский доктор» ло ӧскӧ дӧ федерал национальный ӱлекерлерди, программаларды ла подпрограммаларды бӱдӱрери улалган. 2019 јылда тергеениҥ удурумга башчызы болгон Олег Хорохординниҥ баштаҥкайыла республиканыҥ бастыра аймактарында ла Горно-Алтайскта «Су-кадык» деп автопоезд иштеген ле кӧп јуртјаткандардыҥ су-кадыгын шиҥдеген. Автопоездтиҥ ижинде тергеениҥ јаан ченемелдӱ врачтары, ӧскӧ дӧ медишчилери турумкай турушкан. Тергеениҥ

30 декабря 2019

Тергеениҥ башчызы Госсоветтиҥ јуунында турушкан

Государственный советтиҥ аграрный политиканыҥ сурактарына учурлалган јууны Россия Федерацияныҥ президенти Владимир Путинниҥ башкарганыла јаҥар айдыҥ 26-чы кӱнинде Кремльде ӧткӧн. Оныҥ ижинде турушкандардыҥ тоозында Алтай Републиканыҥ башчызы Олег Хорохордин база болгон. Јуунда тӧс сурактарла јурт јерлердиҥ 2015-2019 јылдарда турумкай ӧзӱминиҥ стратегиязын бӱдӱрерине тергеелер кандый камаанын јетиргени ле олордыҥ учуры, јурт ээлемниҥ производствозы, АПК-ныҥ бӧлӱгинде кичӱ ле

30 декабря 2019

ТОП

Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай

УТВЕРЖДАЮ Приказом и.о. главного редактора АУ РА «Редакция газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» от _____________ № Кудачина Э.В. Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины ТЮГАЙ Объявлен Конкурс на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай. Организатор: редакция республиканской газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» (далее Редакция). К участию приглашаются обучающиеся 4-11 классов общеобразовательных школ Республики

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир