Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Ок-јаачылар маргышкан

20.03.2020

Спорттыҥ узына кандидаттар Аржан Тудуев ле Рустам Петпенеков калганчы адышка јетире тартыжып, бӱгӱнги кӱнде республикада кем эҥ ле тыҥ ок-јаачы болгонын ылтам јартап болбогондор. Олор бой-бойлоры ортодо ок-јаа адышла ӧткӧн Горно-Алтайсктыҥ ачык турниринде финалда маргышкан.

Финалда бу эки спортчы ӱч бӧлӱктеҥ турган адыштыҥ кийнинде теҥ-тай очколор јууп алган — 5:5. Маргаандардыҥ ээжилериле болзо,  теҥ-тай очколор јууп алган спортчылар мындый учуралдарда јеҥӱчилдиҥ ады-јолын јартаарга таҥманы бир согоонло 20 секунд ӧйдиҥ туркунына ойто катап адып јадылар. Рустам бойыныҥ согоонын удурлажаачызынаҥ озо божодып јат. Согоон тогус тоолу сары тегеликке тийет! Аржан дезе тыҥ ла бачымдабай, калганчы ла секундтарда адат. Оныҥ аткан согооны барып база ла тогус тоолу сары тегеликке кадалат! Ойто ло кайым.

Спортчылар колдорына ойто ло бир согоонноҥ алып, јаҥыдаҥ адарга белетенет.  Эмди таҥманыҥ ортозына канча ла кире јууктада адар керек. Јазып, ыраада аткан кижи ойнотырар. Экинчи адышта Аржан согоонын Рустамнаҥ озо божодып јат. Кейди кезе чабып, сыылап учкан согоон таҥманыҥ чике ле ортозына — он тоолу тегеликке тийет. Рустам мыны кӧрӧлӧ, эмеш јӱрексиреген бе кандый. Оныҥ аткан согооны барып, сегис тоолу тегеликке кадалат. Анайып, бу кызу ла курч тартыжуда баштапкы јерди Аржан Тудуев ала согот.

Ӱчинчи јер учун тартыжу база кызу айалгада ӧткӧн. Айдар Иванов адыштыҥ баштапкы бӧлӱгинде чечен адып, јеҥет. Је экинчи ле ӱчинчи бӧлӱктерде ченемели јаан Айдар Мегедековко 4:2 тооло ойнотырып јат. Ченемелдӱ бу спортчы адыштыҥ калганчы бӧлӱгинде чике атса, ол текши кӧргӱзӱлерле јеҥӱчил болуп чыгар. Је Айдар Иванов мындый айалгаларла јӧпсинбеген. Адыштыҥ тӧртинчи бӧлӱгинде ол 25 балл јууп алган Айдар Мегедековты бир баллга акалап јат. База ла кайым — 4:4. Јеҥӱге једерге база алты очко керек. Ӱчинчи јер учун адакы бежинчи адыш башталат. Ченемелдӱ ок-јаачы Айдар Мегедеков 26 балл јууп јат. Айдар Ивановто дезе — 27 балл.

Ӱй улус ортодо тартыжулар база курч ӧткӧн. Финалда Алтынай Тумпукова ла Олеся  Брызгалина тушташкан. Квалификацияда олор баштапкы ла экинчи јерлерде болгондор. Баштапкы ла экинчи адыштарда Алтынайдыҥ согоондоры таҥмага тийбеген. Ок-јааныҥ маргаандарында андый учуралдар болуп јат. Мындый айалгаларда  Олеся 4:0 тооло озолоп чыккан. Адыштыҥ ӱчинчи бӧлӱгинде кайым болгон. Эмди тоо — 5:1. Тӧртинчи бӧлӱкте — 5:3. Бежинчизинде — кайым. Бу кайым Олеся Брызгалинага сакылталу јеҥӱ экелип јат!

Ӱчинчи јер учун болгон адышта кыстар ортодо Алтай Республиканыҥ ла Сибирьдеги федерал округтыҥ кӧп катап чемпионы Амырай Мышлакова ок-јаага јаҥы тазыктырынып баштаган Гульфанур Самарды јеҥген. Амырай бу маргаандарда ӱй улус ортодо туружарга кӱӱнзеген. Ол Горно-Алтайск каланыҥ ачык первенствозында јакшы аткан ла баштапкы разрядтыҥ нормативин бӱдӱрген. Јиит спортчы Екатерина Моносова јаан маргаандарда база јакшы туружар аргалу. Ол мындый кемдӱ маргаандарда туружып, ченемел алар. Данил Самар ла Роман Ключников каланыҥ маргаандарында база медальдар ойноп алган.

Анатолий Команев блочный адыш дейтен бӱдӱмде удурлажаачылар јогынаҥ јаҥыскан турушкан. Горно-Алтайскта болгон маргаандар ого јакшынак таскамал берген.

Маргаандардыҥ эҥ ле јиит туружаачылары таҥманы алты метр ыраагынаҥ аткандар. Кыстар ортодо 261 очко јууп, баштапкы јерге Айана Апиева чыккан. Ыраагы алты метр адышта разрядтар берип турган болзо, Айана бийик јерлердиҥ бирӱзине кӧдӱрилер эди. Экинчи јерди он јашту Ульяна Брызгалина алган. Ол кӧп маргаандардыҥ туружаачызы. Айсулу Яманова дезе ок-јааныҥ секциязына  јӱк ле бир ай мынаҥ кайра келген. Је бу кызычак турумкайын кӧргӱзип, ӱчинчи јерге чыккан. Уулчактар ортодо 1-2 јерлерди Степан Огнев ло Эзендей Кебеков алгандар.

Каланыҥ первенствозында одуска шыдар кижи турушкан. Олордыҥ бирӱзи  спорттыҥ узына кандидаттыҥ нормативиниҥ некелтелерин бӱдӱрген. Эки кижи баштапкы разрядту, бир кижи экинчи разрядту спортчылардыҥ кеминде аткандар. Ӱч кижи ӱчинчи разрядка јеткендер. Уулдар ла кыстар ортодо беш кижи ок-јаадаҥ адарыныҥ разрядтарын база бӱдӱрген.

Маргаандардыҥ јеҥӱчилдери Сибирьдеги федерал округтыҥ јииттер ортодо тулаан айдыҥ 21-чи кӱнинде Томскто ӧдӧтӧн маргаандарда туружар болгон. Је коронавирустаҥ улам ол маргаандарды ӧткӱрерин калганчы ла ӧйдӧ токтодып салгандар.

А. СЕЛЬБИКОВ

 

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина