Јаскы кыра ижине белетениш ӧдӧт

24.03.2020

Бистиҥ республикада јаскы кыра ижине белетениш јанынаҥ иштер текшилей башталып калган.

Јаскы кыра ижине белетениш јанынаҥ јуундар Майма, Шабалин ле Кӧксуу-Оозы аймактарда ӧткӧн. Јуундарда кыра ижинде озочыл технологияларды тузаланары, кыралардыҥ арбынду тӱжӱм берер аргаларын бийиктедери, техниканы каруулу ишке канайда белетеп турганы јанынаҥ сурактар шӱӱжилип кӧрӱлген.

Јуундарда Алтай Республиканыҥ јурт ээлем аайынча министриниҥ баштапкы ордынчызы Владислав Таханов, јурт ээлемниҥ министерствозыныҥ ӧзӱмдер ӧскӱрери ле механизация аайынча бӧлӱгиниҥ јааны Егор Лепихов, Россельхозцентрдиҥ филиалыныҥ башкараачызы Владимир Пысин, јурт ээлемниҥ билим-шиҥжӱ институдыныҥ, агрохимический службаныҥ «Горно-Алтайская» станциязыныҥ, аймактардыҥ башкартуларыныҥ чыгартулу улузы, јурт јеезелердиҥ јаандары, јурт ээлемниҥ товарэдеечилери турушкан.

Майма аймакта јаскы кыра ижин ӧткӱретен јерлердиҥ кеми 1,1 муҥ гектар. Бу јерлердиҥ 0,5 муҥ гектары кӧпјылдык ӧзӱмдерге, 0,6 муҥ гектары бирјылдык ӧзӱмдерге келижет. Ол аймакта техниканыҥ 91 проценти кыра ижин ӧткӱрерине белен. Јербойында кӧпјылдык ӧзӱмдер ӧскӱрери јанынаҥ јакшынак ченемел бар болгоны јуунда темдектелген.

Шабалин аймакта кыралардыҥ кеми 21,6 муҥ гектар. Мында јурт ээлемниҥ техниказыныҥ 48 проценти јаскы кыра ижин ӧткӱрерине белетелип калган, бу каруулу иш оноҥ ары улалганча.

Кӧксуу-Оозы аймак кыраларыныҥ кеми элбек аймак болгоныла аҥыланат. Јербойындагы кыралардыҥ кеми 28,7 муҥ гектар. Јаскы кыра ижин ӧткӱрерге ээлемдерге 2565 тонна ӱрен аш садып алар керек болгон, тургуза ӧйдӧ ӱрен аштыҥ 2505 тонназы (97 %) алылып калган.Техниканыҥ 66 проценти ишке белен.

Јаскы кыра ижин ӧткӱрер тушта минеральный ла органический удобрениелер тузаланылар, кезик јерлердиҥ кыртыжы кӱбӱредилер. Бастыра агротехникалык иштерди ӧйлӱ-ӧйинде ле чыҥдый ӧткӱрерине аҥылу ајару эдилер деп, тергеениҥ јурт ээлем аайынча министерствозы јетирет.

Быјыл бистиҥ тергееде 106,8 муҥ гектар јерде јаскы кыра ижи ӧдӧри темдектелген, онызы 2019 јылда болгон кеминде. Республика кеминде алза, техниканыҥ 62 проценти ишке белен. Јаскы кыра ижин ӧткӱрерине 2,6 муҥ тонна ГСМ керек болор, оныҥ 593 тонназы белетелип калган, артканын керектӱ ле тушта алар. Озолондыра темдектелгениле, 1 муҥ тонна минеральный удобрение керек болор, јербойында агрохимикаттар чеберлейтен аҥылу складтар јок болгонынаҥ улам олорды ээлемдер табынча алар.

ТОП

«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар

Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы

«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»

Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым